Lewis Carroll
| Lewis Carroll | |
| |
| Algemene informatie | |
| Naam voluit | Charles Lutwidge Dodgson |
| Pseudoniem | Lewis Carroll |
| Geboren | 27 januari 1832 |
| Geboorteplaats | Daresbury |
| Overleden | 14 januari 1898 |
| Nationaliteit | Guildford |
| Beroep | Schrijver, tekenaar, dichter, wiskundige, fotograaf, leraar, uitvinder |
| Werk | |
| Genre(s) | Kinderliteratuur, fantasy, gedichten, non-fictie |
| Bekende werken | Alice in Wonderland Alice in Spiegelland |
| Handtekening | 
|
Portaal  Literatuur
| |
Charles Lutwidge Dodgson, beter bekend als Lewis Carroll, was een Brits schrijver, dichter en wiskundige. Carroll is vooral bekend door zijn kinderboek Alice in Wonderland en het vervolg Alice in Spiegelland. Ook schreef hij verschillende andere boeken en gedichten, waaronder Jabberwocky. In Carrolls werk speelt onzin een grote rol. Dingen gebeuren vaak zonder reden en zonder echt verhaal. Hierdoor is logisch nadenken erg belangrijk. Sommige mensen zeggen daardoor dat de werken van Carroll ook erg moeilijk voor kinderen kunnen zijn.
Levensloop
Jeugd en opleiding
Carroll groeide op in het noorden van Engeland. Hij werd geboren op 27 januari 1832 in Daresbury in de regio Cheshire. Hier groeide hij op een conservatief-christelijk gezin bestaande uit 11 kinderen. Carroll was hiervan de oudste zoon. In zijn jeugd stotterde hij vaak. Ook andere broers en zussen hadden hier last van. Carroll had hierdoor veel problemen met het oplezen van teksten en zelfs zijn eigen achternaam (Dodgson). De dodo uit Alice in Wonderland is gebaseerd op zijn stotteren. Hoewel hij beter leerde spreken, bleef hij hier zijn hele leven last van hebben.
Lewis Carroll was erg verlegen, lang en slank als kind. Ook had hij last van verschillende gezondheidsproblemen. Op 17-jarige leeftijd kreeg hij kinkhoest, wat zijn longen beschadigde. Op school had hij het helemaal niet naar zijn zin. Toch had hij een talent voor wiskunde. In 1849 studeerde af van de middelbare school. In 1851 ging hij officieel naar de Universiteit van Oxford. Enkele dagen na zijn eerste dag overleed zijn moeder aan (vermoedelijk) een hersenbloeding. Carroll stond bekend als een hardwerkende student, maar was ook erg getalenteerd. Hierdoor kon hij makkelijk hoge cijfers behalen.
Baan als wiskundige
Uiteindelijk ging Carroll werken als wiskundige aan de universiteit van Oxford. De universiteiten is onderverdeeld in verschillende colleges. Carroll werkte voor het college Christ Church, waar hij ook woonde. Al tijdens zijn jeugd begon Carroll met het schrijven van verhalen. Deze werden gepubliceerd in tijdschriften, zoals Mischmasch, The Comic Times en The Train. Carroll was goed bevriend met de decaan van Christ Church, Henry Liddell. In 1856 verhuisde Liddells familie naar het universiteitsterrein en Lewis Carroll werd hun familievriend. Carroll kon vooral goed opschieten met zijn dochtertje, Alice Liddell. Hij bedacht verschillende verhalen voor haar, waarin zij de hoofdrol speelden. Voor de kerst van 1864 gaf Carroll deze verhalen (onder de naam Alice's Adventures Under Ground) cadeau aan Alice Liddell. Deze verhalen werden later verwerkt tot de boeken Alice in Wonderland (1865) en het vervolg Alice in Spiegelland (1871).
Het is onbekend wat de vriendschap tussen Alice Liddell en Lewis Carroll exact was. Dit komt doordat er veel bladzijden uit de dagboeken van Carroll missen. Toch weten we dat ze goed bevriend waren. Ook beschouwde Carroll haar als een muze. Tegenwoordig wordt er kritischer naar de band tussen de twee gekeken. Sommige historici denken zelfs dat Carroll mogelijk een pedofiel was geweest. De familie Liddell verbrak namelijk alle banden met Carroll in 1863. De reden hiervoor is onbekend, wat nog steeds tot veel speculeren leidt. Toch blijven dit slechts theorieën zonder enig bewijs.
Carroll probeerde na het succes van Alice in Wonderland en Alice in Spiegelland nog meer boeken te schrijven. Ook schreef hij verschillende gedichten. Geen van deze werken behaalden een groter succes dan zijn twee meesterwerken. Naast zijn werk als wiskundige en schrijver hield Carroll zich met andere dingen bezig. Zo verdiepte hij zich in de fotografie (wat toen nieuw was), ontwierp hij spelletjes en maakte verschillende uitvindingen. Zo bedacht hij een geheimschrift genaamd nyctografie en ontwierp in 1878 het letterwisselspel. Daarnaast bedacht Carroll zijn eigen kiesstelsel, waarin er kiesdistricten kwamen met meerdere vertegenwoordigers.
Laatste jaren
Hoewel Carroll steeds rijker en bekender werd, veranderde er weinig aan zijn leven. Tot 1881 gaf hij onderwijs aan Christ Church en ging hierna met pensioen. Toch bleef hij op het terrein van de universiteit wonen tot aan zijn dood in 1898. Tijdens zijn pensioen schreef Carroll het kinderboek Sylvie and Bruno (1889), waarvan in 1893 een tweede deel kwam. Het boek volgt de tweeling Sylvie en Bruno en vindt in twee werelden plaats (de echte wereld en het land van feeën). Het boek was geen succes en kreeg veel kritiek.
Uiteindelijk stierf Carroll op 14 januari 1898 aan de gevolgen van een longontsteking en verkoudheid. Hij werd 66 jaar oud en werd begraven in Guilford.
Stijl en literatuur
In Lewis Carrolls boeken spelen logica en onzin een belangrijke rol. De realiteit wordt gemengd met dingen die niet echt kunnen gebeuren. Zijn boeken lijken hierdoor erg op dromen. Dieren kunnen praten, volwassenen gedragen zich als kinderen en fantasiewezens bestaan in zijn werken. Hij maakt vaak grappen over de wereld van volwassenen en sociale regels. Zo wordt Alice in Alice in Spiegelland uitgenodigd voor een feestje door de Witte en Rode Koningin. Zij maken echter bekend dat Alice dit feestje zelf moet organiseren. Ze leert dit pas als het feestje al begonnen is, waardoor dit volledig misgaat.
Een voorbeeld over (wiskundige) logica komt uit Alice in Wonderland. Tijdens een theefeestje vraagt de Maartse Haas of Alice "nog meer thee wil". Alice antwoordt dat zij nog niets gehad heeft en daarom niet om nog meer (van niets) kan vragen. De Gekke Hoedenmaker antwoordt dat je altijd meer kan hebben dan niets, maar nooit minder dan niets.
Carroll speelt daarnaast vaak met woorden en hun betekenis. Dit is het duidelijkst in het onzingedicht Jabberwocky. In dit gedicht gebruikt Carroll een heleboel fantasiewoorden. Het verhaal is hierdoor erg moeilijk te volgen, aangezien de betekenis van de woorden eerst onduidelijk is. Toch is het gedicht een soort van puzzel. Carroll voegt bijvoorbeeld bestaande woorden samen, waardoor nieuwe woorden ontstaan. Hij schreef overigens meer dan dit soort nonsenspoëzie, zoals The Hunting of the Snark. Andere gedichten hebben geen fantasiewoorden, maar juist een heel onzinnig verhaal (zoals The Walrus and the Carpenter).
Uitvindingen en wetenschap
Als wiskundige hield Carroll zich vooral bezig met de meetkunde (geometrie), algebra, kansberekening en wiskundige logica. Ook in zijn vrije tijd was hij bezig met wiskunde. Een gedeelte van zijn werk werd pas zijn dood gepubliceerd. Carroll bedacht de voorloper ban het semantisch tableau. Dit schema wat gebruikt om een logische stelling of formule te onderzoeken.
Daarnaast bedacht Carroll nog de volgende uitvindingen:
- Het postzegeldoosje; een envelop of tasje waarin postzegels konden worden opgeborgen. Carroll wilde hiermee het schrijven van brieven aanmoedigen.
- Nyctografie; een schrijftablet waarmee iemand makkelijk in het donker notities kon opschrijven. Het schrift was bedoeld voor als je 's nachts wakker werd met een idee. In plaats van uit bed te gaan of een kaars aan te steken, kon je dit direct in het donker opschrijven. Op deze manier wist je het nog tegen de ochtend.
- Het letterwisselspel; een spel waarbij je de letters van een word steeds wisselt, waardoor nieuwe woorden ontstaan. Je kunt bijvoorbeeld van "hond" een letter wisselen, waardoor "hand" of "hoed" ontstaat. Dit spel vormde later de inspiratie voor Scrabble.
- Een manier om altijd te weten op welke dag een bepaalde datum valt.
- Een aanpassing aan de typemachine, waardoor je de marges (de witte ruimte aan de zijkanten) kan aanpassen.
- Een eerlijke systeem voor eliminatie voor tenniswedstrijden.
- Een nieuw soort geld voor de post en regels voor postpakketten.
- Regels voor het winnen van weddenschappen.
- Een soort van dubbelzijdig tape voor het vastplakken van enveloppen of briefjes in boeken.
- Een manier om boeken in bed op je zij te kunnen lezen zonder het boek vast te houden.
Boeken
Literaire boeken
| Engelse naam | Nederlandse naam | Jaar |
|---|---|---|
| La Guida di Bragia, a Ballad Opera for the Marionette Theatre | rond 1850 | |
| Miss Jones | 1862 | |
| Alice's Adventures in Wonderland | Alices Avonturen in Wonderland Alice in Wonderland |
1865 |
| Phantasmagoria and Other Poems | 1869 | |
| Through the Looking-Glass and What Alice Found There | Alice in Spiegelland | 1871 |
| The Hunting of the Snark | De jacht op de trek | 1876 |
| Rhyme? And Reason? | 1883 | |
| A Tangled Tale | 1885 | |
| Sylvie and Bruno | 1889 | |
| The Nursery Alice * | 1890 | |
| Sylvie and Bruno Concluded | 1893 | |
| Pillow Problems | 1893 | |
| What the Tortoise Said to Achilles | 1895 | |
| Three Sunsets and Other Poems | 1898 | |
| The Manlet | 1903 |
*The Nursery Alice is een ingekorte versie van Alice in Wonderland bedoeld voor kleine kinderen.
Wiskundige boeken
- A Syllabus of Plane Algebraic Geometry (1860)
- The Fifth Book of Euclid Treated Algebraically (1858)
- An Elementary Treatise on Determinants, With Their Application to Simultaneous Linear Equations and Algebraic Equations
- A discussion of the various methods of procedure in conducting elections (1873)
- Suggestions as to the best method of taking votes, where more than two issues are to be voted on (1874)
- A method of taking votes on more than two issues (1876)
- Euclid and his Modern Rivals (1879)
- Symbolic Logic Part I
- Symbolic Logic Part II
- The Alphabet Cipher (1868)
- The Game of Logic (1887)
- Curiosa Mathematica I (1888)
- Curiosa Mathematica II (1892)
Overige boeken
- Some Popular Fallacies about Vivisection
- Eight or Nine Wise Words About Letter-Writing (1890)
- Notes by an Oxford Chiel (1865–74)
- The Principles of Parliamentary Representation (1884)
Bronnen
- (en) Het artikel op de Engelstalige Wikipedia
- Onbekend (19 augustus 2023). "Alice Liddell, het meisje achter ‘Alice in Wonderland’". Historiek. Gelezen op 20 februari 2024.
- (en) Onbekend (29 oktober 2001). "Just good friends?. The Guardian. Gelezen op 23 februari 2024.
- (en) Onbekend (5 juni 2012). "Lewis Carroll in Inventionland". South China Morning Post. Gelezen op 23 februari 2024.
- (en) Onbekend (2020). "The Curious Life of Lewis Carroll". The Stuttering Foundation. Gelezen op 23 februari 2024.
- (en) Macros, Laura (8 januari 2020). "Lewis Carroll, the inventor?". Mega Interesting. Gelezen op 23 februari 2024.
- (en) Smith, Lydia (27 januari 2015). "Alice in Wonderland 150th anniversary: Sinister side of Lewis Carroll's relationship with Alice". International Bussiness Times. Gelezen op 23 februari 2024.
- (en) Woolf, Jenny (april 2010). "Lewis Carroll’s Shifting Reputation". Smithsonian Magazine. Gelezen op 23 februari 2024.