Chanson
Een Chanson, ofwel een lied in het Frans. In het Italiaans is het Canzone en in het Engels Song. Het is een muziekstuk dat bestaat uit een tekst en een melodie die bedoeld is om te kunnen zingen. Deze kan ook worden gedaan zonder instrumentale begeleiding. Dan heet het a capella. Of de zang wordt juist wel begeleid door een of meerdere instrumenten (accordeon, gitaar, piano, band, zelfs een bigband of een groot symfonisch orkest). Het muziekstuk kan eenstemmig gezongen worden (monodie) of meerstemmig (polyfonie ) als in een koraal.
Chansons kunnen variëren van eenvoudige kinderliedjes (op rijm) met weinig woorden tot lange teksten (bijvoorbeeld "La Chanson de Roland" uit de 12e eeuw). Al deze liederen hebben vaak vaste vormen en structuren zoals een inleiding, één of meerdere coupletten, of een refrein (dat herhalend terugkomt).Meestal hebben verschillende refreinen van hetzelfde nummer niet alleen dezelfde tekst, maar ook dezelfde melodie. Soms heb je een instrumentaal tussenstuk, wat vaak het intermezzo wordt genoemd. Of je kunt het bijvoorbeeld zingen als een kanon. Verder heb je allerlei genres of stijlen zoals de traditionele muziek of folk, de klassieke muziek of wereldmuziek, rock-'n-roll of jazz, rap of slam, waarbij gezongen wordt.
De makers
Voor het maken van een lied heb je vaak één tot drie personen nodig: de auteur van de tekst (tekstschrijver) en de componist van de muziek. Ze verzinnen soms de melodie bij de tekst of de tekst bij de melodie, of zelfs beide tegelijk zoals bij sommige songwriters.
De performer (de zanger of zangeres) brengt het lied tot leven. Bepaalde artiesten zoals Georges Brassens, Jacques Brel, Charles Aznavour of Jean-Jacques Goldman (en vele anderen) combineren de drie functies. Soms komt er een vierde persoon tussen: de arrangeur (ook een musicus). Hij of zij is degene die er voor zorgt dat het lied op een bepaalde manier klinkt door zijn orkestratie (ordening en afstemming van de begeleidende instrumenten, vooral tijdens een opname).
Chansons in Nederland
Het komt regelmatig voor dat Chansons of Canzones gezongen worden door Nederlandse zangers en zangeressen. Bijvoorbeeld werd dat gedaan door Willy Alberti. Of de Italiaanse of Franse tekst wordt in het Nederlands vertaald, waarbij de melodie hetzelfde blijft. Vaak wordt het dan een luisterlied genoemd. Voorbeelden hiervan zijn cabaretiers als Toon Hermans, Wim Sonneveld en Herman van Veen. De Franse Chansons of Italiaanse Canzones worden vaak kunstzinniger gevonden. Ook de taal zelf maakt het lied vloeiender. Vaak verteld het lied een verhaal. Chanson is dan ook een zeer oud begrip: in de middeleeuwen werd het gebruikt om de liederen mee aan te duiden die de troubadours zongen.
Een voorbeeld van een Frans Chanson "Oh Champs-Elysées" en een Nederlandse versie daarvan is "Oh Waterlooplein"
Het Franse of Italiaanse lied is vooral in de zomertijd bij de Nederlanders populair omdat het een gevoel van vakantie geeft. Ook tijdens de Tour de France worden vaak Franse Chansons op de radio uitgezonden.