Diego Velázquez

https://rkd.nl/nl/explore/artists/79750
Diego Velázquez

Zelfportret, ca. 1643
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Diego Rodríguez de Silva y Velázquez
Bijnaam
Land
Geboortedatum	gedoopt 6 juni 1599
Geboorteplaats	Sevilla
Overleden	6 augustus 1660
Overleden te	Madrid
Gehuwd met / relatie	1618 Juana Pacheco
Carrière
Beroep	kunstschilder, decoratieschilder (van interieurs), hofschilder
Bekend van	Spaanse barok
Actief	1611-1660
Genre(s)	architectuur, conversatiestukken, genrevoorstelling, historie, jachtvoorstelling, landschap, mythologie, naaktfiguur, portret, groepsportret, ruiterportret, vorstenportret, christelijk religieuze voorstelling, stilleven, vruchtenstilleven, topografie
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Diego Velázquez was een Spaanse kunstschilder die leefde in de periode van de barok. Hij werd geboren op 6 juni 1599 in Sevilla, Spanje, en overleed op 6 augustus 1660 in Madrid, Spanje. Hij was de belangrijkste kunstenaar aan het hof van koning Filips IV van Spanje en Portugal, en van de Spaanse Gouden Eeuw. Hij begon te schilderen in een precieze stijl; later ontwikkelde hij een vrijere manier die werd gekenmerkt door een gedurfde penseelvoering, een zogeheten losse toets. Naast talrijke scènes van historische en culturele betekenis, schilderde hij vele portretten van de Spaanse koninklijke familie en gewone mensen, met als hoogtepunt zijn meesterwerk Las Meninas (De hofdames, 1656).

Velázquez' kunstwerken werden een model voor 19e-eeuwse realistische en impressionistische schilders. In de 20e eeuw brachten kunstenaars als Pablo Picasso, Salvador Dalí en Francis Bacon hulde aan Velázquez.

Levensloop

Diego was het eerste kind van Juan Rodríguez de Silva, een notaris, en Jerónima Velázquez. Hij groeide op onder bescheiden omstandigheden. Toen al toonde hij een vroege gave voor kunst en ging in de leer bij Francisco Pacheco, een kunstenaar en leraar in Sevilla. Op de school van Pacheco bestudeerde Velázquez de klassieken, werd getraind in proportie (grootte en verhoudingen van lichaamsdelen) en perspectief, en maakte kennis met de trends (wat mode was) in de literaire en artistieke kringen van Sevilla.

Op 23 april 1618 huwde Velázquez met Juana Pacheco (1 juni 1602 - 10 augustus 1660), de dochter van zijn leraar. Ze kregen twee dochters.

Hofschilder

Hij reisde in april 1622 naar Madrid, naar het hof van Filips IV. Hij keerde in januari 1623 terug naar Sevilla en bleef daar tot augustus. In december 1622 stierf Rodrigo de Villanrando, de favoriete hofschilder van de koning. Velázquez kreeg het bevel om naar het hof te komen van Gaspar de Guzmán, graaf-hertog van Olivares, de machtige minister van Filips IV. Er werd opdracht gegeven voor een portret van de koning en op 30 augustus 1623 zat Filips IV voor Velázquez. In 1624 verhuisde Diego met zijn gezin naar Madrid om daar tot aan zijn dood hofschilder te zijn.

In september 1628 ontmoette Peter Paul Rubens hem aan het hof in Madrid. Rubens had veel bewondering voor Diego.

Italië

In 1629 kreeg Velázquez toestemming om anderhalf jaar in Italië door te brengen. Hij reisde naar Venetië, Ferrara, Cento, Loreto, Bologna en Rome. In 1630 bezocht hij Napels om het portret van Maria Anna van Spanje te schilderen. Zij was een Heilige Roomse keizerin en koningin van Hongarije en Bohemen, zus van Filips IV.

Terug in Madrid

Velázquez keerde in januari 1631 terug naar Madrid. Vanaf dan maakte hij een aantal ruiterportretten van de koninklijke familie. De beeldhouwer Juan Martínez Montañés modelleerde een standbeeld naar een van Velázquez' ruiterportretten van de koning (geschilderd in 1636; nu verloren) dat in brons werd gegoten door de Florentijnse beeldhouwer Pietro Tacca en nu staat op de Plaza de Oriente in Madrid.

Hij ging nog een tweede keer naar Italië en schilderde daar paus Innocentius X. Ook maakte hij twee kleine landschapsschilderijen, die beide een Gezicht op de tuin van de Villa Medici voorstellen. Deze waren uitzonderlijk voor hun tijd. Tijdens deze reis was het zijn missie om decoraties aan te schaffen voor de Spiegelzaal in het Koninklijk Alcazar van Madrid. Via Venetië en Barcelona keerde hij in 1651 terug naar Spanje. Velázquez leefde en stierf in het genot van een goed salaris en pensioen. Hij werd begraven in het gewelf van Fuensalida van de kerk van San Juan Bautista en binnen acht dagen werd zijn vrouw Juana naast hem begraven. Deze kerk werd rond 1809 door de Fransen verwoest, dus zijn begraafplaats is nu onbekend.

Werk

Las Menias

De vroegste werken van Velázquez zijn zogeheten bodegons (keukentaferelen met een stilleven). Hij was een van de eerste Spaanse kunstenaars die dergelijke scènes schilderde. Vanaf zijn bezoek in Italië werkte hij met een lichtgrijze ondergrond. Deze verandering resulteerde in een grotere helderheid dan hij eerder had bereikt.

Velázquez was niet buitengewoon productief: hij heeft naar schatting tussen de 110 en 120 bekende doeken geproduceerd. Hij maakte geen etsen of gravures, en slechts enkele tekeningen worden aan hem toegeschreven.

De door hem gebruikte pigmenten waren niet wezenlijk verschillend van die van zijn tijdgenoten en hij gebruikte voornamelijk azuriet (blauw), kobaltblauwe smalt, vermiljoen (helder rood), karmijnrood ofwel cochenille, lood-tin-geel en oker.

Andere bekende werken zijn La Venus del espejo (Venus voor de spiegel, 1644-1648) en La rendición de Breda (de overgave van Breda, 1634-1635).