Milan Kundera: verschil tussen versies
(→Werken) |
|||
| (6 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | |||
{{Infobox auteur | {{Infobox auteur | ||
| naam = Milan Kundera | | naam = Milan Kundera | ||
| Regel 18: | Regel 17: | ||
| stroming = | | stroming = | ||
| invloeden = | | invloeden = | ||
| − | | bekende-werken = ''[[De | + | | bekende-werken = ''[[De ondraaglijke lichtheid van het bestaan]]'' <br> ''[[De grap (Milan Kundera)|De grap]]'' |
| uitgeverij = | | uitgeverij = | ||
| dbnl = | | dbnl = | ||
| Regel 26: | Regel 25: | ||
'''Milan Kundera''' ([[Brno]], 1 april 1929 - [[Parijs]], 11 juli 2023) was een [[Tsjechië|Tsjechische]] schrijver. Kundera werd geboren in [[Tsjechoslowakije]]. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] stond dat land onder een [[communisme|communistisch]] bestuur. Kundera was kritisch op het communistisch bestuur en sprak zich regelmatig uit. Hierdoor moest hij vluchten naar [[Frankrijk]] in 1975. Hier kreeg hij in 1981 de Franse nationaliteit. Zijn Tsjechische nationaliteit werd afgenomen in 1979, maar kreeg deze terug in 2019. | '''Milan Kundera''' ([[Brno]], 1 april 1929 - [[Parijs]], 11 juli 2023) was een [[Tsjechië|Tsjechische]] schrijver. Kundera werd geboren in [[Tsjechoslowakije]]. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] stond dat land onder een [[communisme|communistisch]] bestuur. Kundera was kritisch op het communistisch bestuur en sprak zich regelmatig uit. Hierdoor moest hij vluchten naar [[Frankrijk]] in 1975. Hier kreeg hij in 1981 de Franse nationaliteit. Zijn Tsjechische nationaliteit werd afgenomen in 1979, maar kreeg deze terug in 2019. | ||
| − | Kundera staat vooral bekend om zijn boek ''[[De | + | Kundera staat vooral bekend om zijn boek ''[[De ondraaglijke lichtheid van het bestaan]]'' uit 1984 over de [[Praagse Lente]] van 1968. |
==Biografie== | ==Biografie== | ||
===Jeugd en opleiding=== | ===Jeugd en opleiding=== | ||
| + | Kundera werd geboren in [[Brno]] in het toenmalige [[Tsjecho-Slowakije]]. Zijn vader was Ludvik Kundera, een Tsjechische pianist. Zijn moeder was lerares. Ludvik gaf zijn zoon van muzieklessen. Kundera volgde later muzieklessen bij de componist [[Pavel Haas]]. Desondanks kwam Kundera's muziekcarrière nooit van de grond. Hij studeerde eerst muziek, maar stapte later over naar literatuur. Vervolgens werd hij docent literatuur in Praag. | ||
| − | === | + | Sinds 1948 was Kundera lid van de Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije. Hij was oorspronkelijk pro-communistisch. Zijn eerste gedichten prezen dan ook het communisme, zoals de communistische verzetsleider [[Julius Fučík]]. Dat veranderde toen Kundera in 1957 toen zijn [[dichtbundel]] ''Monologues'' uitkwam. De Tsjecho-Slowaakse regering bekritiseerde het boek vanwege het gebruik van [[ironie]] en erotiek. Kundera werd in 1950 uit de Communistische Partij gezet en vervolgens in 1956 weer toegelaten. Kundera zou tot aan 1970 lid van de Communistische Partij blijven. |
| + | |||
| + | In 1967 kreeg Kundera opnieuw kritiek van de Tsjecho-Slowaakse regering. Hij gaf toen het boek ''[[De grap (Milan Kundera)|De grap]]'' (Žert) uit. Het boek gaat over een student die een grap maakt. Deze grap herhaalt hem steeds. Daarnaast gaat het boek over de veranderingen op het vlak van religie en tradities. ''De grap'' bekritiseerde de Tsjecho-Slowaakse overheid en het communisme. | ||
| + | |||
| + | ===Praagse Lente=== | ||
| + | {{Zie hoofdartikel|Praagse Lente}} | ||
| + | [[Bestand:10 Soviet Invasion of Czechoslovakia - Flickr - The Central Intelligence Agency.jpg|right|300px|thumb|De Praagse Lente]] | ||
| + | Eén jaar na de uitgave werd [[Alexander Dubček]] de nieuwe partijleider van de Communistische Partij. Dubček wilde Tsjecho-Slowakije hervormen. Zo moest de bevolking meer vrijheid krijgen, kwam er een einde aan de strenge [[censuur]] en kwamen er economische hervorming. Hij wilde zelfs van Tsjecho-Slowakije een democratie met meerdere partijen maken. Deze periode van veranderingen wordt de ''Praagse Lente'' genoemd. Kundera was voorstander van de hervormingen. Hij behoorde tot een groep intellectuelen die Praagse Lente steunden. Kundera geloofde net als Dubček dat het communisme hervormd kon worden. | ||
| + | |||
| + | De Praagse Lente duurde niet lang. Na acht maanden viel het [[Warschaupact]] Tsjecho-Slowakije binnen en arresteerde Dubček. Eén jaar later kwam [[Gustáv Husák]] aan de macht. Hij draaide veel van de hervormingen terug. Na de Praagse Lente werden Kundera's boeken verboden in Tsjecho-Slowakije. De Praagse Lente zou later het onderwerp worden voor zijn bekendste roman; ''[[De ondraaglijke lichtheid van het bestaan]]'' (Nesnesitelná lehkost bytí) uit 1984. | ||
===Periode in Frankrijk=== | ===Periode in Frankrijk=== | ||
| + | Op aanraden van zijn Franse uitgever verhuisde Kundera in 1975 naar Frankrijk. Kundera ging in [[ballingschap]] en verloor in 1979 zijn Tsjecho-Slowaakse paspoort. Kundera gaf eerst les aan de universiteit van [[Rennes]]. Na drie jaar verhuisde naar Parijs, waar hij de rest van zijn leven bleef wonen. In 1981 kreeg Kundera de Franse nationaliteit. Hij begon toen met zijn werk naar het Frans te vertalen. Vanaf 1995 publiceerde hij zijn werken alleen nog in het Frans. | ||
| + | |||
| + | Door zijn periode in Frankrijk begon Kundera zichzelf meer als Fransman dan als Tsjech te zien. Hij wilde zelfs dat zijn boeken als onderdeel van de Franse literatuur gezien werden. In 2019 kreeg Kundera een paspoort van de Tsjechische regering aangeboden. Hoewel hij contact had met Slowaakse en Tsjechische familieleden, keerde hij vrijwel nooit naar zijn geboorteland terug. | ||
===Latere leven=== | ===Latere leven=== | ||
| + | Kundera overleed op 11 juli 2023 in Parijs. Hij was toen al een lange tijd ziek. Kundera werd 94 jaar oud. | ||
==Stijl en filosofie== | ==Stijl en filosofie== | ||
| + | Kundera's [[filosofie]] is nauw verboden met zijn boeken. Zijn boeken laten dan ook zien hoe zijn filosofie zich ontwikkelt. Belangrijke thema's in zijn boeken zijn [[identiteit]], [[ballingschap]] en [[verbanning]], het plezier van een minder belangrijk leven en de herhaling van de geschiedenis. Deze thema's worden soms "meta-thema's" genoemd, omdat ze in mindere boeken terugkomen. Hierdoor zou je meerdere boeken van Kundera moeten lezen om precies te begrijpen hoe hij tegen identiteit aankeek. | ||
| + | |||
| + | Een ander onderwerp in zijn boeken is het [[totalitarisme]]. Tsjecho-Slowakije was immers een communistische [[dictatuur]]. Kundera vond het totalitarisme tragisch, maar ging hier soms op een komische manier mee om. Zijn boeken bevatten veel [[ironie]]; vaak bedoelt om te laten hoe ironisch en absurd het totalitarisme is. Zijn [[zwarte humor]] (een zeer strenge vorm van humor) is grotendeels beïnvloed door [[Franz Kafka]]. Ook komt muziek vaak terug in zijn boeken. Zijn boeken hebben meestal meerdere hoofdpersonages. | ||
| + | |||
| + | Belangrijke invloeden voor Kundera waren [[Miguel de Cervantes]], [[Giovanni Boccaccio]], [[Robert Musil]], [[Denis Diderot]] en [[Martin Heidegger]]. | ||
==Werken== | ==Werken== | ||
Kundera schreef zijn werken aanvankelijk in het [[Tsjechisch]]. Zijn latere werken zijn echter in het [[Frans]] geschreven. | Kundera schreef zijn werken aanvankelijk in het [[Tsjechisch]]. Zijn latere werken zijn echter in het [[Frans]] geschreven. | ||
[[File:Nádraží_Holešovice_a_okolí..._20230504_181116.jpg|right|300px|thumb|Een Tsjechische versie van het boek ''[[De grap (Milan Kundera)|De grap]]''.]] | [[File:Nádraží_Holešovice_a_okolí..._20230504_181116.jpg|right|300px|thumb|Een Tsjechische versie van het boek ''[[De grap (Milan Kundera)|De grap]]''.]] | ||
| − | [[File:Milan_Kundera_L'_insoutenable_légèreté_de_l'être_1984_couverture.jpg|right|300px|thumb|Franstalige versie van ''[[De | + | [[File:Milan_Kundera_L'_insoutenable_légèreté_de_l'être_1984_couverture.jpg|right|300px|thumb|Franstalige versie van ''[[De ondraaglijke lichtheid van het bestaan]]''.]] |
===Romans=== | ===Romans=== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Regel 55: | Regel 73: | ||
| ''[[Het boek van de lach en de vergetelheid]]'' || Kniha smíchu a zapomnění || 1979 | | ''[[Het boek van de lach en de vergetelheid]]'' || Kniha smíchu a zapomnění || 1979 | ||
|- | |- | ||
| − | | ''[[De | + | | ''[[De ondraaglijke lichtheid van het bestaan]]'' || Nesnesitelná lehkost bytí || 1984 |
|- | |- | ||
| ''[[Onsterfelijkheid (Milan Kundera)|Onsterfelijkheid]]'' || Nesmrtelnost || 1988 | | ''[[Onsterfelijkheid (Milan Kundera)|Onsterfelijkheid]]'' || Nesmrtelnost || 1988 | ||
| Regel 93: | Regel 111: | ||
===Non-fictie=== | ===Non-fictie=== | ||
* ''Een gekidnapt Westen'' (2023) | * ''Een gekidnapt Westen'' (2023) | ||
| − | |||
| − | |||
[[Categorie:Tsjechisch schrijver]] | [[Categorie:Tsjechisch schrijver]] | ||
| + | [[Categorie:Frans schrijver]] | ||
Huidige versie van 27 dec 2024 om 15:59
| Milan Kundera | |
.jpg)
| |
| Algemene informatie | |
| Geboren | 1 april 1929 |
| Geboorteplaats | Brno, Tsjechoslowakije |
| Overleden | 11 juli 2023 |
| Nationaliteit |  Tsjechië  Frankrijk
|
| Beroep | Schrijver |
| Werk | |
| Jaren actief | 1967-2023 |
| Bekende werken | De ondraaglijke lichtheid van het bestaan De grap |
| Handtekening | 
|
Portaal  Literatuur
| |
Milan Kundera (Brno, 1 april 1929 - Parijs, 11 juli 2023) was een Tsjechische schrijver. Kundera werd geboren in Tsjechoslowakije. Na de Tweede Wereldoorlog stond dat land onder een communistisch bestuur. Kundera was kritisch op het communistisch bestuur en sprak zich regelmatig uit. Hierdoor moest hij vluchten naar Frankrijk in 1975. Hier kreeg hij in 1981 de Franse nationaliteit. Zijn Tsjechische nationaliteit werd afgenomen in 1979, maar kreeg deze terug in 2019.
Kundera staat vooral bekend om zijn boek De ondraaglijke lichtheid van het bestaan uit 1984 over de Praagse Lente van 1968.
Biografie
Jeugd en opleiding
Kundera werd geboren in Brno in het toenmalige Tsjecho-Slowakije. Zijn vader was Ludvik Kundera, een Tsjechische pianist. Zijn moeder was lerares. Ludvik gaf zijn zoon van muzieklessen. Kundera volgde later muzieklessen bij de componist Pavel Haas. Desondanks kwam Kundera's muziekcarrière nooit van de grond. Hij studeerde eerst muziek, maar stapte later over naar literatuur. Vervolgens werd hij docent literatuur in Praag.
Sinds 1948 was Kundera lid van de Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije. Hij was oorspronkelijk pro-communistisch. Zijn eerste gedichten prezen dan ook het communisme, zoals de communistische verzetsleider Julius Fučík. Dat veranderde toen Kundera in 1957 toen zijn dichtbundel Monologues uitkwam. De Tsjecho-Slowaakse regering bekritiseerde het boek vanwege het gebruik van ironie en erotiek. Kundera werd in 1950 uit de Communistische Partij gezet en vervolgens in 1956 weer toegelaten. Kundera zou tot aan 1970 lid van de Communistische Partij blijven.
In 1967 kreeg Kundera opnieuw kritiek van de Tsjecho-Slowaakse regering. Hij gaf toen het boek De grap (Žert) uit. Het boek gaat over een student die een grap maakt. Deze grap herhaalt hem steeds. Daarnaast gaat het boek over de veranderingen op het vlak van religie en tradities. De grap bekritiseerde de Tsjecho-Slowaakse overheid en het communisme.
Praagse Lente
Zie Praagse Lente voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Eén jaar na de uitgave werd Alexander Dubček de nieuwe partijleider van de Communistische Partij. Dubček wilde Tsjecho-Slowakije hervormen. Zo moest de bevolking meer vrijheid krijgen, kwam er een einde aan de strenge censuur en kwamen er economische hervorming. Hij wilde zelfs van Tsjecho-Slowakije een democratie met meerdere partijen maken. Deze periode van veranderingen wordt de Praagse Lente genoemd. Kundera was voorstander van de hervormingen. Hij behoorde tot een groep intellectuelen die Praagse Lente steunden. Kundera geloofde net als Dubček dat het communisme hervormd kon worden.
De Praagse Lente duurde niet lang. Na acht maanden viel het Warschaupact Tsjecho-Slowakije binnen en arresteerde Dubček. Eén jaar later kwam Gustáv Husák aan de macht. Hij draaide veel van de hervormingen terug. Na de Praagse Lente werden Kundera's boeken verboden in Tsjecho-Slowakije. De Praagse Lente zou later het onderwerp worden voor zijn bekendste roman; De ondraaglijke lichtheid van het bestaan (Nesnesitelná lehkost bytí) uit 1984.
Periode in Frankrijk
Op aanraden van zijn Franse uitgever verhuisde Kundera in 1975 naar Frankrijk. Kundera ging in ballingschap en verloor in 1979 zijn Tsjecho-Slowaakse paspoort. Kundera gaf eerst les aan de universiteit van Rennes. Na drie jaar verhuisde naar Parijs, waar hij de rest van zijn leven bleef wonen. In 1981 kreeg Kundera de Franse nationaliteit. Hij begon toen met zijn werk naar het Frans te vertalen. Vanaf 1995 publiceerde hij zijn werken alleen nog in het Frans.
Door zijn periode in Frankrijk begon Kundera zichzelf meer als Fransman dan als Tsjech te zien. Hij wilde zelfs dat zijn boeken als onderdeel van de Franse literatuur gezien werden. In 2019 kreeg Kundera een paspoort van de Tsjechische regering aangeboden. Hoewel hij contact had met Slowaakse en Tsjechische familieleden, keerde hij vrijwel nooit naar zijn geboorteland terug.
Latere leven
Kundera overleed op 11 juli 2023 in Parijs. Hij was toen al een lange tijd ziek. Kundera werd 94 jaar oud.
Stijl en filosofie
Kundera's filosofie is nauw verboden met zijn boeken. Zijn boeken laten dan ook zien hoe zijn filosofie zich ontwikkelt. Belangrijke thema's in zijn boeken zijn identiteit, ballingschap en verbanning, het plezier van een minder belangrijk leven en de herhaling van de geschiedenis. Deze thema's worden soms "meta-thema's" genoemd, omdat ze in mindere boeken terugkomen. Hierdoor zou je meerdere boeken van Kundera moeten lezen om precies te begrijpen hoe hij tegen identiteit aankeek.
Een ander onderwerp in zijn boeken is het totalitarisme. Tsjecho-Slowakije was immers een communistische dictatuur. Kundera vond het totalitarisme tragisch, maar ging hier soms op een komische manier mee om. Zijn boeken bevatten veel ironie; vaak bedoelt om te laten hoe ironisch en absurd het totalitarisme is. Zijn zwarte humor (een zeer strenge vorm van humor) is grotendeels beïnvloed door Franz Kafka. Ook komt muziek vaak terug in zijn boeken. Zijn boeken hebben meestal meerdere hoofdpersonages.
Belangrijke invloeden voor Kundera waren Miguel de Cervantes, Giovanni Boccaccio, Robert Musil, Denis Diderot en Martin Heidegger.
Werken
Kundera schreef zijn werken aanvankelijk in het Tsjechisch. Zijn latere werken zijn echter in het Frans geschreven.
Romans
| Nederlandse naam | Tsjechische/Franse naam | Jaar |
|---|---|---|
| De grap | Žert | 1967 |
| Het leven is elders | Život je jinde | 1969 |
| Afscheidswals | Valčík na rozloučenou | 1972 |
| Het boek van de lach en de vergetelheid | Kniha smíchu a zapomnění | 1979 |
| De ondraaglijke lichtheid van het bestaan | Nesnesitelná lehkost bytí | 1984 |
| Onsterfelijkheid | Nesmrtelnost | 1988 |
| Traagheid | La Lenteur | 1995 |
| Identiteit | L'Identité | 1998 |
| Onwetendheid | L'Ignorance | 2000 |
| Het feest der onbeduidendheid | La fête de l'insignifiance | 2014 |
Korte fictie
- Směšné lásky (1969)
Dichtbundels
- Člověk zahrada širá (1953)
- Poslední máj (1955)
- Monologues (1957)
Drama
- Majitelé klíčů (1962)
- Ptákovina (1969)
- Jakub a jeho pán: Pocta Denisu Diderotovi (1981)
Essays
- Český úděl (1968)
- Radikalizmus a expozice (1969)
- L'art du Roman (1986)
- Les testaments trahis: essai (1993)
- D'en bas tu humeras les roses (1993)
- Le Rideau (2005)
- Une rencontre (2009)
Non-fictie
- Een gekidnapt Westen (2023)