Milan Kundera

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Milan Kundera
Citaat
Algemene informatie
Naam voluit
Pseudoniem
Bijnaam
Geboren	1 april 1929
Geboorteplaats	Brno, Tsjechoslowakije
Overleden	11 juli 2023
Nationaliteit	Tsjechië Frankrijk
Beroep	Schrijver
Werk
Jaren actief	1967-2023
Genre(s)
Stroming
Invloeden
Bekende werken	De ondragelijke lichtheid van het bestaan De grap
Uitgeverij(en)
dbnl
Handtekening
Website
Portaal Literatuur

Milan Kundera (Brno, 1 april 1929 - Parijs, 11 juli 2023) was een Tsjechische schrijver. Kundera werd geboren in Tsjechoslowakije. Na de Tweede Wereldoorlog stond dat land onder een communistisch bestuur. Kundera was kritisch op het communistisch bestuur en sprak zich regelmatig uit. Hierdoor moest hij vluchten naar Frankrijk in 1975. Hier kreeg hij in 1981 de Franse nationaliteit. Zijn Tsjechische nationaliteit werd afgenomen in 1979, maar kreeg deze terug in 2019.

Kundera staat vooral bekend om zijn boek De ondragelijke lichtheid van het bestaan uit 1984 over de Praagse Lente van 1968.

Biografie

Jeugd en opleiding

Kundera werd geboren in Brno in het toenmalige Tsjecho-Slowakije. Zijn vader was Ludvik Kundera, een Tsjechische pianist. Zijn moeder was lerares. Ludvik gaf zijn zoon van muzieklessen. Kundera volgde later muzieklessen bij de componist Pavel Haas. Desondanks kwam Kundera's muziekcarrière nooit van de grond. Hij studeerde eerst muziek, maar stapte later over naar literatuur. Vervolgens werd hij docent literatuur in Praag.

Sinds 1948 was Kundera lid van de Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije. Hij was oorspronkelijk pro-communistisch. Zijn eerste gedichten prezen dan ook het communisme, zoals de communistische verzetsleider Julius Fučík. Dat veranderde toen Kundera in 1957 toen zijn dichtbundel Monologues uitkwam. De Tsjecho-Slowaakse regering bekritiseerde het boek vanwege het gebruik van ironie en erotiek. Kundera werd in 1950 uit de Communistische Partij gezet en vervolgens in 1956 weer toegelaten. Kundera zou tot aan 1970 lid van de Communistische Partij blijven.

In 1967 kreeg Kundera opnieuw kritiek van de Tsjecho-Slowaakse regering. Hij gaf toen het boek De grap (Žert) uit. Het boek gaat over een student die een grap maakt. Deze grap herhaalt hem steeds. Daarnaast gaat het boek over de veranderingen op het vlak van religie en tradities. De grap bekritiseerde de Tsjecho-Slowaakse overheid en het communisme.

Praagse Lente

Zie Praagse Lente voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Eén jaar na de uitgave werd Alexander Dubček de nieuwe partijleider van de Communistische Partij. Dubček wilde Tsjecho-Slowakije hervormen. Zo moest de bevolking meer vrijheid krijgen, kwam er een einde aan de strenge censuur en kwamen er economische hervorming. Hij wilde zelfs van Tsjecho-Slowakije een democratie met meerdere partijen maken. Deze periode van veranderingen wordt de Praagse Lente genoemd. Kundera was voorstander van de hervormingen. Hij behoorde tot een groep intellectuelen die Praagse Lente steunden. Kundera geloofde net als Dubček dat het communisme hervormd kon worden.

De Praagse Lente duurde niet lang. Na acht maanden viel het Warschaupact Tsjecho-Slowakije binnen en arresteerde Dubček. Eén jaar later kwam Gustáv Husák aan de macht. Hij draaide veel van de hervormingen terug. Na de Praagse Lente werden Kundera's boeken verboden in Tsjecho-Slowakije. De Praagse Lente zou later het onderwerp worden voor zijn bekendste roman; De ondragelijke lichtheid van het bestaan (Nesnesitelná lehkost bytí) uit 1984.

Periode in Frankrijk

Op aanraden van zijn Franse uitgever verhuisde Kundera in 1975 naar Frankrijk. Kundera ging in ballingschap en verloor in 1979 zijn Tsjecho-Slowaakse paspoort. Kundera gaf eerst les aan de universiteit van Rennes. Na drie jaar verhuisde naar Parijs, waar hij de rest van zijn leven bleef wonen. In 1981 kreeg Kundera de Franse nationaliteit. Hij begon toen met zijn werk naar het Frans te vertalen. Vanaf 1995 publiceerde hij zijn werken alleen nog in het Frans.

Door zijn periode in Frankrijk begon Kundera zichzelf meer als Fransman dan als Tsjech te zien. Hij wilde zelfs dat zijn boeken als onderdeel van de Franse literatuur gezien werden. In 2019 kreeg Kundera een paspoort van de Tsjechische regering aangeboden. Hoewel hij contact had met Slowaakse en Tsjechische familieleden, keerde hij vrijwel nooit naar zijn geboorteland terug.

Latere leven

Kundera overleed op 11 juli 2023 in Parijs. Hij was toen al een lange tijd ziek. Kundera werd 94 jaar oud.

Werken

Kundera schreef zijn werken aanvankelijk in het Tsjechisch. Zijn latere werken zijn echter in het Frans geschreven.

Een Tsjechische versie van het boek De grap.

Franstalige versie van De ondragelijke lichtheid van het bestaan.

Romans

Nederlandse naam	Tsjechische/Franse naam	Jaar
De grap	Žert	1967
Het leven is elders	Život je jinde	1969
Afscheidswals	Valčík na rozloučenou	1972
Het boek van de lach en de vergetelheid	Kniha smíchu a zapomnění	1979
De ondragelijke lichtheid van het bestaan	Nesnesitelná lehkost bytí	1984
Onsterfelijkheid	Nesmrtelnost	1988
Traagheid	La Lenteur	1995
Identiteit	L'Identité	1998
Onwetendheid	L'Ignorance	2000
Het feest der onbeduidendheid	La fête de l'insignifiance	2014

Korte fictie

• Směšné lásky (1969)

Dichtbundels

• Člověk zahrada širá (1953)
• Poslední máj (1955)
• Monologues (1957)

Drama

• Majitelé klíčů (1962)
• Ptákovina (1969)
• Jakub a jeho pán: Pocta Denisu Diderotovi (1981)

Essays

• Český úděl (1968)
• Radikalizmus a expozice (1969)
• L'art du Roman (1986)
• Les testaments trahis: essai (1993)
• D'en bas tu humeras les roses (1993)
• Le Rideau (2005)
• Une rencontre (2009)

Non-fictie

• Een gekidnapt Westen (2023)