Danse macabre

De Danse macabre, Frans voor de Dodendans, is een muziekstuk van de Franse componist Camille Saint-Saëns. Het stuk werd op 24 januari 1875 voor het eerst opgevoerd. Een belangrijk instrument in het stuk is de viool.

Analyse

Het stuk begint met twaalf slagen van de klok, die worden gespeeld door de harp. De schelle tonen uit de viool wekken de doden tot leven, begeleid door contrabassen en cello's. In het verhaal wordt de viool door de Dood bespeeld en speelt het verhaal zich op een kerkhof af. De Dood wekt de overledenen uit hun graven. De Dood speelt een soort van wals die steeds luider wordt en door steeds meer instrumenten omgeven wordt. De Dood dwingt de overledenen de dansen op de muziek. Hierna valt de muziek een stil en wordt het rustiger. De opbouw begint weer van voor af aan, maar dit maal zonder de viool. Nadat dit weer is stilgevallen, neemt de Dood het weer over en is de viool weer te horen. Volgens het verhaal vinden overleden geliefden elkaar weer terug. De Dood speelt een iets romantischer stuk. Een arme man verleid een rijke vrouw, terwijl de anderen toekijken. In 1875 was dit namelijk ongewoon, maar de Dood maakt geen verschillen. Ieder moet dansen met elkaar, rijk of arm, man of vrouw. Het romantischer stuk slaat om in heftig. Het wordt weer stil, maar de piano speelt door. Een hand gaat van links naar rechts over de toetsen en de wals wordt herstart in grotere omvang dan hiervoor. De overledenen weten dat de zon opkomt. Een haan kraait, gespeeld door de hobo, en de doden gaan terug hun graven in. De Dood, zittend op een grafsteen, maakt sluit het lied af.

Gedicht

Er is een gedicht bij de Danse macabre geschreven:

Heen en weer, de Dood is in beweging
Raakt een graf met zijn hiel,
De Dood speelt te middernacht een dansdeuntje,
Heen en weer op zijn viool.

De winterwind fluister en somber is de nacht
het gejammer betovert de lindebomen;
De witte skeletten schijnen dwars door de schaduw heen
De luchtstroom danst onder hun grote lijkwaden,

Heen en weer, iedereen is in de weer,
Je hoort het kloppen van de botten van de dansers,
een wulps stel zit op het mos
alsof ze genieten van voorbije genoegens.

Heen en weer, de dood gaat voort
Krassend op zijn schelle instrument.
Een gordijn schuift opzij: de danseres is naakt!
Haar danspartner omhelst haar liefdevol.

De dame is, zegt men, markiezin of barones.
En de groene minnaar een arme wagenmaker -
Jakkes! Zie hoe zij zich overgeeft
Alsof de lomperd een baron was!

Heen en heen, wat een sarabande!
Cirkels van doden geven elkaar een hand!
Heen en heen, in de bende zie je
De koning huppelen bij een boer!

Maar ssst! Plotseling stopt de rondedans,
Ze haasten, ze vluchten, de haan heeft gekraaid
O, de prachtige nacht voor de arme zielen!
En leve de dood en de gelijkheid!

Wist je dat...

• ...de Efteling de Danse macabre heeft gebruikt voor het verhaal achter het Spookslot? Hier is ook het stuk te horen in de hoofdshow. De kraai is wel vervangen door een donderslag.
• ...de Efteling het Spookslot heeft vervangen voor een attractie met de werktitel Danse Macabre?
• ...ook in de eerste versie van Aquanura het stuk in de finale te horen was?