Keramisch neolithicum: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Aanzet Keramisch neolithicum)
(Aanvulling)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Werk}}
  
{{Werk}}
 
{{Zijbalk drieperiodensysteem}}
  
{{Zijbalk drieperiodensysteem}}
−
In de [[archeologie]] van Zuidwest-Azië is het '''Keramische Neolithicum''', ook bekend als het '''Aardewerk Neolithicum''' of het '''Late Neolithicum''', het laatste deel van de Neolithische periode, volgend op het [[Prekeramisch neolithicum|prekeramisch neolithicum]] en voorafgaand aan het ''Chalcolithicum''. Het begon zo'n 8.400 jaar geleden in de [[Vruchtbare Halve Maan]]. Tegen die tijd ontstonden er kenmerkende culturen, met aardewerk zoals de ''Halafian'' ([[Turkije]], [[Syrië]], [[Mesopotamië (Irak)|Noord-Mesopotamië]]) en de ''Ubaid'' (Zuid-Mesopotamië). Deze periode is verder onderverdeeld in: '''PNA''' (Pottery Neolithic A) en '''PNB''' (Pottery Neolithic B) op sommige locaties.
 +
In de [[archeologie]] van Zuidwest-Azië is het '''Keramische Neolithicum''', ook bekend als het '''Aardewerk Neolithicum''' of het '''Late Neolithicum''', het laatste deel van de Neolithische periode, volgend op het [[Prekeramisch neolithicum|prekeramisch neolithicum]] en voorafgaand aan het ''Chalcolithicum''. Het begon zo'n 8.400 jaar geleden in de [[Vruchtbare Halve Maan]]. Tegen die tijd ontstonden er kenmerkende culturen, met aardewerk zoals de ''Halafian'' ([[Turkije]], [[Syrië]], [[Mesopotamië (Irak)|Noord-Mesopotamië]]) en de ''Ubaid'' (Zuid-Mesopotamië). Deze periode is verder onderverdeeld in: '''PNA''' (Pottery Neolithic A) en '''PNB''' (Pottery Neolithic B) op sommige locaties:
  +
* Aardewerk Neolithicum A (PNA)
  +
** ''Yarmukiaanse cultuur''
  +
** ''Lodian (Jericho IX) cultuur''
  +
* Aardewerk Neolithicum B (PNB)
  +
** ''Wadi Raba-cultuur''
  +
Het zijn veelal [[Nomaden|nomadische]] herderculturen die door de woestijn trekken. Dit duurde tot in de [[bronstijd]] voort.
  +
  +
== Mesopotamië ==
  +
De noordelijke Mesopotamische vindplaatsen ''Tell Hassuna'' en ''Jarmo'' zijn één van de oudste vindplaatsen in het Nabije Oosten waar het oudste aardewerk is gevonden van ca. 9.000 jaar geleden.
  +
  +
Dit aardewerk is met de hand gemaakt, heeft een eenvoudig ontwerp en heeft dikke zijkanten en is behandeld met een soort plantaardig oplosmiddel. Er zijn figuren van [[klei]], dierlijke figuren of op de mens lijkende figuren, inclusief figuren van zwangere vrouwen die worden gezien als vruchtbaarheidsgodinnen, vergelijkbaar met de moedergodin van latere neolithische culturen in dezelfde regio.
  +
  +
=== Halafcultuur (8.000-7.000 jaar geleden) ===
  +
Aardewerk was versierd met driehoekjes en streepjes. Ook is deze cultuur bekend om zijn vruchtbaarheidsbeeldjes van klei, vaak beschilderd met zwarte lijnen. Klei was overal te vinden langs de rivieren en daarmee het belangrijkste materiaal. De zorgvuldig gemaakte en geverfde potten, vooral kannen en schalen, werden ook verhandeld. Als kleurstoffen werden [[IJzer (element)|ijzer]]-oxide- bevattende klei in verschillende mate verdund of werden verschillende [[mineralen]] gemengd om verschillende kleuren te krijgen.
  +
  +
De Halaf-cultuur zag de vroegst bekende verschijning van een soort van sjablonen. Ook deze hadden in wezen ''geometrische'' patronen zoals driehoekjes en golfjes.
  +
  +
Vrouwelijke vruchtbaarheidsbeeldjes in beschilderde klei, mogelijk godinnen, verschijnen ook in deze periode, circa 8.000 - 7.100 jaar geleden.<gallery>
  +
Bestand:Pottery jar from Mesopotamia. Halaf period, 4900-4300 BC. Erbil Civilization Museum.jpg|Pot versierd met diverse geometrische patronen; 6.900 - 6.300 jaar geleden
  +
Bestand:Sherd MET DP109164 (cropped).jpg|Scherf met een vogelachtig figuur, 7.600 - 7.000 jaar geleden
  +
Bestand:Halaf style female figurines Mesopotamia or Northern Syria 6000-5100 BC Louvre Museum.jpg|Vrouwelijke beeldjes, 8.000 - 6.100 jaat geleden
  +
</gallery>
 
[[Categorie:Prehistorie]]
  
[[Categorie:Prehistorie]]

Versie van 25 dec 2021 13:13

Under construction icon-red.svg Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Under construction icon-red.svg
 Dit artikel is nog niet af.
Drieperiodensysteem
Holo-
ceen 		Historische Tijd
La Tène-periode   Proto-
historie
Hallstattperiode
IJzertijd
  Laat  
Midden
Vroeg
Bronstijd
Neolithicum Kopertijd  
Laat Pre-
historie
Keramisch
Prekeramisch
Mesoli-
thicum of
Epipaleo-
lithicum 		Laat
Midden
Vroeg
Pleisto-
ceen 		Paleo-
lithicum 		Laat
Midden
Vroeg
Steentijd

In de archeologie van Zuidwest-Azië is het Keramische Neolithicum, ook bekend als het Aardewerk Neolithicum of het Late Neolithicum, het laatste deel van de Neolithische periode, volgend op het prekeramisch neolithicum en voorafgaand aan het Chalcolithicum. Het begon zo'n 8.400 jaar geleden in de Vruchtbare Halve Maan. Tegen die tijd ontstonden er kenmerkende culturen, met aardewerk zoals de Halafian (Turkije, Syrië, Noord-Mesopotamië) en de Ubaid (Zuid-Mesopotamië). Deze periode is verder onderverdeeld in: PNA (Pottery Neolithic A) en PNB (Pottery Neolithic B) op sommige locaties:

  • Aardewerk Neolithicum A (PNA)
    • Yarmukiaanse cultuur
    • Lodian (Jericho IX) cultuur
  • Aardewerk Neolithicum B (PNB)
    • Wadi Raba-cultuur

Het zijn veelal nomadische herderculturen die door de woestijn trekken. Dit duurde tot in de bronstijd voort.

Mesopotamië

De noordelijke Mesopotamische vindplaatsen Tell Hassuna en Jarmo zijn één van de oudste vindplaatsen in het Nabije Oosten waar het oudste aardewerk is gevonden van ca. 9.000 jaar geleden.

Dit aardewerk is met de hand gemaakt, heeft een eenvoudig ontwerp en heeft dikke zijkanten en is behandeld met een soort plantaardig oplosmiddel. Er zijn figuren van klei, dierlijke figuren of op de mens lijkende figuren, inclusief figuren van zwangere vrouwen die worden gezien als vruchtbaarheidsgodinnen, vergelijkbaar met de moedergodin van latere neolithische culturen in dezelfde regio.

Halafcultuur (8.000-7.000 jaar geleden)

Aardewerk was versierd met driehoekjes en streepjes. Ook is deze cultuur bekend om zijn vruchtbaarheidsbeeldjes van klei, vaak beschilderd met zwarte lijnen. Klei was overal te vinden langs de rivieren en daarmee het belangrijkste materiaal. De zorgvuldig gemaakte en geverfde potten, vooral kannen en schalen, werden ook verhandeld. Als kleurstoffen werden ijzer-oxide- bevattende klei in verschillende mate verdund of werden verschillende mineralen gemengd om verschillende kleuren te krijgen.

De Halaf-cultuur zag de vroegst bekende verschijning van een soort van sjablonen. Ook deze hadden in wezen geometrische patronen zoals driehoekjes en golfjes.

Vrouwelijke vruchtbaarheidsbeeldjes in beschilderde klei, mogelijk godinnen, verschijnen ook in deze periode, circa 8.000 - 7.100 jaar geleden.

  • Pot versierd met diverse geometrische patronen; 6.900 - 6.300 jaar geleden

  • Scherf met een vogelachtig figuur, 7.600 - 7.000 jaar geleden

  • Vrouwelijke beeldjes, 8.000 - 6.100 jaat geleden

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Keramisch_neolithicum&oldid=698398"