Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij

Station d'Eenhonderd Roe Amsterdam in 1837

De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM of HSM) was een Nederlands spoorbedrijf dat werd opgericht op 8 augustus 1837 te Amsterdam. Het was daarmee de eerste Nederlandse spoorwegmaatschappij. De oprichters waren de civiel ingenieur Willem Christiaan Brade en de zakenmannen Louis Jan Jacob (L.J.J.) Serrurier en Rodolphe Le Chevalier, allen uit Amsterdam.

De eerste trein van de HIJSM vertrok op 20 september 1839 van Station d'Eenhonderd Roe bij Amsterdam naar Haarlem (Oude lijn). Deze trein werd getrokken door stoomlocomotief De Arend, en met locomotief Snelheid als reserve.

Het hoofdkantoor was gevestigd in Amsterdam aan de droogbak 1.

Deze eerste spoorlijn werd aangelegd met een spoorwijdte van 1945 mm. Alle latere spoorlijnen werden aangelegd met het inmiddels gebruikelijke normaalspoor (1435 mm). In 1866 was al het breedspoor omgebouwd tot normaalspoor.

HIJSM Spoorkaartje van Nederland, 1892

Na de aanleg van de Oude Lijn kwamen er in de 19e eeuw nog diverse spoor- en tramlijnen bij, voornamelijk in Holland. Ook elders in het land werd er gebruik gemaakt van lijnen die eigendom waren van andere bedrijven. Op 1 januari 1917 werd samen met de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen de belangenmaatschap Nederlandse Spoorwegen opgericht. Dit resulteerde in een fusie en de oprichting van de N.V. Nederlandsche Spoorwegen op 1 januari 1938.