Beowulf
| Beowulf | |
| |
| Informatie | |
| Schrijver | Onbekend |
| Taal (origineel) | Oudengels |
| Genre | Episch gedicht |
| Datum | 700-1000 n.Chr. |
Portaal  Literatuur
| |
Beowulf is een episch gedicht in het Oudengels. Het gedicht is een van de belangrijkste en oudste werken uit de Engelse literatuur. Beowulf bestaat uit 3182 versregels. Dat is ongeveer 10% van alle Oudengelse literatuur die er bestaat. Oorspronkelijk had het gedicht geen naam. Pas in de 19e eeuw begon men het werk Beowulf te noemen. De schrijver en precieze datum van het gedicht zijn onbekend. Mogelijk werd het gedicht oorspronkelijk mondeling overgeleverd.
Het gedicht gaat over de gelijknamige Beowulf, de held van de Goten. De koning van Denemarken vraagt hem om het monster Grendel te verslaan. Later moet Beowulf nog twee andere vijanden verslaan, Grendels moeder en de draak. Tijdens het laatste gevecht sterft Beowulf. Na zijn dood wordt bij gecremeerd en wordt een grafheuvel gesticht in zijn naam. Het gedicht is dus gebaseerd op een legende en bedoeld om Beowulf te herinneren.
Tegenwoordig bestaat er nog één oorspronkelijke kopie van het gedicht (de Nowell Codex). Verschillende schrijvers hebben hertalingen in het moderne Engels gemaakt, waaronder J.R.R. Tolkien en William Morris.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Hrothgar, de koning van Denemarken, vraagt de hulp van Beowulf, de held van de Goten. Zijn ontmoetingshal wordt geplaagd door het monster Grendel. Beowulf gaat op pad en weet Grendel te verslaan met zijn blote handen. De moeder van Grendel wil hierna wraak nemen op Beowulf. Beowulf weet haar ook te verslaan door het zwaard van reus te gebruiken. Dat zwaard lag in de grot van de moeder. Beowulf krijgt veel lof en wordt later koning van de Goten.
Enkele jaren later wordt zijn koninkrijk door een draak geterroriseerd. Beowulf probeert om de draak samen met zijn soldaten te verslaan. Zij falen echter en Beowulf besluit de draak te volgen. Zijn soldaten zijn te bang. Alleen zijn jonge Zweedse familielid Wiglag durft met Beowulf mee te gaan. Beowulf weet de grot van de draak te vinden. Hier heeft hij een gevecht met de draak. Beowulf verslaat de draak, maar loopt een dodelijke wond op. Hij sterft en wordt gecremeerd. In zijn herinnering wordt een grafheuvel naar hem vernoemd.
Personages
Hieronder vindt je een overzicht van alle personages in Beowulf:
- Beowulf, de held van de Goten.
- Hrothgar, de koning van Denemarken.
- Grendel, een monster.
- Grendels moeder
- De draak
- Shield Sheafson, de legendarische Deense koning.
- Beow, een voormalige Deense koning.
- Halfdane, de vader van Hrothgar.
- Wealththeow, de vrouw van Hrothgar.
- Unferth, een Deense krijger.
- Hrethric, de oudste zoon van Hrothgar.
- Hrothmund, de jongste zoon van Hrothgar.
- Hrothulf, het neefje van Hrothgar.
- Aeschere, een adviseur van Hrothgar.
- Hygelac, de oom van Beowulf.
- Hygd, de vrouw van Hygelac.
- Wiglaf, het hulpje van Beowulf.
- Ecgtheow, de vader van Beowulf.
- Hrethel, de koning van de Goten.
- Breca, een jeugdvriend van Beowulf.
- Sigemund, een figuur uit de Germaanse mythologie.
- Heremod, een legendarische slechte koning.
- Modthryth, een legendarische slechte koningin.
Achtergrond
Het gedicht speelt zich af in de 5e en 6e eeuw in Scandinavië. Hoewel Beowulf een van de oudste werken uit de Engelse literatuur is, bevat het gedicht geen Engelse personages. Mogelijk ligt de oorsprong voor het gedicht in Scandinavië. In Scandinavische bronnen komen verschillende figuren voor met de naam Beowulf. Ook andere figuren en historische gebeurtenissen uit het gedicht komen daarin voor.
Hoe komt deze Scandinavische legende dan in Engeland terecht? Waarschijnlijk was Beowulf al een bekend verhaal onder Germaanse stammen, waaronder de Angelsaksen. De Angelsaksen waren oorspronkelijk afkomstig uit het noorden van Duitsland en zuiden van Denemarken. Zij reisden later samen met de Friezen en Juten naast Engeland in hun zoektocht naar nieuw land. De meeste historici denken dat Beowulf eerst mondeling werd overgedragen van generatie op generatie. Dat was toentertijd gebruikelijk met literatuur, omdat de Angelsaksen nog geen geschreven taal hadden.
Christelijke invloeden
Beowulf speelt zich af in Scandinavië in de 5e of 6e eeuw. Het christendom kwam enkele eeuwen later naar Scandinavië toe. In de 5e en 6e eeuw geloofden de inwoners van Scandinavië nog in de Germaanse mythologie. In de tijd dat Beowulf werd opgeschreven, waren de Angelsaksen al bekeerd tot het christendom. Dat gebeurde echter een korte tijd daarvoor. Beowulf laat daarom de overgang van het oude naar het nieuwe geloof zien.
Vermoedelijk werd Beowulf eerst mondeling overgedragen. De tekst dateert in dat geval uit de tijd dat de Angelsaksen nog in hun eigen religie geloofden. Dat kun je bijvoorbeeld aan het einde zien als Beowulf gecremeerd wordt (in de christelijke traditie worden mensen begraven na hun dood). De christelijke elementen zijn pas later toegevoegd. Een bewijs hiervoor zijn de inconsistente informatie over sommige personages. Zo wordt Hrothgar omschreven als een heiden en niet in God gelooft. Enkele regels later dankt hij echter God voor hun geluk op het slagveld.
Schrijver en datum
De schrijver van Beowulf is onbekend. Veel werken uit de Oudengelse literatuur zijn geschreven door onbekende schrijvers. Het is daarom niet vreemd dat we niet weten wie de schrijver van Beowulf is. Een andere mogelijkheid is dat Beowulf door meerdere personen geschreven is. Beowulf-expert Francis Leneghan gelooft echter dat Beowulf één schrijver heeft.
Het oudste manuscript waarin Beowulf beschreven werd, is ergens tussen 975 en 1025 n.Chr. geschreven. Dat manuscript is de Nowell Codex en bevat ook andere werken, waaronder het gedicht Judith en enkele brieven. De codex wordt bewaard door de British Library. In 1731 werd een gedeelte van de codex door een brand vernietigd. Hierdoor zijn ook enkele versregels verloren gegaan, maar deze waren hiervoor wel in andere werken overgeschreven. Het gedicht is zelf mogelijk ouder. Waarschijnlijk is het gedicht ergens tussen de 7e en 8e eeuw n.Chr. ontstaan.
Taal en vorm
Beowulf is geschreven in het Oudengels. Dat is een oudere vorm van het moderne Engels tussen 450 en 1066. Het Oudengels lag een stuk dichter bij andere Germaanse talen. Ook waren er nog geen invloeden van het Latijn en het Frans. Die zouden namelijk pas na de Normandische invasie van Engeland in 1066 komen. Voor moderne sprekers van het Engels is het Oudengels moeilijk om te begrijpen zonder specifieke kennis of hulpmiddelen. Het moderne Engels en Oudengels verschillen zo erg dat het net twee verschillende talen lijken. Engelstaligen zijn daarom vaak aangewezen op hertalingen in het moderne Engels.
Het Oudengels had verschillende dialecten. Beowulf is grotendeels geschreven in het West Saxon dialect. Toch komen er ook elementen uit andere dialecten in het gedicht voor.
Beowulf is een voorbeeld van episch gedicht. Dat zijn gedichten over grootse of meeslepende gebeurtenissen. Het gedicht is bedoeld om Beowulf te herdenken als de grote held die hij was. De schrijver van het gedicht gebruikte alliteratie (oftewel rijm aan het begin van een woord). Iedere versregel is verdeeld in twee delen; een a-gedeelte en b-gedeelte. Door middel van alliteratie worden de twee delen aan elkaar gekoppeld.
Grendel
De koningin schenkt wijn in
Beowulf en de draak
Wiglaf en Beowulf
Invloed en betekenis
Beowulf is een belangrijke tekst in de Engelse literatuur. Het laat namelijk zien hoe de Oudengelse literatuur eruitzag. Er bestaan nog weinig bronnen uit het Oudengels. Ook zijn de meeste overgebleven bronnen slechts fragmenten van langere teksten. Beowulf daarentegen is grotendeels compleet en relatief lang. Voor taalkundigen en literatuuronderzoekers is Beowulf daarom een zeer interessante tekst. Daarnaast geeft de tekst een inkijkje in de cultuur, normen en waarden van de volkeren.
Daarnaast heeft de tekst ook een invloed gehad op moderne schrijvers, waaronder J.R.R. Tolkien (bekend De Hobbit en In de Ban van de Ring). Tolkien bewonderde de manier waarop Beowulf geschreven is. De schrijver van de tekst was vermoedelijk een christen die terugblikte op het voorchristelijke verleden. Tolkien maakte ook zijn eigen vertaling van het gedicht en schreef er een essay over. Sommige wezens in Middenaarde zijn gebaseerd op wezens uit Beowulf. Zo zijn de trollen en Gollum op vermoedelijk op Grendel gebaseerd. Smaug is weer op de draak gebaseerd.