Unie van Kalmar
| Unie van Kalmar Kalmarunionen  | |
|---|---|
| Hoofdstad | Geen (officieel) Kopenhagen (in feite) |
| Talen | Zweeds, Deens, Noors, Latijn |
| Adellijk huis | Huis Greifen Huis Folkung Huis Wittelsbach Huis Oldenburg |
| Bestuursvorm | Personele unie |
Portaal  Geschiedenis
| |
De Unie van Kalmar bestond tussen 1397 en 1523. Tijdens deze periode waren Denemarken, Noorwegen en Zweden verenigd onder één vorst, terwijl het aparte koninkrijken bleven (een personele unie). Daarnaast vielen de Noorse koloniën IJsland, Groenland, de Faeroër, de Shetlandeilanden, de Orkney-eilanden, de Zweedse koloniën in Finland en de Deense gebieden in Sleeswijk-Holstein ook onder de unie.
De unie is vernoemd naar de plaats waar deze ontstaan is; het Kalmar slott in Denemarken (tegenwoordig ligt Kalmar in Zweden). De Deense koningin Margaretha I was de stichter van de Unie van Kalmar. Denemarken was het belangrijkste land binnen de unie. Zo lag de hoofdstad ook in het land. Zweden raakte hierdoor ontevreden en kwamen in opstand. In 1523 stapten zij uit de unie en kozen Gustaaf I als hun koning. In feite hield de Unie van Kalmar daardoor op te bestaan. Noorwegen en Denemarken vormden in 1536 het koninkrijk Denemarken en Noorwegen (of Denemarken-Noorwegen), wat gezien werd als de voortzetting van de Unie van Kalmar.
Geschiedenis
Ontstaan
De Unie van Kalmar was eigenlijk een tegenreactie op de Hanzesteden. De Hanzesteden waren een netwerk van steden die met elkaar handel dreven. Deze steden lagen voornamelijk in Duitse gebieden, maar ook voor in deel in Scandinavië. De Scandinavische adel was niet blij met de Hanzesteden. Ze waren bang dat de Hanze te veel macht zou krijgen, wat een bedreiging vormde voor hun eigen macht.
De Deense koningin Margaretha I besloot de drie Scandinavische koninkrijken (Zweden, Denemarken en Noorwegen) daarom te verenigen. Dit deed zij door haar kinderen uit te huwelijken aan de koningen van Zweden en Noorwegen. Zweden, Denemarken en Noorwegen hadden min of meer dezelfde cultuur en hun talen waren (en zijn nog steeds) vrij gelijk aan elkaar. Hierdoor was het ook niet vreemd dat de landen samen zouden gaan.
Margaretha I zorgde ervoor dat haar geadopteerde achterneefje, Erik van Pommeren, koning van de drie landen werd. In 1397 ontstond hierdoor de Unie van Kalmar. Toch bleef Margaretha I een grote invloed houden op de unie tot aan haar dood in 1412.
Conflicten
.png)
Al vrij snel na het ontstaan van de Unie van Kalmar was de Zweedse adel hier niet blij. Koning Erik voerde een streng beleid tegenover de Hanzesteden, wat leidde tot hogere belastingen en verminderde de export van ijzer. In 1434 ontstond er een opstand tegen de koning, de Engelbrekt-opstand. De adel koos de kant van het volk en koning Erik werd afgezet. Na de dood van koning Christoffel III werd de unie ook een stuk losser. Ieder land kreeg zijn eigen regent, waardoor het dagelijks bestuur niet meer door één koning gedaan werd.
Koning Christiaan I verloor de Orkney- en Shetlandeilanden in 1472 aan het koninkrijk Schotland. De konings dochter was namelijk getrouwd met de Schotse koning en Christiaan I moest de Schotse koning een bruidsschat geven. Het bruidsschat is bepaald geldbedrag (of aantal juwelen) die koningen en edelen vaak gaven aan de echtgenoot van hun dochter. Dit was toentertijd een traditie. Het probleem was alleen dat Christiaan I nooit geld aan de Schotten had betaald, waardoor de Schotse koning de eilanden innam.
Zweden stapt uit de unie
De Denen probeerden opnieuw meer invloed te krijgen in de Unie van Kalmar. De Zweden waren hier niet blij mee en kozen zelfs een eigen koning. De Deense koning Christiaan II viel hierdoor Zweden binnen en veroorzaakte een bloedblad in Stockholm. Dit maakte de unie alleen nog maar onpopulairder in Zweden.
Na het bloedbad besloot Gustaaf Vasa om naar Zweden te gaan en een opstand te organiseren tegen de Deense koning. Vasa werkte hiervoor samen met de Hanzestad Lübeck en was erg succesvol. In 1523 werd Gustaaf Vasa gekroond tot koning Gustaaf I van Zweden, waardoor Zweden de Unie van Kalmar verliet. Dit was het eigenlijke einde van de unie.
Einde en gevolgen
Toch bleef de unie op papier nog bestaan tot 1536, maar bestond enkel nog uit Noorwegen en Denemarken. Nadat Zweden de unie verlaten had, wilden de Noren eigenlijk ook een eigen koning. Om dit te voorkomen vielen de Denen Noorwegen binnen en Noorwegen bleef onderdeel van de unie. In 1536 werd de Unie omgevormd in het koninkrijk Denemarken en Noorwegen. Hierdoor vormden Denemarken en Noorwegen één land.
Koningen
Hieronder een overzicht van de koningen. De jaartallen kunnen iets verschillen per koninkrijk door verschillende troonswisselingen. Ook hadden de koningen in Zweden en Noorwegen meestal een regent die het koninkrijk voor hen bestuurden. De koningen verbleven namelijk zelf in Denemarken.
- Margaretha I (1397-1412)
- Erik VII (1412-1439)
- Christoffel III (1440-1448)
- Christiaan I (1448-1481)
- Johan (1481-1513)
- Christiaan II (1513-1521)