Oeigoeren

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Een aantal Oeigoeren

Een Oeigoerse man in klederdracht in Kashgar

De meeste Oeigoeren wonen in de Chinese autonome regio Xinjiang.

De Oeigoeren zijn een volk in Centraal-Azië. Het grootste gedeelte van de Oeigoeren leeft in het westen van de volksrepubliek China. Hier wonen ze in de regio Xinjiang, wat soms ook wel Oost-Turkestan genoemd wordt. In dit gebied wonen zo'n 12 miljoen Oeigoeren die 45% van de bevolking in het gebied vormen. De meerderheid van de Oeigoeren wonen in deze regio, maar er zijn ook minderheden in andere landen. Voorbeelden van landen met Oeigoerse minderheden zijn Kazachstan, Mongolië, Kirgizië, Turkije en Pakistan. De Oeigoeren zijn een Turks volk. Ze zijn verwant aan de Kazachen, Azerbeidzjanen en Turken.

De Oeigoeren wonen al eeuwenlang in dit gebied. Oorspronkelijk hingen ze het boeddhisme aan, maar sinds de 10e eeuw hangen de meeste Oeigoeren de islam aan. Ze hebben een eigen taal, het Oeigoers, wat onderdeel is van de Turkse talen. Ook hebben ze eigen tradities, kunst, eten en drinken en rituelen.

Het grootste gedeelte van de Oeigoeren woont in het zuiden van de Chinese Xinjiang. Sinds 2014 voert China een onderdrukking uit voor de Oeigoeren. Hieronder valt het verplicht onvruchtbaar maken van Oeigoeren, het verbieden van de Oeigoerse cultuur en taal en het opsluiten van Oeigoeren in werkkampen. Volgens China is dit bedoeld als heropvoeding om te voorkomen dat de regio zich afscheidt en om terrorisme te voorkomen. Volgens de Verenigde Naties en verschillende westerse landen begaat China genocide (volkerenmoord) op de Oeigoeren. In augustus 2022 bevestigden de Verenigde Naties dat China misdaden tegen de menselijkheid begaat in de regio.

Bevolking

Aantallen

Deze afbeelding laat Oeigoeren en Tataren uit Kazachstan zien in hun traditionele klederdracht.

Er zijn zo'n 12 tot 13 miljoen Oeigoeren. Het is onduidelijk hoeveel Oeigoeren er precies zijn, aangezien de aantallen uit China niet als betrouwbaar worden gezien. Aangezien de meeste Oeigoeren in China leven, is het hierdoor onduidelijk hoeveel Oeigoeren er precies zijn. Als we uitgaan van de Chinese overheid, zouden er zo'n 13,5 miljoen Oeigoeren wereldwijd zijn. Aangezien verschillende mensenrechtenorganisaties en landen denken dat China hogere aantallen doorgeeft, zijn er waarschijnlijk minder Oeigoeren. Daarom wordt het vaak als rond de 12 miljoen gezien.

Volgens China zelf zouden er in 2021 zo'n 12,8 miljoen Oeigoeren in China zelf wonen. Het grootste gedeelte van hen woont in de regio Xinjiang, waar ze ongeveer de helft van de bevolking vormen. Volgens sommige organisaties is dit aantal lager. Dit komt doordat meer dan 1 miljoen Oeigoeren gevangen zijn gezet in heropvoedingskampen.

Daarnaast wonen er nog veel Oeigoeren buiten China. Er zijn minderheden in Kazachstan (223.100), Kirgizië (60.210), Oezbekistan (48.500), Pakistan (10.000), Agfhanistan (1.000), Turkmenistan (3.000) en Mongolië (258). Een geheel van hen leeft al eeuwenlang in deze landen, maar een ander deel is gevlucht uit Xinjiang. Doordat er Oeigoeren vluchten uit Xinjiang zijn er grote minderheden in Turkije (60.000), de Verenigde Staten (15.000), Australië (5.000-10.000) en kleinere aantallen in Canada, Zweden, Duitsland, Japan en Oekraïne.

Taal

De verspreiding van het Oeigoers

Een groot deel van de Oeigoeren spreken het Oeigoers. Het Oeigoers is een Turkse taal en lijkt erg op het Oezbeeks (de officiële taal van Oezbekistan). Daarnaast is het Oeigoers familie van o.a. het Kazachs, Azerbeidzjaans en Turks. Het Oeigoers had oorspronkelijk een eigen alfabet, maar dit is later vervangen door het Arabische alfabet in de 10e eeuw. Tussen 1920 en 1969 werden zowel het Cyrillische als Latijnse alfabet gebruikt. In 1969 werd het Latijnse alfabet ingevoerd, maar sinds 1987 wordt het Arabische alfabet weer gebruikt. Toch wordt voor het typen op het internet vaak het Latijnse alfabet gebruikt. In Rusland, Mongolië en Kazachstan gebruiken veel sprekers het Cyrillische alfabet.

Door de afgelegenheid van de regio konden veel Oeigoeren in het verleden geen Mandarijn-Chinees spreken. Sinds de jaren 1990 heeft de Chinese overheid stappen ondernomen om het Mandarijn bij te brengen in de regio. In het verleden was het spreken van het Oeigoers toegestaan op scholen, maar tegenwoordig niet meer. De Chinese overheid heeft sinds 2014 steeds meer stappen ondernomen om het Mandarijn de enige officiële taal van de regio te maken. Het spreken van het Oeigoers wordt door de Chinese overheid ontmoedigd. Desondanks spreken zo'n 10 miljoen Oeigoeren nog het Oeigoers.

Religie

Een moskee in de stad Khotan

In het verleden hingen de Oeigoeren verschillende religies aan, maar tegenwoordig hangt het grootste gedeelte van hen de islam aan. De Oeigoeren zijn de op een na grootste islamitische minderheid in China na de Hui-Chinezen. De meeste Oeigoeren hangt het soennisme aan. De islam wordt gezien als onderdeel van de Oeigoerse identiteit. Over het algemeen zijn de Oeigoeren in het zuiden van Xinjiang conservatiever. In deze regio werd ook het dragen van de hoofddoek voor vrouwen populair, maar werd door de Chinese overheid verboden in 2014. Ook wordt islamitische mannen ontmoedigd een baard te dragen. De Chinese overheid wil dat de Oeigoeren hun religie losmaken van hun identiteit.

Voornamelijk in het zuiden kwam ook het salafisme in opkomst. Het salafisme is een strenge islamitische stroming. Veel salafistische Oeigoeren willen alle islamitische landen in één rijk verenigen en willen ook onafhankelijkheid van China. De Chinese overheid ziet het salafisme als terrorisme. Hierdoor ontmoedigt de Chinese overheid ook de religie in de regio. Sinds 2017 heeft China zo'n 16.000 moskeeën verwoest.

Bronnen

• Moslims in Xinjiang mogen hun geloof belijden, maar de Chinese overheid bepaalt hoe (25 mei 2021) uit Trouw.
• (en) ‘This is our voice’: The Uyghur traditions being erased by China’s cultural crackdown (10 december 2021) uit The Guardian.
• (en) Uyghur language uit Britannica.