Frans Jozef I van Oostenrijk: verschil tussen versies

Huidige versie van 20 jan 2024 om 13:13

Frans Jozef I Karel van Oostenrijk.

Frans Jozef Karel of in het Duits Franz Joseph Karl (Paleis Schönbrunn, Wenen, 18 augustus 1830 - Wenen, 21 november 1916), was de zoon van Aartshertog Frans Karel van Oostenrijk en Aartshertogin Sophie van Oostenrijk (1805-1872). In Oostenrijk en Beieren is de schrijfwijze Franz Josef gebruikelijk. Van 1848 tot 1916 was hij keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije. Daarmee was hij het staatshoofd van Oostenrijk-Hongarije. Ook was hij een tijdje de president van de Duitse Bond. Hij was de opvolger van Ferdinand I van Oostenrijk en werd zelf opgevolgd door Karel I van Oostenrijk. Hij kwam uit het huis Habsburg-Lotharingen

Titels

Zijn Keizerlijke en Apostolische Majesteit bij gratie Gods keizer van Oostenrijk, koning van Hongarije, Bohemen, Dalmatië, Kroatië en Slavonië, Galicië en Lodomerië, Illyrië, Lombardije-Venetië en Jeruzalem, aartshertog van Oostenrijk, groothertog van Toscane, Krakau, hertog van Lotharingen, Salzburg, Stiermarken, Karinthië, Krain, Boekovina, Opper- en Neder-Silezië, Modena, Parma en Piacenza, Guastalla, Auschwitz, Zator, Teschen, Friuli, Ragusa en Zara, grootvorst van Zevenburgen, vorstelijk graaf van Habsburg, Tirol, Kyburg, Gorizia en Gradiŝka, vorst van Trente en Brixen, markgraaf van Moravië, Opper- en Neder-Lausitz en Istrië, graaf van Hohenems, Feldkirch, Bregenz, Sonnenberg en andere, heer van Triëst, Cattaro en de Windische Mark, grootwoiwode van Servië en ban van het Banaat.

Leven

Jeugd

Aartshertog Frans Jozef Karel van Oostenrijk werd op 18 augustus 1830 geboren in Schloss Schönbrunn, Wenen. Hij was de zoon van Frans Karel van Oostenrijk en Sophie van Oostenrijk (1805-1872). In 1835 overleed Oostenrijks eerste keizer, Frans I, nu werd zijn zoon Ferdinand keizer. Niks mis mee zou je denken, alleen Ferdinand was niet helemaal goed bij z'n hoofd. De machtige staatsman Klemens von Metternich nam de touwtjes in handen en regeerde samen met de Geheime Staatsconferentie het gigantische Oostenrijkse keizerrijk. Frans Jozef was een groot idool van z'n grootvader Frans I. Als aartshertog was het waarschijnlijk dat hij zou trouwen met een katholieke prinses en een van de vele Oostenrijkse aartshertogen zou blijven, maar het liep anders...

Opstand in het keizerrijk

In het revolutiejaar 1848 braken in Europa revoluties uit. Als paddenstoelen schoten ze uit de grond en hele regeringen werden omver geworpen door rebellen. Oostenrijk, het land met een zwakke keizer, het land waar zoveel volkeren leefden, kwam ook in een crisis. De volkeren wilden eigen landen en niet overheerst worden door de Oostenrijkers (die tot het Duitse volk behoorden). De Vorst van Metternich deed afstand van zijn positie en zonder hem was keizer Ferdinand niks meer. De keizerlijke familie vluchtte naar Innsbruck, maar Ferdinand naar Ölmutz. Op 2 december deed hij daar afstand van zijn troon. Eigenlijk zou hij moeten worden opgevolgd door Frans Jozefs vader Frans Karel, maar onder druk van zijn vrouw gaf die de kroon aan Frans Jozef, die vanaf dan bekend staat als keizer Frans Jozef I van Oostenrijk. De naam Jozef werd er bij gehaald om de mensen te herinneren aan Jozef II van het Heilige Roomse Rijk, voorvader van de keizer en een vernieuwende vorst. De revoluties werden neergeslagen en Frans Jozef werd geïnstalleerd op de troon. Het volk morde.

Familie

De familie van Frans Jozef I was enorm. Er waren in zijn tijd ruim 65 aartshertogen en aartshertoginnen, de helft daarvan was over katholieke Europese hoven verspreid, waardoor Oostenrijk vrij machtig werd. Frans Jozef was getrouwd met Elisabeth van Oostenrijk, die waarschijnlijk bekender is dan Frans Jozef. Zij werd ook wel Sisi genoemd. Zij kregen vier kinderen, drie dochters en één zoon:

Sophie Frederika Dorothea (5 maart 1855 - 29 mei 1857)
Gisela Louisa Marie (12 juli 1856 - 27 juli 1932)
Rudolf Frans Karel Jozef (21 augustus 1858 - 30 januari 1889), kroonprins
Marie Valerie Mathilde Amalia (22 april 1868 - 6 september 1924)

Voorouders

Voorouders van Frans Jozef I van Oostenrijk
Overgrootouders	Keizer Leopold II (1747-1792) ∞ 1764 Marie Louise van Spanje (1745–1792)	Ferdinand I der Beide Siciliën (1751–1825) ∞ 1768 Maria Carolina van Oostenrijk (1752-1814)	Frederik Michael van Palts-Birkenfeld (1724–1767) ∞ 1746 Maria Francisca van Palts-Sulzbach (1724–1794)	Karel Lodewijk van Baden (1755-1801) ∞ 1774 Amalia van Hessen-Darmstadt (1754-1832)
Grootouders	Keizer Frans II (1768-1835) ∞ 1790 Maria Theresia van Bourbon-Sicilië (1772-1807)		Maximiliaan I Jozef van Beieren (1756–1825) ∞ 1797 Caroline van Baden (1776-1841)
Ouders	Frans Karel van Oostenrijk (1802-1878) ∞ 1824 Sophie van Oostenrijk (1805-1872)
'Keizer Frans Jozef I (1830-1916)'

Keizers van Oostenrijk
Frans I (1804-1835) · Ferdinand I (1835-1848) · Frans Jozef I (1848-1916) · Karel I (1916-1918) · Einde van het Keizerrijk Oostenrijk (1919)

	Koningen van Hongarije
Stefanus I · Peter Orseolo · Samuel Aba · Peter Orseolo · Andreas I · Béla I · Salomo · Géza I · Ladislaus I · Koloman · Stefanus II · Béla II · Géza II · Stefanus III · Ladislaus II · Stefanus IV · Stefanus III · Béla III · Emmerik · Ladislaus III · Andreas II · Béla IV · Stefanus V · Ladislaus IV · Andreas III · Wenceslaus · Otto (Béla V) · Karel I Robert · Lodewijk I · Maria · Karel II · Sigismund · Albrecht · Wladislaus I · Ladislaus V · Matthias I · Wladislaus II · Lodewijk II · Ferdinand I · Maximiliaan · Rudolf · Matthias II · Ferdinand II · Ferdinand III · Ferdinand IV · Leopold I · Jozef I · Karel III · Maria Theresia · Jozef II · Leopold II · Frans I · Ferdinand V · Frans Jozef I · Karel IV

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[File:KaiserFranzjosef1853-1-.jpg|right|350px|thumb|Frans Jozef Karel I van Oostenrijk.]]
+[[Bestand:KaiserFranzjosef1853-1-.jpg|right|350px|miniatuur|Frans Jozef I Karel van Oostenrijk.]]
-'''Frans Jozef Karel''' of in het [[Duits]] '''Franz Joseph Karl''' ([[Paleis Schönbrunn]], [[Wenen]], 18 [[Augustus (maand)|augustus]] 1830 - Wenen, 21 [[november]] 1916), was de zoon van Aartshertog [[Frans Karel van Oostenrijk]] en Aartshertogin [[Sophie van Oostenrijk (1805-1872)]]. In Oostenrijk en Beieren is de schrijfwijze Franz Josef gebruikelijk. Van 1848 tot 1916 was hij [[keizerrijk Oostenrijk|keizer van Oostenrijk]] en [[koninkrijk Hongarije|koning van Hongarije]]. Daarmee was hij het staatshoofd van [[Oostenrijk-Hongarije]]. Hij was de opvolger van [[Ferdinand I van Oostenrijk]] en werd zelf opgevolgd door [[Karel I van Oostenrijk]]. Hij kwam ui het [[huis Habsburg]]-Lotharingen
+'''Frans Jozef Karel''' of in het [[Duits]] '''Franz Joseph Karl''' ([[Paleis Schönbrunn]], [[Wenen]], 18 [[Augustus (maand)|augustus]] 1830 - Wenen, 21 [[november]] 1916), was de zoon van Aartshertog [[Frans Karel van Oostenrijk]] en Aartshertogin [[Sophie van Oostenrijk (1805-1872)]]. In Oostenrijk en Beieren is de schrijfwijze Franz Josef gebruikelijk. Van 1848 tot 1916 was hij [[keizerrijk Oostenrijk|keizer van Oostenrijk]] en [[koninkrijk Hongarije|koning van Hongarije]]. Daarmee was hij het staatshoofd van [[Oostenrijk-Hongarije]]. Ook was hij een tijdje de president van de [[Duitse Bond]]. Hij was de opvolger van [[Ferdinand I van Oostenrijk]] en werd zelf opgevolgd door [[Karel I van Oostenrijk]]. Hij kwam uit het [[huis Habsburg]]-Lotharingen
 ==Titels==
-''Zijn Keizerlijke en Apostolische Majesteit bij gratie Gods keizer van [[keizerrijk Oostenrijk|Oostenrijk]], koning van [[koninkrijk Hongarije|Hongarije]], [[Koninkrijk Bohemen|Bohemen]], [[koninkrijk Dalmatië|Dalmatië]], [[Koninkrijk Kroatië en Slavonië|Kroatië en Slavonië]], [[koninkrijk Galicië en Lodomerië|Galicië en Lodomerië]], [[Koninkrijk Illyrië|Illyrië]], [[Lombardije-Venetië]] en [[Koninkrijk Jeruzalem|Jeruzalem]], aartshertog van [[aartshertogdom Oostenrijk|Oostenrijk]], groothertog van [[Groothertogdom Toscane|Toscane]], [[Groothertogdom Krakau|Krakau]], hertog van [[hertogdom Lotharingen|Lotharingen]], [[Hertogdom Salzburg|Salzburg]], [[Hertogdom Stiermarken|Stiermarken]], [[Hertogdom Karinthië|Karinthië]], [[Hertogdom Krain|Krain]], [[Hertogdom Boekovina|Boekovina]], [[Opper-Silezië|Opper-]] en [[Neder-Silezië]], [[Hertogdom Modena en Reggio|Modena]], [[Hertogdom Parma en Piacenza|Parma en Piacenza]], [[Guastalla]], [[Auschwitz]], [[Zator]], [[Hertogdom Teschen|Teschen]], [[Friuli]], [[Dubrovnik|Ragusa]] en Zara, grootvorst van [[Grootvorstendom Zevenburgen|Zevenburgen]], vorstelijk graaf van Habsburg, [[Tirol]], [[Kyburg]], [[Gorizia]] en [[Gradiŝka]],  vorst van [[Trente]] en [[Brixen]], markgraaf van [[Moravië]], [[Opper-Lausitz|Opper-]] en [[Neder-Lausitz]] en [[Istrië]],  graaf van [[Hohenems]], [[Feldkirch (stad)|Feldkirch]], [[Bregenz (stad)|Bregenz]], [[Sonnenberg]] en andere, heer van [[Triëst]], [[Cattaro]] en de [[Windische Mark]], grootwoiwode van [[Servië]] en ban van het [[Banaat]].''
+''Zijn Keizerlijke en Apostolische Majesteit bij gratie Gods keizer van [[keizerrijk Oostenrijk|Oostenrijk]], koning van [[koninkrijk Hongarije|Hongarije]], [[Koninkrijk Bohemen|Bohemen]], [[koninkrijk Dalmatië|Dalmatië]], [[Koninkrijk Kroatië en Slavonië|Kroatië en Slavonië]], [[koninkrijk Galicië en Lodomerië|Galicië en Lodomerië]], [[Koninkrijk Illyrië|Illyrië]], [[Lombardije-Venetië]] en [[Koninkrijk Jeruzalem|Jeruzalem]], aartshertog van [[aartshertogdom Oostenrijk|Oostenrijk]], groothertog van [[Groothertogdom Toscane|Toscane]], [[Groothertogdom Krakau|Krakau]], hertog van [[hertogdom Lotharingen|Lotharingen]], [[Hertogdom Salzburg|Salzburg]], [[Hertogdom Stiermarken|Stiermarken]], [[Hertogdom Karinthië|Karinthië]], [[Hertogdom Krain|Krain]], [[Hertogdom Boekovina|Boekovina]], [[Opper-Silezië|Opper-]] en [[Neder-Silezië]], [[Hertogdom Modena en Reggio|Modena]], [[Hertogdom Parma en Piacenza|Parma en Piacenza]], [[Guastalla]], Auschwitz, [[Zator]], [[Hertogdom Teschen|Teschen]], [[Friuli]], [[Dubrovnik|Ragusa]] en Zara, grootvorst van [[Grootvorstendom Zevenburgen|Zevenburgen]], vorstelijk graaf van Habsburg, [[Tirol]], [[Kyburg]], [[Gorizia]] en [[Gradiŝka]],  vorst van [[Trente]] en [[Brixen]], markgraaf van [[Moravië]], [[Opper-Lausitz|Opper-]] en [[Neder-Lausitz]] en [[Istrië]],  graaf van [[Hohenems]], [[Feldkirch (stad)|Feldkirch]], [[Bregenz (stad)|Bregenz]], [[Sonnenberg]] en andere, heer van [[Triëst]], [[Cattaro]] en de [[Windische Mark]], grootwoiwode van [[Servië]] en ban van het [[Banaat]].''
 ==Leven==
 ===Jeugd===
-Aartshertog Frans Jozef Karel van Oostenrijk werd op 18 augustus 1830 geboren in [[Schloss Schönbrunn]], [[Wenen]]. Hij was de zoon van [[Frans Karel van Oostenrijk]] en [[Sophie van Oostenrijk (1805-1872)]]. In 1835 overleed Oostenrijks eerste keizer, [[Frans II van het Heilige Roomse Rijk|Frans I]], nu werd zijn zoon [[Ferdinand I van Oostenrijk|Ferdinand]] keizer. Niks mis mee zou je denken, alleen Ferdinand was niet helemaal goed bij z'n hoofd. De machtige staatsman [[Klemens von Metternich]] nam de touwtjes in handen en regeerde samen met de [[Geheime Staatsconferentie]] het gigantische Oostenrijkse keizerrijk. Frans Jozef was een groot idool van z'n grootvader Frans I. Als aartshertog was het waarschijnlijk dat hij zou trouwen met een katholieke prinses, maar het liep anders...
+Aartshertog Frans Jozef Karel van Oostenrijk werd op 18 augustus 1830 geboren in [[Schloss Schönbrunn]], [[Wenen]]. Hij was de zoon van [[Frans Karel van Oostenrijk]] en [[Sophie van Oostenrijk (1805-1872)]]. In 1835 overleed Oostenrijks eerste keizer, [[Frans II van het Heilige Roomse Rijk|Frans I]], nu werd zijn zoon [[Ferdinand I van Oostenrijk|Ferdinand]] keizer. Niks mis mee zou je denken, alleen Ferdinand was niet helemaal goed bij z'n hoofd. De machtige staatsman [[Klemens von Metternich]] nam de touwtjes in handen en regeerde samen met de [[Geheime Staatsconferentie]] het gigantische Oostenrijkse keizerrijk. Frans Jozef was een groot idool van z'n grootvader Frans I. Als aartshertog was het waarschijnlijk dat hij zou trouwen met een katholieke prinses en een van de vele Oostenrijkse aartshertogen zou blijven, maar het liep anders...
+===Opstand in het keizerrijk===
+In het [[revolutiejaar 1848]] braken in Europa revoluties uit. Als paddenstoelen schoten ze uit de grond en hele regeringen werden omver geworpen door rebellen. Oostenrijk, het land met een zwakke keizer, het land waar zoveel volkeren leefden, kwam ook in een crisis. De volkeren wilden eigen landen en niet overheerst worden door de Oostenrijkers (die tot het Duitse volk behoorden). De Vorst van Metternich deed afstand van zijn positie en zonder hem was keizer Ferdinand niks meer. De keizerlijke familie vluchtte naar [[Innsbruck]], maar Ferdinand naar [[Olomouc|Ölmutz]]. Op 2 december deed hij daar afstand van zijn troon. Eigenlijk zou hij moeten worden opgevolgd door Frans Jozefs vader Frans Karel, maar onder druk van zijn vrouw gaf die de kroon aan Frans Jozef, die vanaf dan bekend staat als keizer Frans Jozef I van Oostenrijk. De naam Jozef werd er bij gehaald om de mensen te herinneren aan [[Jozef II van het Heilige Roomse Rijk]], voorvader van de keizer en een vernieuwende vorst. De revoluties werden neergeslagen en Frans Jozef werd geïnstalleerd op de troon. Het volk morde.
 ==Familie==
-De familie van Frans Jozef I was enorm. Er waren in zijn tijd ruim 65 aartshertogen en aartshertoginnen, de helft daarvan was over katholieke Europese hoven verspreid, waardoor Oostenrijk vrij machtig werd. Frans Jozef was getrouwd met [[Elisabeth van Oostenrijk]], die waarschijnlijk bekender is dan Frans Jozef. Zij werd ook wel ''Sissi'' genoemd.
+De familie van Frans Jozef I was enorm. Er waren in zijn tijd ruim 65 aartshertogen en aartshertoginnen, de helft daarvan was over katholieke Europese hoven verspreid, waardoor Oostenrijk vrij machtig werd. Frans Jozef was getrouwd met [[Elisabeth van Oostenrijk]], die waarschijnlijk bekender is dan Frans Jozef. Zij werd ook wel ''Sisi'' genoemd. Zij kregen vier kinderen, drie dochters en één zoon:
-* [[Sophie Frederika Dorothea van Oostenrijk|Sophie Frederika Dorothea]] (5 maart 1855 - 29 mei 1857)
+* [[Sophie van Oostenrijk (1855-1857)|''Sophie'' Frederika Dorothea]] (5 maart 1855 - 29 mei 1857)
-* [[Gisela van Oostenrijk|Gisela Louisa Marie]] (12 juli 1856 - 27 juli 1932)
+* [[Gisela van Oostenrijk|''Gisela'' Louisa Marie]] (12 juli 1856 - 27 juli 1932)
-* [[Rudolf van Oostenrijk|Rudolf Frans Karel Jozef]] (21 augustus 1858 - 30 januari 1889), kroonprins
+* [[Rudolf van Oostenrijk|''Rudolf'' Frans Karel Jozef]] (21 augustus 1858 - 30 januari 1889), kroonprins
-* [[Marie Valerie van Oostenrijk|Marie Valerie Mathilde Amalia]] (22 april 1868 - 6 september 1924)
+* [[Marie Valerie van Oostenrijk|''Marie Valerie'' Mathilde Amalia]] (22 april 1868 - 6 september 1924)
 == Voorouders ==
 {| class="wikitable" style="background:#FFDEAD; font-size:85%; text-align:center"
 |- bgcolor="#FF8800"
-!colspan="9"|Voorouders van Frans Jozef I van Oostenrijk
+! colspan="9" |Voorouders van Frans Jozef I van Oostenrijk
 |-
 |'''Overgrootouders'''
-|colspan="2"|[[Keizer Leopold II]] (1747-1792)<br />∞ 1764<br />[[Marie Louise van Spanje]] (1745–1792)<br />
+| colspan="2" |[[Keizer Leopold II]] (1747-1792)<br />∞ 1764<br />[[Marie Louise van Spanje]] (1745–1792)<br />
-|colspan="2"|[[Ferdinand I der Beide Siciliën]] (1751–1825)<br />∞ 1768<br />[[Maria Carolina van Oostenrijk (1752-1814)|Maria Carolina van Oostenrijk ]] (1752-1814)<br />
+| colspan="2" |[[Ferdinand I der Beide Siciliën]] (1751–1825)<br />∞ 1768<br />[[Maria Carolina van Oostenrijk (1752-1814)|Maria Carolina van Oostenrijk]] (1752-1814)<br />
-|colspan="2"|[[Frederik Michael van Palts-Birkenfeld]] (1724–1767)<br />∞ 1746<br />[[Maria Francisca van Palts-Sulzbach]] (1724–1794)<br />
+| colspan="2" |[[Frederik Michael van Palts-Birkenfeld]] (1724–1767)<br />∞ 1746<br />[[Maria Francisca van Palts-Sulzbach]] (1724–1794)<br />
-|colspan="2"|[[Karel Lodewijk van Baden]] (1755-1801)<br />∞ 1774<br />[[Amalia van Hessen-Darmstadt]] (1754-1832)<br />
+| colspan="2" |[[Karel Lodewijk van Baden]] (1755-1801)<br />∞ 1774<br />[[Amalia van Hessen-Darmstadt]] (1754-1832)<br />
 |-
 |'''Grootouders'''
-|colspan="4"|[[Keizer Frans II]] (1768-1835)<br />∞ 1790<br />[[Maria Theresia van Bourbon-Sicilië (1772-1807)|Maria Theresia van Bourbon-Sicilië]] (1772-1807)<br />
+| colspan="4" |[[Keizer Frans II]] (1768-1835)<br />∞ 1790<br />[[Maria Theresia van Bourbon-Sicilië (1772-1807)|Maria Theresia van Bourbon-Sicilië]] (1772-1807)<br />
-|colspan="4"|[[Maximiliaan I Jozef van Beieren]] (1756–1825)<br />∞ 1797<br />[[Caroline van Baden]] (1776-1841)<br />
+| colspan="4" |[[Maximiliaan I Jozef van Beieren]] (1756–1825)<br />∞ 1797<br />[[Caroline van Baden]] (1776-1841)<br />
 |-
 |'''Ouders'''
-|colspan="8"|[[Frans Karel van Oostenrijk]] (1802-1878)<br />∞ 1824<br />[[Sophie van Oostenrijk (1805-1872)|Sophie van Oostenrijk]] (1805-1872)<br />
+| colspan="8" |[[Frans Karel van Oostenrijk]] (1802-1878)<br />∞ 1824<br />[[Sophie van Oostenrijk (1805-1872)|Sophie van Oostenrijk]] (1805-1872)<br />
 |- bgcolor="#FFAA00"
-|colspan="9"| ''''Keizer Frans Jozef I (1830-1916)''''
+| colspan="9" | '<nowiki/>'''Keizer Frans Jozef I (1830-1916)''''
 |}
 {{KeizersOostenrijk}}
 {{Navigatie koningen Hongarije}}
-[[categorie:Oostenrijkse koningshuis]]
+[[Categorie:Oostenrijkse koningshuis]]
 [[Categorie:Keizer van Oostenrijk]]
 [[Categorie:Persoon in de Eerste Wereldoorlog]]
@@ Regel 48: / Regel 50: @@
 [[fr:François-Joseph Ier d'Autriche]]
+[[it:Francesco Giuseppe I]]