Eerste Opiumoorlog

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Eerste Opiumoorlog First Opium War 第一次鴉片戰爭
De tweede slag bij Chuenpi in 1841
Datum	4 september 1839 - 29 augustus 1842
Locatie	China en de Zuid-Chinese Zee
Overwinning voor	Verenigd Koninkrijk
Resultaat	Verdrag van Nanjing Hongkong (eiland) wordt aan de Britten overgedragen Chinese havens moeten openen voor Britse handelaars.
Strijdende partijen
Britten	Chinezen
Verenigd Koninkrijk	Qing-dynastie
Leiders
Koningin Victoria William Lamb Robert Peel	Keizer Daoguang Lin Zexu
Troepensterkte
19.000+ troepen	222.212 troepen
Verliezen
353 doden 451 gewonden	Ongeveer 3.100 doden
Portaal Geschiedenis

De Eerste Opiumoorlog of Eerste Engels-Chinese Oorlog was een oorlog tussen het Verenigd Koninkrijk en het Keizerrijk China van 1839 tot 1842. De oorlog is vernoemd naar opium. Dit is een melkachtig sap wat als medicijn of drugs gebruikt werd. De Britten verkochten opium aan de Chinezen. China besloot opium te verbieden en nam Britse opiumvoorraden in beslag. Deze beslissing leidde tot de Eerste Opiumoorlog.

De oorlog eindigde in een Britse overwinning. De Britse marine was namelijk een stuk beter uitgerust en moderner dan de Chinese oorlogsschepen. Het verdrag van Nanjing beëindigde oorlog. De Chinezen moesten zware concessies doen, zoals het openen van de economie voor buitenlandse handelaars, het betalen van geld en het afstaan van het eiland Hongkong aan de Britten. De Eerste Opiumoorlog legde de basis voor de Tweede Opiumoorlog (1856-1860) en was het begin van de eeuw van vernedering.

Achtergrondinformatie

Wat is opium?

Chinese mannen roken opium in de 18e eeuw.

Opium is een melkachtige vloeistof gemaakt van papavers. Het sap stond bekend om zijn geneeskrachtige werking. Zo werd opium gebruikt als slaapmiddel en pijnstiller. In Europa kende men opium al vóór de tijd van de Grieken en Romeinen. Ook China was opium al eeuwenlang bekend (sinds de Tang-dynastie). In de traditionele Chinese geneeskunde was opium een onderdeel van allerlei medicijnen, maar het werd ook gerookt. Chinese dokters geloofden namelijk dat het roken van opium veel gezonder was dan het roken van tabak. Bovendien werd het roken van opium als statussymbool gezien. Opium werd namelijk niet zelf in China gemaakt, maar kwam van overzee. Opium werd hierdoor een drug die gebruikt werd als vermaak.

Vanaf de 17e eeuw werd bekend dat opium ook verslavend kan zijn. Opium was erg goedkoop en bovendien populair. In Engeland begonnen een groot aantal Engelse schrijvers waren zeer enthousiast over opium (zoals de dichter Samuel Taylor Coleridge). Ook arbeiders gebruikten het en ontwikkelden soms een verslaving.

Europese handel in China

Guangzhou rond 1830. Op bovenstaande afbeelding zie je de Franse, Britse, Amerikaanse en Nederlands vlag. Samen met andere landen hadden zij een factorij in Guangzhou.

China handelde al enkele eeuwen met de Europeanen. China stond in Europa bekend om haar porselein, zijde en thee. Dit gebeurde eerst indirect via land (zoals via de Zijderoute), maar in 1557 richtten de Portugezen een handelspost in Macau op. In plaats via land met tussenpersonen gingen de Europeanen zelf met het schip naar China toe om te handelen. Na de Portugezen richtten ook andere Europese landen handelsposten op, waaronder de Britten vanaf 1635.

In China was de Qing-dynastie aan de macht. Vanaf de jaren 1680 probeerde deze dynastie controle te krijgen over de buitenlandse handel. Zo mochten buitenlandse handelaren enkel in vier steden handelen (Guangzhou, Shanghai, Xiamen en Fuzhou). De meeste handelaars gaven voorkeur voor Guangzhou, aangezien de stad aan de Parelrivierdelta ligt. De Britten probeerden met de andere steden te handelen, maar de Chinezen waren hier niet blij mee.

Hiervoor bedachten zij in 1757 het Kantonsysteem: De haven van Guangzhou (Kanton) was als enige haven in China opengesteld voor buitenlandse handelaars. Iedere Europese macht had zijn eigen factorij (een soort van gebied waar zij handel mochten drijven). In Guangzhou was daarom een gebied genaamd de Dertien Factorijen, waar ook de Britten hun eigen factorij hadden. De Europeanen mochten niet rechtstreeks handel drijven met de Chinezen; er was een tussenpersoon (een hong). Ook mochten de buitenlandse handelaars niet in Guangzhou blijven wonen of het Chinees leren. Aan het einde van het handelsseizoen moesten zij weer vertrekken. Daarnaast stonden zij onder strenge controle van de Chinezen.

Chinees verbod op opium

Lin Zexu overziet de vernietiging van opium.

De Britten verhandelden ook opium met de Chinezen. Opium werd verbouwd in enkele Britse koloniën in Azië en verscheept naar China. In Guangzhou werd het geruild tegen andere Chinese waren, zoals porselein en thee. Als betaalmiddel werd zilver gebruikt. Voorheen was dit voor de Europese machten geen probleem. Zij hadden koloniën in Amerika, waar zilver gewonnen kon worden. Dit veranderde toen Spanje en het Verenigd Koninkrijk het grootste deel van haar Amerikaanse koloniën verloor aan het einde van 18e en het begin van de 19e eeuw. Handelaren begonnen zilver uit de markt te halen om te verhandelen in China. Hierdoor werd zilver steeds kostbaarder voor de Europeanen. De Chinezen hadden hier geen last van, aangezien zij hun zilver uit Japan haalden.

De opiumhandel nam toe, waardoor steeds meer Chinese onderdanen verslaafd raakten aan het spul. De Chinese regering was bang dat tegen in de kortste tijd het gehele keizerrijk verslaafd zou zijn. Er werden verschillende wetten ingevoerd om opiumgebruik te verbieden en te doen dalen. De Europeanen trokken zich hier niets van aan en verhandelden toch opium. Er werd namelijk niet echt op gecontroleerd. Tegen 1838 importeerden de Britten alleen al 1,4 miljoen kilogram opium naar China.

In datzelfde jaar besloot de Chinese overheid om actief het opiumverbod te handhaven. Chinese drugssmokkelaars werden bestraft. Eén jaar later adviseerde filosoof Lin Zexu de Chinese keizer om de opiumhandel te doen uitsterven. Hij schreef zelfs een brief aan de Britse koningin Victoria, waarin hij zei dat de opiumhandel niet moreel was. Hij wilde dat de Britten de opiumhandel zouden verbieden. De Britten negeerden deze brief echter en gingen door met de handel.

Verdrag van Nanjing

Zie Verdrag van Nanjing voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 29 augustus 1842 werd het verdrag van Nanjing getekend tussen het Verenigd Koninkrijk en China. Het verdrag beëindigde de oorlog. China moest grote concessies doen. Het verdrag was daarom erg voordelig voor de Britten:

• De Chinezen moesten een vergoeding (herstelbetaling) aan de Britten betalen voor de geleden schade tijdens de oorlog en de verloren opium.
• De Chinezen beloofden de Britten om eerlijkere en lagere importrechten te zullen heffen. Hierdoor ontstond meer vrijhandel.
• Britse handelaars mochten zonder problemen in Guangzhou en vier andere Chinese havensteden handelen. Zij hoefden niet meer gebruik te maken van een hong en mochten direct met de bevolking zelf handelen. Hierdoor mochten zij ook Chinees leren.
• Het eiland Hongkong werd overgedragen aan de Britten. Zij maakten hier vervolgens een handelspost van (zoals de Portugezen in Macau hadden). Hongkong was weliswaar een stuk een kleiner dan het tegenwoordig is. Na de Tweede Opiumoorlog werden er namelijk gebieden toegevoegd aan Hongkong.

Het verdrag van Nanjing wordt ondertekent.

Na het verdrag van Nanjing volgde het verdrag van Bogue in oktober 1843. Dit verdrag bevestigde alles wat in het verdrag van Nanjing stond. Ook werd besloten dat Britse onderdanen die misdaden begaan hadden in China in een Britse rechtbank berecht werden. Het Verenigd Koninkrijk kreeg dezelfde rechten als China beloofd had aan andere landen.

Nasleep

Na het Verenigd Koninkrijk tekende China een vergelijkbaar verdrag met de Verenigde Staten (het verdrag van Wanghia) en Frankrijk (het verdrag van Whampoa).

Voor China had de Eerste Opiumoorlog grote gevolgen. De macht van de Qing-dynastie verzwakte flink. Hierdoor hadden zij veel minder controle op de buitenlandse handel. Daarnaast bleef de opiumhandel min of meer onbelemmerd doorgaan. De Europeanen namen ook koelies in dienst. Dit waren Aziatische arbeiders die zwaar handwerk verrichtten tegen een laag loon. De Eerste Opiumoorlog bekende het begin van de eeuw van vernedering voor China. Dit is een periode in de Chinese geschiedenis tussen 1839 en 1945. China werd in deze periode onderdrukt door Europese machten en Japan.

Bronnen

• (en) Gershon, Livia (9 januari 2023). "Opium’s History in China". JSTOR Daily. Gelezen op 4 september 2024.
• Maat, Ludolf (1 januari 2007). "Opium en andere verdovende middelen." NEMO Kennislink. Gelezen op 4 september 2024.
• (en) Onbekend (z.d.). "The Canton Trade and The Hong Merchant System". Harvard Business School. Gelezen op 4 september 2024.
• (en) Onbekend (z.d.). "Treaty of Nanjing". Encyclopaedia Brittannica. Gelezen op 4 september 2024.
• (en) Perdue, Peter C. (2009). "Rise & Fall of the Canton Trade System". Visualizing Cultures. Gelezen op 4 september 2024.