Limes
De Romeinse Limes was de grens van het Romeinse Rijk. Hij liep van de Rijn in Nederland via de rivier de Donau tot aan de Zwarte Zee, door heel Europa dus. Hij was wel 120 kilometer lang. De Limes werd goed bewaakt met legerkampen, zoals die bij Nijmegen. Ook bouwden de Romeinen langs de Limes een weg, zodat soldaten snel van de ene plek op de grens naar de andere konden. Eerst wilden de Romeinen de hele wereld veroveren, maar dat lukte niet, want de stammen boven de Rijn vochten hard terug, dus besloot keizer Claudius dat de Rijn de Noordgrens van het Romeinse rijk moest worden
Vele gezichten
Wist je dat de limes zo enorm gebied was, dat de grens vele gezichten had? Dit had te maken met het landschap waar de limes liep. In het Oosten van Duitsland was de grens een aarden wal, in Engeland was het een muur en in Nederland was het een rivier- de limes volgde de Rijn. Wat uniek is aan het stuk limes in Nederland is, dat de limes nergens anders zo lang in gebruik is geweest als in Nederland!
Ten noorden
Ten noorden van de Limes woonden veel verschillende stammen. Zij waren lang niet zo ontwikkeld als de Romeinen. Zij hadden nog geen steden of wegen. In Nederland waren dit Germaanse en Keltische stammen, waaronder de Friezen en de Cananefaten. In de ogen van de Romeinen waren zij dus 'de onbeschaafde wereld'. De Rijn en Donau waren niet alleen de grens, maar ook een belangrijke transportlijn voor de Romeinen. Voorraden werden per boot aan- en afgevoerd.
Langs de Rijn lieten de Romeinen verdedigingstorens, wachtposten en legerkampen bouwen om hun gebied te verdedigen tegen vijandelijke invallen uit het noorden. De meeste van die kampen waren geschikt voor een paar honderd militairen, maar vlakbij Nijmegen was een kamp gebouwd dat twee legioenen van zesduizend man kon herbergen. Door de Romeinse invloed veranderde de omgeving erg. Veel stammen die dichtbij de Limes woonden werden geromaniseerd, wat betekent dat ze meer dingen uit de Romeinse cultuur overnamen.
Langzaam werden de Romeinse legerkampen vervangen door tientallen forten, dat is een militair gebouw en door castella `s, dat zijn legerkampen. De castella liggen op ongeveer twee uur loopafstand uit elkaar. Dat is dus best ver lopen. De Romeinen hebben toen goede wegen aangelegd en onderhielden deze goed. Zo konden ze sneller van de ene plek naar de andere plek.
Ten zuiden
Ten zuiden van de grens, op het Romeins grondgebied woonde verschillende groepen, waaronder de Bataven. Zij leefde in vrede met de Romeinen en veel Bataven werkte in het Romeinse leger. Maar in 69 na Christus kwamen ze in opstand tegen de Romeinen. Hun leider was Julius Civilis, een Bataaf die al 25 jaar soldaat was in het Romeinse leger. Na een paar maanden werden de Bataven door de Romeinen verslagen. Julius Civilis had niets bereikt. Toch werd hij eeuwen later als een ware held geëerd.
Opgravingen
De grens is vandaag de dag niet altijd makkelijk terug te vinden. Wél is er rond de grens allemaal archeologisch materiaal in de bodem achter gelaten. In de afgelopen twee eeuwen zijn er verschillende opgravingen en onderzoeken geweest. Ze zoeken dan in de grond naar spullen die zijn achtergebleven.
Zo is er stukje bij beetje, een beeld ontstaan van hoe de limes er uit heeft gezien in Nederland. Daarnaast is ontdekt waar verschillende castella, wachttorens en legerplaatsen stonden. Dit dankzij de Peutingerkaart. Dit is een kaart die is nagemaakt van een oude Romeinse reiskaart met daarop de namen en de afstanden tussen verschillende castella.
In 2002 werden in Leidsche Rijn, een stadsdeel van de Nederlandse stad Utrecht, resten gevonden van drie verschillende Romeinse wachttorens. Ze werden in je jaren '40 van de eerste eeuw gebouwd en stonden op een strategische belangrijke plek. Dat is een handige plek waarbij je bijvoorbeeld over een grote rivierbocht kon kijken of juist daar waar zicht was op een lang recht stuk rivier.
Vernoemd
Leuk om te weten is dat sommige van de castella en legerplaatsen voortleven in de namen en locaties van verschillende Nederlandse plekken. Bijvoorbeeld de Romeinse plaats Albania is gebruikt voor de naam Alphen aan den Rijn, Fort Fectio is gebruikt voor Vechten en Nijmegen is vernoemd naar Oppia Noviamagus. Zie jij de overeenkomsten?