Slag bij Tannenberg (1914)

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

De slag bij Tannenberg is een van de grootste veldslagen in de Eerste Wereldoorlog. De veldslag vond plaats aan het Oostfront. Hierin werd het Russische 2de leger volledig vernietigd en de bevelvoerder, Alexander Samsonov, pleegde na de veldslag zelfmoord.

Wat vooraf ging

Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk

Zie Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 28 juni 1914 werd de Oostenrijks-Hongaarse troonopvolger in Sarajevo in Bosnië-Herzegovina neergeschoten door de Bosnisch-Servische student Gavrilo Pincip. Aangenzien Princip een Servische nationaliteit had werd Servië voor de moord aansprakelijk gesteld. Een maand later, op 28 juli 1914, stuurde Oostenrijk-Hongarije een oorlogsverklaring naar Servië maar dit werd door Servië verworpen.

Kettingreactie

Dit veroorzaakte meteen een kettingreactie: Servië had als bondgenoot het Russische keizerrijk en die was dan weer lid van de Triple Entente, een bondgenootschap tussen het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en het Russische keizerrijk. Oostenrijk-Hongarije was op zijn beurt weer bondgenootschap van het Duitse keizerrijk en Italië, hoewel Italië zich tot 1917 van de oorlog afzijdig hield.

Oostfront

Zie Oostfront (Eerste Wereldoorlog) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het Russische eerste leger met als commandant Pavel Rennenkampf viel op 2 augustus 1914 het Duitse rijk binnen en begon op 17 augustus 1914 met de opmars. Ook het Russische tweede leger met als commandant Alexander Samsonov viel twee dagen later Duitsland binnen. De Duitsers trokken aanvankelijk terug maar deden dan toch tegenaanvallen. De Slag bij Gumbinnen werd tactisch door de Russen gewonnen. En, met nieuwe commandanten, werd nu ook het tweede leger aangevallen.

Voorbereidingen voor de slag

Duitse kant

Het plan

Toen de nieuwe commandanten Paul von Hindenburg en Erich Ludendorff aankwamen, maakten ze von Prittwitz' beslissing om terug te trekken meteen ongedaan. Aangezien de Russen nogal traag marcheerden hadden ze even de tijd om een aanvalsplan te bedenken. De eerste die met een plan afkwam was Maxiliam Hoffman, Prittwitz' tactische assistent. Hij stelde voor om de cavalerie als een "scherm" voor de rivier de Vistula te zetten (de Duitse stelling). Hij kende Rennenkampf, die geen goede relatie had met Samsonov. Samsonov had al eerder geklaagd over de strategie van Rennekampf bij de Slag bij Mudken in 1905. Hij was er zeker van dat Rennenkampf niet geneigd zou zijn om Samsonov te hulp te komen zonder daar eerst een gegronde reden voor te hebben.

Voorbereidingen

Het Duitse 1ste korps onder leiding van Hermann von François werd ondertussen per spoor naar de uiterst zuidwestelijke puntje van Samsonovs linkerflank gebracht om zo te voet de flank aan te vallen. Het Duitse 4de korps moest bij de Vistula blijven voor het geval Samsonov naar het noorden zou oprukken.

Russische kant

Aangezien de slechte Russische communicatie wist Samsonov niet dat Rennenkampf zou wachten om te hergroeperen na de Slag bij Gumbinnen. Samsonov veronderstelde dat Rennenkampfs troepen nog steeds in het zuidwesten aan het oprukken waren. Samsonov was ook niet op de hoogte van het Russische plan en wist niet eens dat het uitgevoerd werd. En hij wist al helemaal niet dat het zogezegd terugtrekkende Duitse Achtste leger op weg was om zijn tweede leger te vernietigen. Er was echter ook corruptie: De Duitsers werden gesteund door Generaal-Commandant Yakov Zhilinski, een Russisch soldaat. Later werd Shilinski ontdekt en ontslagen. Hij bleef verder marcheren met zijn leger wat betreft 12 divisies (3 korpsen) in noordwestelijke richting, richting Vistula. Hij stuurde het resterende VI Korps naar het noorden in de richting van de oorspronkelijke doelstelling, Seeburg-Rastenburg.

De slag

Op 22 augustus kwamen de eerste schermutselingen, Samsonovs troepen hadden de Duitsers bereikt. Hoewel ze aanvankelijk wonnen hadden ze niet in de gaten dat de Duitsers hun steeds meer en meer omsingelden. Ludendorff gaf het bevel aan François voor een aanval op Samsonovs linkervleugel bij Udeau op 25 augustus aan te vallen. Wat opmerkelijk was is dat François dit duidelijke bevel afwees. In plaats hiervan besloot hij te wachten tot de ondersteuning door artillerie gereed was op 27 augustus. Ludendorff reisde samen met Hoffman naar François om persoonlijk de bevelen te gaan geven. Uiteindelijk - onder dwang - ging François akkoord maar klaagde nog steeds voor een tekort aan artillerie-munitie. Terwijl hij terugkeerde van de ontmoeting met François, werden Hoffman twee onderschepte berichten van Rennenkampf en Samsonov doorgestuurd met een explosieve inhoud. Het eerste bericht, verzonden door Rennenkampf - bevatte informatie over Rennenkampfs afstand tot Samsonovs tweede leger. Verder bevatte het nog een dedetaileerde uitleg over het dreigende marcheerplan van Rennenkampfs leger, maar dit was niet naar Samsonov toe zoals in het plan stond. De inhoud was duidelijk: De Duitsers moesten niet bang zijn voor een tussenkomst van Rennenkampf tijdens hun aanval. Het tweede bericht, van Samsonov, was ook opmerkelijk. Samsonov had - onsuccesvol - het Duitse Duitse XX Korps de vorige dag (24 augustus) zwaar aangevallen in de Slag bij Orlau-Frankenau. Wat Samsonov nu zag interpreteerde hij als een algemene Duitse terugtocht naar Tannenberg en daarrond. Wat hij niet wist was dat Hoffman zijn berichten met de plannen meehad. Met de beide berichten in de hand haastte Hoffman zich naar Ludendorff en Hindenburg. Ludendorff had hier echter nog zijn bedenkingen over. Hoffman vertelde Hindenburg dat hij een kleine discussie tussen Rennenkampf en Samsonov had gehoord, maar hierdoor werd Hindenburg geneigd om de strategie van het achtste leger te wijzigen. Ondertussen gingen von Hindenburg en Hoffman er uiteindelijk toch mee akkoord dat François ging wachten op de komst van de artillerie voor zijn aanval op Usdau. Die versterkingen kwamen inderdaad 2 tagen later, op 27 augustus. Echter bleef Ludendorff aandringen om de aanval op de oorspronkelijke tijdstip te doen. Ondanks dat heet François niet lang kunnen genieten van het vertrouwen van von Hindenburg, want die vertrok daarna weer naar Berlijn om daar het leger aan te voeren. Nu was Ludendorff opnieuw bang dat Rennenkampfs troepen Samsonov te hulp gingen schieten. Daarom gaf hij François het bevel om naar het noorden te gaan. François negeerde dit bevel opnieuw.

Bronnen

• Artikel "Tannenberg" op firstworldwar.com