Heerlijkheid Mechelen

Heerlijkheid Mechelen Een kaart van de heerlijkheid in 1350
Hoofdstad	Mechelen
Talen	Nederlands
Religie	Rooms-katholicisme
Adellijk huis	Huis Berthout
Bestuursvorm	Heerlijkheid
Portaal Geschiedenis

De heerlijkheid Mechelen was een zelfstandig gebied in de Nederlanden. Een heerlijkheid is een gebied, waardoor een "heer" (adellijke titel) bestuurd wordt. Het is onduidelijk wanneer de heerlijkheid precies ontstaan is, maar het bestond al in de 10e eeuw. De heerlijkheid bestond uit twee gescheiden gebieden die werden omringd door het hertogdom Brabant.

Soms wordt het gebied ook aangeduid als het Land van Mechelen. Tijdens de geschiedenis stond de heerlijkheid onder invloed van het graafschap Vlaanderen en het hertogdom Brabant. In 1795 kwam er een einde aan de heerlijkheid toen de Fransen de Zuidelijke Nederlanden binnenvielen. Tegenwoordig behoort het gebied van de heerlijkheid tot de Belgische provincie Antwerpen. Het komt overeen met de stad Mechelen en omgeving en de gemeente Heist-op-den-Berg.

Geschiedenis

Ontstaan

Het is onduidelijk wanneer de heerlijkheid Mechelen precies ontstond. We weten wel dat het al in de 10e eeuw bestond. Oorspronkelijk was de heerlijkheid onderdeel van het prinsbisdom Luik. Onder de prinsbisschoppen werd het gebied in de 11e en 12e eeuw uitgebreid. De prinsbisschoppen bestuurden het gebied niet zelf. In plaats daarvan regeerde de familie Berthout over het gebied, waar de prinsbisschoppen niet blij mee waren.

Vlaanderen v. Brabant

Toen Sophia van Berthout over de heerlijkheid regeerde ontstond het idee om het gebied te verkopen aan het graafschap Vlaanderen. De bevolking was hiertegen. Het hertogdom Brabant probeerde haar invloed in het gebied te vergroten. In 1333 laaide dit conflict weer op. De prins-bisschop van Luik verkocht toen de heerlijkheid aan Vlaanderen. Hoewel Vlaanderen het gebied zou besturen, mochten de Luikenaren het nog steeds gebruiken (bruikleen).

De hertogen van Brabant eisten echter ook het gebied op. Vanaf 1337 zou de heerlijkheid Mechelen twee heren hebben; eentje uit Vlaanderen en eentje uit Brabant. Via huwelijken en erfenissen kwam de heerlijkheid uiteindelijk in de handen van Filips de Stoute, de hertog van Bourgondië. Bourgondië vergrootte zijn invloed over de Nederlanden en uiteindelijk werden alle gewesten in de Nederlanden door het huis bestuurd.

De heerlijkheid Mechelen was echter officieel geen onderdeel van de Bourgondische Nederlanden, de Habsburgse Nederlanden of de Spaanse Nederlanden. Het werd beschouwd als een zelfstandig land met eigen parlement. Toch hadden zij dezelfde heerser (een personele unie).

Verdere geschiedenis

De heerlijkheid Mechelen was wel onderdeel van de Oostenrijkse Nederlanden. Tijdens de Brabantse Omwenteling was de heerlijkheid ook korte tijd deel van de Verenigde Nederlandse Staten.

Uiteindelijk werd de heerlijkheid in 1795 opgeheven toen de Fransen de Zuidelijke Nederlanden binnenvielen.