Meijiperiode
De Meijiperiode is een periode uit de geschiedenis van Japan. De periode duurde van 1868 tot 1912. Dit valt min of meer samen met de regeerperiode van keizer Meiji. De Meijiperiode was de opvolger van de Edoperiode. De zogeheten Meiji-restauratie vormde het begin van deze periode. In 1912 werd de Meijiperiode opgevolgd door de Taishoperiode.
Tijdens de Meijiperiode kwam er een einde aan de geslotenheid van Japan. Japan stond open voor de handel en invloeden uit het buitenland. Hierdoor werden er nieuwe technologieën geïntroduceerd en werd de macht van de keizer hersteld. De Meijiperiode staat bekend als periode van veel veranderingen. Zo werden veel oude tradities (zoals de samoerai en het kastensysteem) afgeschaft. Tegelijkertijd werd er veel industrie geïntroduceerd en moderniseerde Japan zich in rap tempo. Tegen 1900 was Japan een sterke economie met een sterk leger geworden. Japan werd een land dat met de westerse landen kon concurreren.
Voorgeschiedenis
Japan tijdens de Edoperiode
Tijdens de Edoperiode was Japan een gesloten land. Dit betekent dat Japan niet met het buitenland handelde, met uitzondering van China, Korea, Ruikui en Nederland. Japan wilde haar cultuur beschermen en weerde alle vormen van nieuwe westerse technologieën. Hierdoor stond Japan als het ware stil in de tijd. In de 19e eeuw was het land erg ouderwets en liep enorm achter op het westen. Japan was nog steeds erg afhankelijk van de landbouw en had geen industrie. In dezelfde tijd probeerden de westerse landen hun koloniale rijk uit te breiden. Het was duidelijk dat Japan zich niet kon verdedigen tegen een eventuele aanval.
Hoewel Japan een keizerrijk was, had de keizer sinds 1603 vrij weinig macht. De macht lag in handen van een shogun (een soort militaire leider). Ook had Japan een kastensysteem met strikte regels voor iedere klasse. Hierdoor was er geen gelijkheid en ook geen democratie.
Meiji-restauratie
Zie Meiji-restauratie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Dit veranderde na de dood van keizer Komei. In 1867 kwam keizer Meiji aan de macht op 14-jarige leeftijd. In 1868 schafte hij de positie van shogun af en begon met het moderniseren van Japan. Overigens deed hij dit niet alleen. De drijvende kracht achter deze hervormingen waren een aantal hooggeplaatste Japanse krijgsheren. Zij zagen de moderniseringen als noodzakelijk om de onafhankelijkheid van Japan in de toekomst te garanderen.
De shogun wilde zijn positie eerst niet opgeven. Er ontstond zelfs een korte oorlog, de Boshin-oorlog, die tot 1869 duurde. De keizer kwam uit winnaar uit deze oorlog, waardoor de shogun zijn macht verloor en de moderniseringen doorgingen. Het herstellen van de macht van de keizer wordt de "Meiji-restauratie" genoemd en vormde het begin van de Meijiperiode. De restauratie was een belangrijk omslagpunt in de Japanse geschiedenis en droeg bij aan het ontstaan van het moderne Japan.
Verloop
Politieke veranderingen
.jpg)
Dit betekende overigens niet dat Meiji nu alle macht in handen had. Meiji had weliswaar officieel de macht in handen, maar liet het regeren over aan de regering en de premier. De keizer bemoeide zich zelfs weinig met de politiek. De meeste politici wilden vervolgens van Japan een democratie maken naar westers voorbeeld. De eerste premier, Itagaki Taisuke, wilde van Japan een constitutionele monarchie maken naar voorbeeld van onder andere het Verenigd Koninkrijk. Andere politici namen juist Frankrijk, de Verenigde Staten of het koninkrijk Pruisen als voorbeeld. De Franse en Amerikaanse grondwet werden als te liberaal gezien, waardoor zij weinig aanhang hadden. De voorstanders van de constitutionele monarchie steunden een Brits model, terwijl de conservatievere politici juist het Pruisisch model (oftewel een absolute monarchie) steunden.
In 1890 geen Japan een grondwet die grotendeels op de Pruisische grondwet gebaseerd was. Hierdoor werd Japan een combinatie van een absolute en constitutionele monarchie. Japan kreeg een parlement bestaande uit twee kamers:
- Het Huis van Afgevaardigden werd gekozen door alle mannen boven de 25 jaar die meer dan 15 yen aan belasting betaalden. Dit kwam neer op slechts 1% van de Japanse bevolking.
- Het Hogerhuis bestond uit Japanse edelen en andere mensen die aangewezen werden vanwege hun verdiensten, zoals generaals, artsen en hoogleraren.
Hoewel Japan een stuk democratischer was voorheen, kon slechts een zeer klein gedeelte van de bevolking stemmen. Pas in 1947 werd de grondwet veranderd, waardoor Japan een echte democratie werd.
Maatschappelijke veranderingen
De grondwet betekende ook dat het kastensysteem werd afgeschaft. Alle burgers kregen dezelfde rechten en waardoor voor het eerst gelijkwaardig. De samoerai verloren hierdoor ook hun privileges. Zij waren een hoge klasse en de enige klasse die militaire rechten hadden. De samoerai verloren hun militaire rechten. In hun plaats kwam er een leger. Tegelijkertijd introduceerde de keizer nieuwe adellijke titels naar Europees voorbeeld, zoals burggraaf, baron en markies.
Japan werd ook een meer westers. Dit idee kan het best worden samengevat door het essay van Yukichi Fukuzawa. Fukuzawa was van mening dat Japan de Aziatische cultuur moest verlaten en zich westers moest gedragen. Volgens Fukuzawa was Azië namelijk ouderwets. Japan moest een modern land worden en zijn ouderwetse Aziatische buurlanden, Korea en China, achter zich laten.
De rijke Japanners begonnen hierdoor ook veel gebruiken, kleding en andere culturele zaken uit het westen over te nemen. Dit werd gezien als de nieuwe mode. Vooral de Victoriaanse stijl uit het Verenigd Koninkrijk was enorm populair. Deze invloeden drongen in mindere mate door in de rest van de Japanse samenleving.
Economische veranderingen
De Meijiperiode zag grote economische veranderingen in Japan. Het land stelde zijn deuren open voor buitenlandse invloeden, bedrijven en technologieën. Hierdoor kwam de Industriële Revolutie naar Japan. Er kwamen niet alleen fabrieken, maar ook spoorwegen naar Japan. Daarnaast wegen en havens gemoderniseerd. Japan stuurde ook veel studenten naar Europese en Amerikaanse universiteiten. Zij keerden terug naar Japan met nieuwe kennis. Deze kennis werd later gebruikt om deze producten in eigen land te maken en in het buitenland te verkopen.
Veel buitenlandse bedrijven investeerden in Japan. Toch had Japan vrijwel geen grondstoffen. Deze moesten allemaal uit het buitenland komen, voornamelijk uit Korea en China. In Japan werden deze materialen dan verwerkt tot producten. Hierdoor was voor het buitenland onaantrekkelijk om Japan te koloniseren. Ook werd Japan steeds westerser, waardoor westerse landen Japan steeds meer als "gelijke" begonnen te zien. Japan is hierdoor een van de weinige landen in Azië die nooit gekoloniseerd is. Veel bedrijven werden later door Japanners overgenomen. Wel waren er zorgen over de toekomstige groei door het gebrek aan grondstoffen. Hierdoor begon Japan later zelf het stichten van koloniën.
In de Meijiperiode kwam er ook een verandering in het bezit van land. Voorheen was Japan verdeeld in daimyo's die door landsheren bestuurd werden. De landsheren hadden vrij veel macht. De Japanse overheid schafte dit systeem af en verdeelde Japan in prefecturen. Hierdoor werden boeren en arbeiders vrij. Dit was het einde van het feodalisme in Japan en het begin van het kapitalisme. Steeds meer mensen verhuisden naar de steden, waar zij werkten in fabrieken.
Militaire veranderingen
De industrialisering zorgde er ook voor dat het Japanse leger gemoderniseerd kon worden. Voor de Meijiperiode had Japan zelfs technisch gezien geen leger. De nationale veiligheid was in handen van samoerai. Deze klasse werd aan het begin van de Meijiperiode afgeschaft en vervangen door het leger. Ook werd er een dienstplicht ingevoerd die alle Japanse mannen verplichten om enkele maanden in het leger te dienen. Het Japanse leger werd gebaseerd op het Franse leger.
Het leger werd voor het eerst ingezet in 1877. In dat jaar kwam samoerai Takamori Saigo in opstand tegen het afschaffen van de samoerai. Deze opstand staat bekend als de Satsuma-opstand. Het Japanse leger wist de opstand neer te slaan, waardoor het bewees beter te zijn.
Kolonisatie
De eerste echte oorlog waar Japan in deelnam was de Eerste Chinees-Japanse Oorlog (1894-1895). Deze oorlog werd gewonnen door Japan, waardoor China verdrongen werd als de grote macht in de regio. China moest Taiwan (toentertijd Formosa) en de Penghu-eilanden afstaan aan Japan. Ook verloor China de controle over het keizerrijk Korea, wat door Japan bezet werd in 1910. Tijdens de Meijiperiode kwam ook het Japanse nationalisme en militarisme op, wat later tijdens de Tweede Wereldoorlog een rol zou spelen.
In 1905 wist Japan ook Rusland te verslaan tijdens de Russisch-Japanse Oorlog. Hieruit bleek dat Japan nu zelfs een westers land kon verslaan. De Britten sloten later een bondgenootschap met de Japanners. Hierdoor koos Japan de kant van de Geallieerden tijdens de Eerste Wereldoorlog, hoewel het zelf vrijwel niet in de oorlog meevocht.
Het Japans kolonialisme tijdens de Meijiperiode is tot op de dag van vandaag een omstreden onderwerp in Noord- en Zuid-Korea. Korea was tussen 1910 en 1945 onder Japans bestuur. Tijdens deze periode probeerden de Japanners Korea te moderniseren door onder andere onderwijs, gezondheidszorg en nieuwe landbouwtechnieken in te voeren. Toch werden de Koreanen als tweederangsburgers gezien. Koreaanse vrouwen werden ook troostmeisjes gebruikt door Japanse soldaten. Tijdens de jaren 1930 ging deze onderdrukking verder.
Kunst en cultuur
Door het openstellen van het land kon Japanse kunst makkelijker over de wereld verspreid worden. Al eeuwenlang hadden Europeanen en Amerikanen een obsessie met Japan. Veel mensen wilden daardoor een stuk Japanse kunst in hun huis hebben. Japan deed dan ook mee aan de wereldtentoonstellingen, waar grote tentoonstellingen met kunstvoorwerpen te zien waren. Ook werden er kunstwerken verkocht, zoals schilderijen, vazen, porselein en beelden.
Ook werd de industrie gebruikt bij het massaal maken van deze producten. Hierdoor in één keer veel vazen worden gemaakt, waardoor deze goedkoper werden en meer mensen ze konden kopen. Ook nam Japan westerse materialen en technieken over. Zo werden kimono's van westerse stoffen gemaakt en werd het snijden van ivoor populair.
Japanse kalender
Hoewel Japan tegenwoordig dezelfde kalender als ons (de Gregoriaanse kalender) gebruikt, bestaat er ook de traditionele Japanse kalender. De Japanse kalender werkt iets anders dan de Gregoriaanse kalender. Bij het aantreden van een nieuwe keizer begint de keizer weer bij het jaar nul. Om aan te geven over welke periode men praat, begint men met de naam van de keizer. Het jaar 1868 wordt daardoor Meiji 1 genoemd, aangezien dit het eerste volledige jaar was waarin keizer Meiji aan de macht was.