Een lied voor Achilles

Een lied voor Achilles
Geen afbeelding beschikbaar
Informatie
Alternatieve titel	The Song of Achilles (Engels)
Schrijver	Madeline Miller
Illustrator
Vertaler	Robert Neugarten
Taal (origineel)	Engels
Land	Verenigde Staten
Genre	Liefdesroman Historische roman Mythologische hertelling Lgbt-roman Young adult-roman
Datum	20 september 2011
ISBN	978-0062060624
Leeftijdscategorie		Uitgeverij
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Literatuur

Een lied voor Achilles (Engels: The Song of Achilles) is de eerste roman van de Amerikaanse schrijfster Madeline Miller. Zij bracht het boek uit in 2011. Het is een historische roman en liefdesroman gebaseerd op de Griekse mythe Achilles. Het verhaal wordt verteld door Patroclus, de beste vriend en geliefde van Achilles.

Miller schreef het boek als hertelling van een bestaand verhaal. Zij combineert mythologie met moderne thema's. Het boek werd positief ontvangen. Op BookTok (het literaire gedeelte van TikTok) is Een lied voor Achilles een zeer populair boek.

Samenvatting

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Patroclus is de zoon van koning Menoetius. Zijn vader is niet trots op hem, aangezien hij erg zwak is. Patroclus had een ongelukkige jeugd. Zijn moeder overleed toen hij jong was. Zij liet enkel een lier (muziekinstrument) na voor hem. Op een dag besluit Menoetius om zijn zoon mee te namen naar Sparta. Hij probeert Patroclus aan de beeldschone Helen van Troje uit te huwelijken, maar deze kiest Menelaus. Een tijdje later is Patroclus aan het spelen met dobbelstenen. Hij wordt gepest door een jongen en vermoord deze per ongeluk. Aangezien de jongen een van de edelen is van zijn vader, moet zijn vader hem onterven en verbannen naar Phthia.

Koning Peleus besluit Patroclus in zijn huis te nemen. Peleus heeft een zoon, prins Achilles. Achilles is halfgod, aangezien zijn moeder de nimf Thetis was. Patroclus moet eerst niets van Achilles weten. Toch is Achilles in hem geïnteresseerd en maakt van hem zijn beste vriend. Achilles vertelt dat een orakel (een soort van voorspelling) hem vertelde dat hij op een dag de grootste held van zijn generatie zal worden. Thetis wil daarom dat zijn zoon enkel alleen traint. Zij wil van haar zoon een echte god maken. Hierdoor heeft ze moeite met de vriendschap tussen Achilles en Patroclus.

Wanneer Achilles vertrekt naar de centaur Chiron, achtervolgt Patroclus hem. Chiron brengt de twee jongens wijze lessen bij. De relatie tussen Achilles en Patroclus groeit. Ze worden zelfs geliefden van elkaar. Thetis wil dit voorkomen. Zij is bang dat Achilles zijn doel zal opgeven voor Patroclus. Jaren later komt Agamemnon, de koning van Mycene, Achilles halen. Hij wil een leger samenstellen om Troje aan te vallen. De prins van Troje, Paris, had Helen namelijk ontvoert na een deal met de godin Aphrodite. Agamemnon heeft verschillende grote helden opgeroepen, waaronder Odysseus, en wil nu ook Achilles in zijn leger.

Agamemnon stuurt zijn soldaten naar Achilles toe.

Thetis vindt dat haar zoon niet klaar is voor het leger. Zij ontvoert haar zoon naar het eiland Skyros en verkleed hem als meisje aan het hof van koning Lycomedes. Patroclus besluit Achilles te zoeken en vaart naar Skyros. Hier breekt Achilles zijn vermomming. Achilles wordt echter uitgehuwelijkt aan de dochter van de koning en maakt haar zwanger (waardoor Achilles een zoon krijgt). Desondanks houdt hij nog steeds van Patroclus en zag het huwelijk eerder als een plicht. Thetis is woedend en vertelt Patroclus de nieuwe profetie: Achilles zal sterven in de strijd nadat Hector (een Trojaanse prins) zal sterven. Zij wilde haar zoon beschermen. Patroclus zegt Thetis te zullen helpen. Toch is Achilles nu gedwongen om in Agamemnons leger te gaan, waardoor ook Patroclus het leger in moet.

Onderweg gebeuren er verschillende gruwelijkheden. Het leger van Agamemnon valt verschillende steden aan. Ook moet Agamemnon zijn eigen dochter, Iphigenia, aan de godin Artemis opofferen. Het leger neemt een een Trojaans meisje, Briseis, in hun bezit. Achilles besluit haar te claimen. Hij wil namelijk voorkomen dat Agamemnon (die zeer wreed is) haar in zijn bezit krijgt. Achilles en Patroclus bevrijden haar en raken zelfs bevriend hem haar. Briseis leert dat Achilles en Patroclus een relatie hebben. Zij besluit hen te helpen door haar kennis over medicijnen te delen met Patroclus.

De oorlog duurt jarenlang, aangezien Achilles weigert om Hector te doden. Volgens de profetie zal Achilles daarna namelijk sterven. Dit zorgt voor woede onder de soldaten. Zij leidden ook veel nederlagen. De god Apollo haat Achilles en stuurt de pest naar het kamp. Agamemnon besluit Achilles onder druk te zetten, maar dit gaat mis. Achilles weigert te vechten. Patroclus komt met een oplossing: Hij gaat verkleed als Achilles naar het slagveld. Niemand zal het verschil zien als hij zijn uitrusting draagt. Hoewel afgesproken is dat Patroclus niet zal vechten, doet hij dit toch. Apollo zorgt ervoor dat Patroclus zijn uitrusting verliest. Hierdoor wordt duidelijk dat hij Patroclus is en niet Achilles. Op het slagveld wordt Patroclus vermoord door Hector.

Achilles rouwt over de dood van Patroclus

Hoewel Patroclus nu gestorven is, dwaalt zijn geest nog steeds rond. Achilles is verdrietig, maar ook woedend. Uit woede doodt hij Hector, waardoor zijn eigen dood ook dichtbij is. Achilles raakt in een depressie na de dood van Patroclus. Hij weigert het lichaam te begraven en wil dat zijn as samen met die van Patroclus begraven wordt. Hierdoor zullen zij na hun dood altijd samen zijn. Niet veel later sterft Achilles nadat Paris hem vermoordt.

Achilles' zoon, Neoptolemus, komt naar Troje. Hij wil dat zijn vader herinnert wordt als held. Zijn homoseksuele relatie met Patroclus past hier niet bij. Odysseus probeert hem te overtuigen van Achilles' wens. Uiteindelijk worden Patroclus en Achilles toch samen gecremeerd. Hun as komt terecht in hetzelfde grafmonument, maar enkel Achilles naam staat op het monument. Als gevolg hiervan kan alleen Achilles' ziel naar het hiernamaals keren; Patroclus blijft rondzweven op aarde.

Thetis bezoekt het graf van haar overleden zoon iedere dag. Ze is verdrietig dat haar zoon geen held is geworden. Toch weet zij heel weinig over haar eigen zoon. Patroclus besluit met haar te communiceren. Hij vertelt haar alle herinneringen die hij heeft over hem. Thetis leert hierdoor hoeveel Patroclus en Achilles van elkaar hielden. Hij haat voor Patroclus verdwijnt. Zij besluit Patroclus' naam op het grafmonument te schrijven, waardoor er Achilles en Patroclus staat. Patroclus ziel kan hierdoor naar het hiernamaals keren, waar hij herenigd wordt met Achilles.

Achtergrondinformatie

Titelverklaring

Het boek is een hertelling van de mythe van Achilles. Het verhaal wordt verteld door zijn vriend en geliefde Patroclus. Zijn relatie met Achilles is het centrale thema in het verhaal. Achilles is ook erg muzikaal. Hij speelt de lier, waarvoor hij ook liedjes bedenkt. Patroclus heeft na zijn verbanning enkel nog de lier van zijn moeder.

De titel kan daarom gezien worden als een soort van lied van Patroclus over Achilles. Achilles wordt in de Griekse mythologie als oorlogsheld en halfgod herinnerd. Patroclus laat echter de menselijke Achilles zien, zoals hij hem kende.

Madeline Miller in 2013

Ontstaan

Madeline Miller deed zo'n 10 jaar over het schrijven van het boek. Het verhaal is gebaseerd op de Ilias van Homerus. Dit is een beroemd werk uit de Griekse Oudheid over de Trojaanse Oorlog. Miller werd door haar moeder uit dit boek voorgelezen tijdens haar jeugd. Toch vertelt de Ilias niet Achilles' verhaal vóór de Trojaanse Oorlog. Naast Homerus gebruikte Miller ook andere oud-Griekse en Romeinse schrijvers als inspiratie, zoals Ovidius, Vergilius, Euripides en Aeschylus.

Miller gaf aan de inspiratie voor het boek komt uit de Ilias. In het gedicht zit namelijk een scène waarin Achilles hoort van de dood van Patroclus. Miller was ontdaan bij de manier waarop hij rouwt om Patroclus. Zo weigert hij zijn lichaam te begraven en omhelst het telkens.

Verschillen met de mythe

Mythes worden van oudsher mondeling overgedragen. Hierdoor zijn er ook verschillende versies van mythes. Hierdoor verschilt de precieze relatie tussen Achilles en Patroclus ook per mythe. Achilles en Patroclus worden altijd als beste vrienden afgebeeld. Toch waren zelfs de Griekse schrijvers en filosofen het erover oneens of zij daadwerkelijk een liefdesrelatie hadden. Plato zag Achilles en Patroclus meer als vrienden, terwijl Aeschylus ze meer als geliefden afbeeldde. Homerus benoemt hun relatie nooit expliciet. Miller koos ervoor om Patroclus en Achilles als geliefden af te beelden. Volgens haar zagen veel Griekse en Romeinse schrijvers dit zo. Ook zijn er verwijzingen in de Ilias die hiernaar verwijzen.

In de mythologie is Patroclus een stuk ouder dan Achilles. In Millers boek zijn Patroclus en Achilles dezelfde leeftijd.

Thema's

In het boek komen de volgende thema's voor:

• Eer en trots: In het Oude Griekenland was eer heel erg belangrijk. Volgens de voorspelling zal Achilles omkomen in de strijd. Hij heeft hier veel moeite mee, maar Patroclus weet dat Achilles altijd herinnert zal blijven. Volgens de voorspelling zal hij namelijk altijd als beroemde held herinnert worden. Het nalatenschap van Achilles zullen dus zijn heldendaden en oorlogsvoeren zijn. Toch doet Achilles vrij immorele dingen, zoals het vermoorden van boeren en het afbranden van dorpen. Het boek suggereert dat dit niet iets is waarvoor iemand herinnert wil worden. Achilles heeft moeite met de voorspelling; hij wil zelfs op een gegeven moment niet meer vechten. In het Oude Griekenland verloor je dan je eer. Trots en eer hoeven dus niet perse samen te hangen.

Thetis geeft een uitrusting aan Achilles om Hector te doden na de dood van Patroclus.

• Nalatenschap: Het thema "nalatenschap" speelt een rol. Er is namelijk een verschil tussen de "held Achilles" en de "persoon Achilles". De "held Achilles" is hoe Achilles in de mythologie wordt afgebeeld. Volgens de voorspelling zal hij een van de grootste Griekse helden worden. Ook zijn moeder, Thetis, ziet hem als held. Patroclus ziet Achilles echter als "persoon" met gevoelens en een persoonlijkheid. Patroclus herkent Achilles (althans als de persoon die hij kent) ook niet als hij oorlog voert en keurt zijn oorlogsdaden af. Hij heeft dan ook veel moeite met het feit dat Achilles enkel voor zijn oorlogsdaden herinnert zal worden. Het boek beeldt Achilles dan ook eerder als persoon af met zowel goede als slechte kwaliteiten. Thetis leert dit aan het einde van het boek ook inzien.
• Noodlot: De Oude Grieken geloofden dat de goden en sommige mensen (zieners) die toekomst konden zien door middel van orakels (een soort van voorspellingen). In de Griekse mythologie staat de toekomst altijd vast. Personages proberen de toekomst te veranderen, maar dit lukt vrijwel niet. Het noodlot bepaalt dus hoe je eindigt. Achilles en Patroclus hebben moeite met de voorspelling, aangezien Achilles uiteindelijk zal sterven. In het boek wordt steeds op dit einde gehint. Patroclus stelt voor aan Thetis om Achilles te beschermen, maar door de loop van omstandigheden sterft hijzelf. Hierdoor komt de voorspelling uiteindelijk uit.
• Gender: Achilles en Patroclus worden in het boek afgebeeld als geliefden. Hoewel homoseksualiteit niet abnormaal was in het Oude Griekenland, werd dit ook niet als gewoon gezien. Veel personages kijken bijvoorbeeld vreemd op dat Achilles en Patroclus beide geen interesse in vrouwen vertonen. Ook wordt Achilles' homoseksualiteit door zijn zoon als zwakte gezien, terwijl hij de grootste en sterkste held uit de Griekse mythologie is. In het boek spelen vooral mannen de hoofdrol; vrouwen (met uitzondering van de nimf Thetis) hebben vaak een ondergeschikte rol. Toch zijn veel van deze vrouwen juist heel erg capabel (zoals Briseis). Ook is er een strikte scheiding in genderrollen. Wanneer Thetis besluit om Achilles als vrouw te vermommen, gebruikt Agamemnon dit als chantage om hem het leger in te krijgen. Voor mannen is het hebben van meerdere vrouwen normaal, terwijl dit voor vrouwen als schandalig gezien wordt.
• Geweld en liefde: Het geweld van de oorlog zorgt ervoor dat Achilles verandert. Hij wordt een stuk koeler en afstandelijker tegen over Patroclus. Wanneer hij bij Patroclus is, is hij juist een stuk gelukkiger en meer liefhebbend. Er bestaat dus een spanning tussen geweld en liefde. Wanneer hij Patroclus sterft, sterft ook de liefde in Achilles. Zijn liefde slaat om in geweld: Hij wil wraak nemen op Hector (de moordenaar van Patroclus). Het boek laat zien hij oorlogsvoering en geweld een mens kan veranderen.

Ontvangst

Een lied voor Achilles werd over het algemeen goed ontvangen door kranten en tijdschriften. Zo werd Miller geprezen voor haar poëtische taalgebruik en stijl. In 2012 ontving het boek de Orange Prize of Fiction. Ook stond het boeken enkele weken in de lijst met bestsellers van The New York Times.

Rond 2020 werd het boek opnieuw populair via BookTok, het literaire gedeelte van TikTok. Op TikTok verschenen verschillende video's met aanbevelingen en reviews van het boek. Een lied voor Achilles wordt gezien als een goed voorbeeld van een BookTok-boek. Tegen juli 2022 waren er 2 miljoen kopieën van het boek verkocht.

Bronnen

• De Engelse versie van "Een lied voor Achilles" van Madeline Miller uit 2011.
• Het artikel op de Engelstalige Wikipedia
• Een Q&A over het werk op de website van Madeline Miller
• "Madeline Miller on The Song of Achilles: ‘It helped people come out to their parents" (27 augustus 2021) uit The Guardian.