Jordanië

Hasjemitisch Koninkrijk Jordanië المملكة الأردنّيّة الهاشميّ
Hoofdstad	Amman
Aantal inwoners	11.159.816 (2022)
Oppervlakte	89.342 km²
Regeringsvorm	Parlementaire monarchie
Koning	Abdullah II (sinds 1999)
Premier	Bisher Al-Khasawneh (sinds 2020)
Godsdienst	Islam (95%) Christendom (4%) Overig/geen (1%)
Taal	Arabisch (العَرَبِية)
Munteenheid	Jordaanse dinar
Volkslied	As-salam al-malaki al-oerdoeni
Nationale feestdag	25 mei
Landcode	JOR

Jordanië, ook wel Hasjemitisch Koninkrijk Jordanië en vroeger Trans-Jordanië, is een betrekkelijk jonge staat in het Midden-Oosten. Het werd pas na de Tweede Wereldoorlog, in 1947, een onafhankelijke staat. Toen heette het ook al Jordanië. In 1950 werden Samaria en een stuk van Judea (oorspronkelijk van Palestina) bij het land gevoegd. In 1948 verloor Jordanië in de Zesdaagse Oorlog de westelijke Jordaanoever. Dit was economisch gezien een enorme klap, want het was een vruchtbaar gebied. Ook iets bijzonders is de enorme stroom Palestijnen die in Jordanië wonen. Jordanië is het enige land dat deze vluchtelingen volledige burgerrechten geeft. De hoofdstad van Jordanië is Amman. Jordanië betaald met de dinar.

Geschiedenis

Pas sinds de 20e eeuw is Jordanië een staat. Daarvoor maakte het deel uit van bijvoorbeeld Israël. In 63 na Chr. behoorde het land tot het Romeinse Rijk. Daarna, in de 7e eeuw, werd Jordanië meegesleurd in de veroveringstochten van de Arabieren. In 1516 nam Turkije beslag op het gebied. Tot het begin van de 20e eeuw was het land een provincie van Turkije. Na de Eerste Wereldoorlog, toen de Turken geen macht meer hadden, was er geen bestuur meer. Daarom stelden de Verenigde Naties het gebied onder toezicht van het Groot-Brittannië. Trans-Jordanië werd in 1923 een zelfstandige staat, zij het onder Brits toezicht. In 1946 trokken de Britten zich voorgoed terug uit het land, waardoor Trans-Jordanië een volledig zelfstandige staat werd. Na de Zesdaagse Oorlog heette Trans-Jordanië Jordanië. In 1967 werd de westelijke Jordaanoever weer veroverd door Israël. In 1989 waren er weer verkiezingen en koning Hoessein zorgde er ook voor dat sinds 1992 er weer partijen gevormd mochten worden en dat er in 1994 een vredesverdrag met Israël werd getekend.

Natuur

Landschap

Wadi Rum, een natuurreservaat.

Jordanië bestaat voor 80% uit steppen en woestijn. Enkel het gebied van de Westelijk Jordaanoever is echt vruchtbaar. Dat is een stuk land dat halverwege de Dode Zee begint en 100 km noordelijker eindigt. Het westen van Jordanië bestaat uit kalksteenheuvels. De plaats waar de Jordaan uitmondt in de Dode Zee is de laagste plaats ter wereld: 396 meter onder zeeniveau. In het oosten liggen de bergketens Gilead, Moab en Edom.

Flora en Fauna

Vroeger was een groot deel van Jordanië bedekt met bossen aan de westelijke zijde, maar die tijd is definitief voorbij. Op de resterende 500.000 hectare aan bossen staan altijd groene eiken, pijnbomen, acacia's, cipressen en eucalyptusbomen. Omdat de bodem heel zwaar heeft geleden aan erosie is het planten van nieuwe bomen erg lastig. Ook richten de vele kudden van schapen en geiten veel schade aan wat jongere bomen. Doordat er minder bomen zijn is het aantal dieren ook teruggelopen. Er zijn echter wel enkele natuurreservaten.

Cultuurlandschap

Door de zeldzame regen is slechts 15% van de totale oppervlakte geschikt om te bebouwen. De belangrijkste gebieden op te bebouwen zijn in het noord-westen. Daar is de bevolkingsdichtheid het grootst. Toen de Israëliërs in 1967 de westelijke Jordaanoever bezetten vluchtten honderdduizenden Palestijnen naar Jordanië. In het oostelijke woestijngedeelte leven vooral bedoeïen, die half-nomadisch leven.

Samenleving

Een beschilderd struisvogelei.

In 2009 had Jordanië 6.342.948 inwoners. Het aantal geboorten per 1000 inwoners in immens hoog, terwijl het aantal sterfgevallen afneemt. Veel Jordaniërs zijn tijdelijk gaan werken in andere Arabische staten waar er een hogere loon is. Daarbij komt wel dat enorm veel Palestijnen naar Jordanië zijn gevlucht en daar ook zijn gebleven.

Maatschappijstructuur

Na de tweede wereldoorlog werd het koninkrijk Jordanië gesticht. Nadat Jordanië de westelijke Jordaanoever in 1948 veroverde kwamen veel Palestijnen het land binnen. De Palestijnen hadden over het algemeen een hogere opleiding dan de bedoeïenen en ze namen al snel de hoge economische posities in. De bedoeïenen hebben hun hoge legerposities wel weten te behouden. In de steden wonen kleine groepen niet-moslims of andere Arabieren. Opvallend is dat deze mensen vaak hoge banen hebben.

Godsdienst

Volgens de in 1946 ingevoerde grondwet is de islam de staatsgodsdienst. De meerderheid van de moslims behoort tot de soennieten. De sjiieten vormen een kleine minderheid. Koning Hoessein wordt gezien als een rechtstreekse afstammeling van Mohammed. De overheid stelt zich uiterst normaal op tegen invloeden van buitenaf, bijvoorbeeld tegenover protestanten en joden.

Gezondheidszorg

Kinderen vallen van hun 6e tot 15e onder de leerplicht. Het lager onderwijs duurt zes jaar; de middelbare school 3 jaar. Na de middelbare school kan je een vervolgopleiding doen van 3 jaar. Technische hoge opleidingen krijgen veel aandacht van de regering, aangezien het van belang is voor de economische ontwikkeling van het land. Er zijn erg weinig universiteiten.

Justitie en Media

In Jordanië is op alle zaken de islamitische wet van toepassing, met uitzondering van persoonlijke zaken van niet-moslims. Onder de Turkse heerschappij zijn er veel Franse wetgevingen ingevoerd, onder Brits toezicht Britse regels. De hoogste juridische instantie is het Hof van Cassatie. In 1980 werd er een Nationale Gidsraad opgesteld met richtlijnen voor magazines en dagbladen. Het dagblad 'Al Destour' is de grootste krant. Sinds 1968 heeft het land televisie en sinds 1959 radio. De zenders zijn in handen van de staat.

Staat en Economie

Jordanië stelt zich redelijk gematigd op in het Israëlisch-Arabische conflict. In de jaren '80 is de relatie met buurland Syrië zelfs meer gespannen geweest dan met Israël. De reden is dat Syrië in de oorlog tussen Irak en Iran voor Iran koos, terwijl Jordanië voor Irak koos. De economie groeit erg maar is nog steeds afhankelijk van buitenlandse markten.

Politiek en Bestuur

Jordanië is een koninkrijk. De koning heeft de macht in handen en wordt daarbij bijgestaan door ministers. De Nationale Vergadering bestaat uit twee kamers, één senaat van 30 leden en een Huis van Afgevaardigden dat 50 moslims en 10 christenen kent. Om de 4 jaar vinden er verkiezingen plaats. In 1974 was er een grondwetswijziging die ervoor zorgde dat de macht van de koning uitbreidde. Voortaan had hij het recht om de Senaat te ontbinden. Het Jordaanse leger was in 1948 het enige leger dat niet verslagen werd door Israël.

Handel

Jordanië voert onder andere fosfaten, fruit, groenten, olie, tabak en leer uit. Dit gebeurt voornamelijk naar Arabische buurlanden. Invoerproducten zijn meestal levensmiddelen, machines en transportmiddelen.

Fotogalerij

• 

  Vlag van Jordanië