Pommer
De pommer of bombard (ook wel Franse hautbois; Italiaanse bombardo, bombardone) is een blaasinstrument uit de renaissance muziek. het gaat hierbij om de alt- , tenor- , bas- en contrabasleden van de schalmei- of schalmeyfamilie, die vergelijkbaar zijn met de moderne Cor Anglais (Engelse hoorn), tenoron, fagot en dubbele fagot.
Hoe het begon
De naam "Pommer" ontstond in Duitsland, genoemd naar artillerie (kanon e.d.), en was groot en krachtig van toon. De pommers bleven populaire instrumenten voor buiten en ceremoniële instrumenten tot de ontwikkeling van de meer verfijnde en welsprekende hobo- familie in Frankrijk in het midden van de 17e eeuw.
Het belangrijkste verschil tussen dit middeleeuwse instrument en de vergelijkbare instrumenten die we nu kennen van het moderne orkest, is de grootte. In de Pommers was geen poging gedaan om de buis te buigen, en de lengte, gelijk aan die van een open orgelpijp met dezelfde toonhoogte, werd in al zijn onhandigheid uitgestrekt in een schuine positie voor de speler.
De grote contrabas-pommer was 2,7 m lang zonder het mondstuk (oplichter) en het riet, die echter naar beneden waren gebogen. Deze stond voor de speler op de grond. Het had vijf open vingergaten en vijf toetsen. De andere leden van de familie waren de bas Pommer van 2,4 m lang (in de toonsoort F), vergelijkbaar met de moderne fagot of fagotto. Verder de tenor of basset Pommer; de altpommer of nicolo (in de toonsoort G); en de hoge alt, of Klein Alt Pommer (in de toonsoort G), ongeveer vergelijkbaar wat toonsoort betreft met de Engelse hoorn.
Het instrument werd in eerste instantie in Romaanse talen als Bombarda, Bombardó of Bombarde genoemd, afgeleid van het Latijnse woord bombus voor een diepe brom betekent. Hieruit ontwikkelden zich in het Duits varianten als bombart en bumbart, maar ook bomhart, bumhart en pumhart - en tenslotte de verkorte vorm pommer.
De aanduiding Bombarde is ook van toepassing op instrumenten van hetzelfde type die nog steeds in Bretagne (west-Frankrijk) worden bespeeld. De hoger klinkende instrumenten van dit type werden meestal schalmei genoemd.
Gebruik
De pommer en schalmei werden onder andere in een ensemble gebruikt.
Links
- YouTube - Ensemble van pommers en schalmeien, pommer