De ondraaglijke lichtheid van het bestaan
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
| De ondraaglijke lichtheid van het bestaan | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Nesnesitelná lehkost bytí |
| Schrijver | Milan Kundera |
| Taal (origineel) | Tsjechisch |
| Land |  Frankrijk
|
| Genre | Filosofische roman |
| Datum | 1984 |
Portaal  Literatuur
| |
De ondraaglijke lichtheid van het bestaan (Tsjechisch: Nesnesitelná lehkost bytí) is een roman van de Tsjechische schrijver Milan Kundera. Kundera schreef het boek in het Tsjechisch, maar het werd in 1984 gepubliceerd in het Frans. Hij was namelijk in 1975 vertrokken uit Tsjecho-Slowakije naar Frankrijk. In 1985 werd ook de Tsjechische versie van het boek uitgegeven. De ondraaglijke lichtheid van het bestaan was tot 1989 in Tsjecho-Slowakije verboden samen met Kundera's andere werken.
Het boek gaat over de relatie tussen Tomáš en Tereza. Tomáš heeft een geheime relatie met Sabina. Sabina krijgt later een relatie met Franz. De vier personages worden gevolgd over een periode van de latere jaren 1960 tot aan de vroege jaren 1970. De Praagse Lente van 1968 speelt een belangrijke rol in het boek. Toen probeerde Alexander Dubček om Tsjecho-Slowakije een vrijer en democratischer land te maken. Na acht maanden werd het land eerder door het Warschaupact binnengevallen.
In 1988 werd het boek verfilmd.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Tomáš is een briljante chirurg uit Praag. Hij leeft een licht leven, waarin hij relaties heeft met verschillende vrouwen. Hij heeft een ex-vrouw en een jonge zoon, maar ziet hen nooit. Op een dag ontmoet hij Tereza, een serveerster in een café. Tomáš krijgt gevoelens voor haar, maar wil tegelijkertijd een vrij leven leiden. Hij wil zich niet binden aan één vrouw. Tereza achtervolgt Tomáš naar Praag. Uiteindelijk geeft Tomáš zijn gevoelens toe en begint een vaste relatie met Tereza. Tereza groeit op een klein dorpje, wat ze wil ontsnappen. Zij ziet Tomáš als intellectueel en een dromer. Ze wordt direct verliefd op Tomáš.
De twee wonen samen in Praag. Toch kan Tomáš zijn vele mistressen niet opgeven. Hij gaat vreemd, maar ziet seks en liefde als twee verschillende dingen. Tereza kan zich hier niet overeen zetten. Zij krijgt nachtmerries en wil zelfs zelfmoord plegen. Tomáš besluit om met Tereza te trouwen, maar behoudt ook zijn mistressen. De kunstenares Sabina is een van zijn mistressen. Ze is knap en leidt een roekeloos leven. Tereza is gefascineerd door Sabina's levensstijl. De twee worden vriendinnen en Sabina helpt Tereza zelfs aan een baan. Toch blijft Tereza jaloers op Tomáš.
Tomáš heeft verschillende artikelen geschreven waarin hij het communisme in Tsjecho-Slowakije bekritiseerd. Vanwege de Praagse Lente besluit Sabina om naar Zwitserland te vluchten. Tomáš en Tereza besluiten ook naar Zwitserland te vluchten. Tereza verliest hierdoor haar baan en wordt huisvrouw. Ze besluit om terug te gaan naar Praag, zodat Tomáš een vrij leven kan leiden. Uiteindelijk keert Tomáš ook terug naar Praag. Zowel de communisten als de politieke tegenstanders willen hem naar hun kant overhalen. Tomáš's zoon blijkt in het ondergronds verzet te zitten. In Praag verliest Tomáš zijn baan en wordt glazenwasser. Tereza krijgt een baan als bartender. Hoewel zij hun relatie wil verbeteren, is ze bang dat Tomáš een spion is geworden voor de communistische staat.
Tomáš en Tereza besluiten om Praag te verlaten. Ze gaan in een rustig dorpje op het Tsjecho-Slowaakse platteland wonen. Tomáš geeft zijn mistressen op en de twee lijken een tijdje gelukkig. Het echtpaar raakt op een avond bij een auto-ongeluk betrokken, waarbij ze beide sterven. Sabina begint in Genève een relatie met de professor Franz, die zelf een vrouw heeft. Franz besluit zijn vrouw te verlaten, maar ontdekt dan dat Sabina Zwitserland verlaten heeft. Sabina gaat eerst naar Parijs en vervolgens de Verenigde Staten. Hier leert ze over de dood van Tomáš en Tereza. Ze gelooft dat hij link met het verleden gebroken is. Ze besluit bij een ouder Amerikaans koppel in te wonen.
Franz krijgt uiteindelijk een nieuwe relatie met een jongere vrouw. Toch kan hij zich nooit over Sabina heen zetten. Tot aan zijn dood denkt hij dat zijn beeld van Sabina het correcte beeld was, terwijl hij fout zat.
Personages
Achtergrondinformatie
Titelverklaring
De betekenis van de titel wordt al in de eerste bladzijden van het boek uitgelegd. Kundera leidde zijn titel af van een theorie van de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche. Volgens Nietzsche gebeurde alles in het leven een oneindig aantal keer. Nietzsche noemde het zelfs de zwaarste last die een mens te voorduren had. De zware last wordt als een letterlijk "gewicht" gezien. Kundera concludeerde dat als een leven waarin alles één keer gebeurt deze last niet heeft. Dat leven is heeft geen gewicht en is dus "licht". Nietzsche ziet de zwaarte als iets positiefs, terwijl de lichtheid als "negatief" wordt gezien.
De Griekse filosoof Parmenides van Elea kwam echter met een tegenovergestelde theorie. Hij zag lichtheid juist als iets positiefs en verbond het met warmte. De zwaarte werd juist als iets negatiefs gezien. Kundera zegt niet welke van de twee filosofen gelijk had.
Plaats en tijd
Het boek speelt zich grotendeels af in Praag rond 1968. Praag was toentertijd de hoofdstad van het land Tsjecho-Slowakije. Het land zou in 1992 verdergaan als twee aparte landen; Tsjechië en Slowakije. Tsjecho-Slowakije was tussen 1948 en 1989 een communistische dictatuur waar de Sovjet-Unie veel invloed over had. Tijdens de Praagse Lente probeerde de Tsjecho-Slowaakse leider Alexander Dubček het communisme in zijn land te hervormen. Zo wilde hij vrije verkiezingen, betere banden met het westen, economische hervormingen en een democratie met meerdere politieke partijen. Dubček werd gesteund door verschillende Tsjecho-Slowaakse intellectuelen, waaronder Kundera. Na acht maanden viel de Sovjet-Unie echter het land binnen, wat een einde aan de Praagse Lente maakte. Dubček werd in 1969 vervangen door Gustáv Husák die Dubčeks hervormingen terugdraaide. Veel Tsjecho-Slowaakse intellectuelen en politieke tegenstanders vluchtten naar het buitenland. Kundera vluchtte in 1975 naar Parijs.
Andere scènes van het boek spelen zich af in Genève, Zürich en in de Verenigde Staten. Ook spelen sommige scènes zich af op het Tsjecho-Slowaakse platteland.