De lotgevallen van Tom Sawyer
| De lotgevallen van Tom Sawyer | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | The Adventures of Tom Sawyer De avonturen van Tom Sawyer |
| Schrijver | Mark Twain |
| Taal (origineel) | Engels |
| Land | .svg){kind=small} Verenigde Staten
|
| Genre | Kinderboek Schelmenroman Avonturenroman Bildungsroman |
| Datum | 1876 |
| Online-tekst | |
Portaal  Literatuur
| |
De lotgevallen van Tom Sawyer (Engels: The Adventures of Tom Sawyer) is een roman van de Amerikaanse schrijver Mark Twain. Twain publiceerde het boek in 1876. Het boek staat ook bekend als De avonturen van Tom Sawyer of simpelweg Tom Sawyer. Het boek gaat over de jongen Tom Sawyer uit St. Petersburg in Missouri en de vele avonturen die hij beleeft. Hij wordt vaak vergezeld door zijn vriend Hunkleberry Finn.
De lotgevallen van Tom Sawyer is een van de bekendste boeken van Mark Twain. Ook is Tom Sawyer een van de bekendste personages uit de Amerikaanse literatuur. Twain schreef later nog drie vervolgen op het boek, waaronder De lotgevallen van Huckleberry Finn uit 1884.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Tom Sawyer groeit als weeskind op bij zijn tante Polly in St. Petersburg, Missouri. Tom is erg ondeugend. Hij spijbelt vaak om te gaan zwemmen of spelen. Op een avond betrapt Polly hem als hij laat naar buiten wil gaan. Ook ontdekt ze dat hij gevochten heeft. Als straf moet Tom het hek van zijn tante wit verven. Tom heeft hier geen zin in en haalt de andere kinderen uit de buurt over om zijn werk te doen. Hij krijgt zelfs kleine cadeautjes van de kinderen, aangezien het schilderen geen straf maar een privilege is. Tom ruilt de cadeautjes vervolgens met de kinderen van de zondagschool voor tickets. Deze tickets worden door de leraar uitgegeven voor het uit het hoofd leren van Bijbelverzen. Degene met de meeste tickets krijgt een Bijbel. Tom is de slechtste leerling van de klas, maar krijgt alsnog de meeste tickets en wint dus de Bijbel.
Vervolgens wordt Tom verliefd op Becky Thatcher, een nieuwe meisje in de stad. Hij probeert indruk op haar vader te maken met zijn Bijbel, maar valt door de mand als hij geen vragen over de inhoud kan beantwoorden. Toch probeert Tom om Becky te verleiden. Uiteindelijk krijgt hij een kus van haar. Hun liefde is maar van korte duur: Becky ontdekt namelijk dat Tom "verloofd" (zogenaamd) is met een ander meisje, Amy Lawrence. Hierdoor wordt Tom door Becky afgewezen.
Tom en Huckleberry Finn gaan 's nachts naar de begraafplaats toe voor een ritueel om wratten te genezen. Zij ontdekken echter drie grafrovers: Robinson, Muff Potter en Injun Joe. Tijdens hun rooftocht breekt er ruzie tussen de drie uit. Robinson slaat Muff Potter bewusteloos. Vervolgens wordt Robinson door Injun Joe vermoord. Huck en Tom zien dit van een afstandje en zweren het aan niemand te vertellen. Ze zijn namelijk bang dat Injun Joe hen zal vermoorden. Later wordt Potter opgepakt voor de moord en gaat Joe vrij uit.
Tom verveelt zich erg op school. Samen met Huck en Joe Harper gaan zijn naar een eiland in de Mississippi, waar ze leven als piraten beginnen. De stad denkt echter dat zij vermist zijn en later worden ze zelfs dood verklaard. Op een avond keert Tom terug naar de stad en ziet de commotie. Hij besluit om zijn eigen begrafenis bij te wonen. Tijdens de ceremonie komen de drie de kerk binnen gewandeld, waardoor iedereen weet dat zij nog leven. Hierdoor winnen zij het respect van hun klasgenoten.
Later laat Tom Becky schrikken, waardoor zij per ongeluk een bladzijde uit het boek van de meester scheurt. Toch neemt Tom zijn verantwoordelijkheid en aanvaart zijn straf. Hierdoor krijgt hij ook het respect van Becky. Tijdens de strafzaak tegen Potter besluit Tom zijn eed met Huck te verbreken. Hij getuigt in de strafzaak en zegt dat Joe de echte dader is. Joe vlucht echter uit de rechtszaal voordat hij gearresteerd kan worden. Potter wordt vrijgelaten en Tom en Huck leven nu in angst.
Tijdens de zomervakantie besluiten Huck en Tom opzoek te gaan naar een schat. Ze gaan een verlaten huis binnen, waar twee vreemde mannen zijn. Eentje hiervan is Joe in vermomming. De twee mannen willen een schat in het huis verstoppen, maar besluiten dit toch op een andere plaats te doen. Huck en Tom zijn overtuigt deze plaats te vinden. Op een avond besluit Joe om de weduwe Douglas te mishandelen. Haar man was namelijk rechter en bestrafte Joe met publieke zweepslagen. Joe wil daarom wraak op zijn vrouw plegen. Huck weet de misdaad te voorkomen.
Ondertussen zijn Tom en Becky aan het picknicken met hun klasgenoten in een grot. Becky en Tom raken echter verdwaald in de grot. Ze zijn dagen bezig met het vinden van de uitgang en hebben honger en dorst. Vooral Becky wordt erg zwak en Tom raakt in paniek. Hij ziet Joe in de grot, maar hij ziet hem niet. Hierdoor vinden Becky en Tom een uitgang, maar zijn 8 kilometer van de stad verwijderd. Na drie dagen komen zij terug in de stad en worden warm onthaalt. Becky's vader heeft de ingang van de grot laten dichtmaken, zodat niemand meer kan verdwalen. Tom hoort dit pas twee weken later, waarna hij vertelt dat Joe nog in de grot was. Joe wordt vervolgens dood in de grot gevonden.
Huck en Tom vinden in de grot uiteindelijk de schat van Joe, bestaande uit goud. De weduwe Douglas besluit Tom te adopteren. Tom heeft moeite met het strikte huishouden van Douglas en probeert weg te lopen. Toch besluit Tom om weer terug te keren naar de weduwe.
Personages
In het boek spelen de volgende personages een rol:
- Tom Sawyer, het hoofdpersonage van het boek.
- Tante Polly, de tante en voogd van Tom.
- Huckleberry Finn, de vriend van Tom Sawyer.
- Becky Thatcher, het meisje waar Tom verliefd op is.
- Joe Harper, een andere vriend van Tom.
- Sid, Toms halfbroer.
- Mary, Toms nichtje.
- Injun Joe, een dief.
- Muff Potter, een vriend van Injun Joe.
- Dokter Robinson, een vriend van Injun Joe.
- Meneer Sprague, de kerkleider.
- Weduwe Douglas, een inwoner van de stad.
- Meneer Jones, een inwoner van de stad.
- Rechter Thatcher, de vader van Becky Thatcher.
- Jim, de slaaf van tante Polly.
- Amy Lawrence, een klasgenoot van Tom.
- Ben Rogers, een van Toms vrienden.
- Alfred Temple, een inwoner van de stad.
- Meneer Walters, de hoofdinspecteur van de zondagschool.
- Meneer Dobbins, de directeur van de zondagschool.
Achtergrondinformatie
Ontstaan
De avonturen van Tom Sawyer was de eerste roman van Mark Twain. Twain was al een bekend schrijver tegen deze tijd. Hij had namelijk enkele autobiografieën en parodieën over zijn jeugd geschreven. In zijn parodieën maakte hij jeugdboeken uit die tijd belachelijk. Zo schreef hij over een goede jongen die nooit beloond werd en een stoute jongen die juist beloond werd. Tom Sawyer is waarschijnlijk gebaseerd op deze twee personages. Ook heeft Twain inspiratie gehaald uit zijn eigen jeugd, aangezien hij ook Missouri opgroeide.
In 1874 had Twain al samengewerkt met Charles Dudley Warner voor zijn roman The Gilded Age. Twain besloot zijn manuscript in november 1875 naar de uitgeverij te sturen. Vervolgens maakte True Williams tekeningen voor het boek. In 1876 werd het boek ook in het Verenigd Koninkrijk uitgegeven. Er zit een klein verschil tussen de Britse en Amerikaanse versie van het boek. De Engelse versie is namelijk aangepast, terwijl de Amerikaanse versie gelijk is aan Twains manuscript. Hierdoor wordt de Amerikaanse versie gezien als het boek zoals Twain het bedoeld had.
Thema's
In het boek komen enkele thema's voor, zoals:
- Opgroeien: In het begin van het boek is Tom Sawyer nog erg kinderachtig. Hij is vooral bezig met het uithalen van grappen en is erg onverantwoordelijk. Tijdens het boek gaat hij zich meer volwassen gedragen. Hij neemt de verantwoordelijkheid voor zijn gedrag en komt voor anderen op. Tom kijkt op tegen Huckleberry Finn, die ouder en wijzer is. Aan het einde van het boek zijn de rollen omgedraaid: Tom is (ondanks zijn leeftijd) een stuk meer volwassen en wijzer.
- Hypocrisie: Twain laat in het boek zien dat de samenleving hypocriet is. In een samenleving zijn er wetten en organisaties (zoals scholen, kerken, etc.). Het idee is dat deze wetten en organisaties een bepaalde mate van wijsheid hebben. Toch is dit niet zo. De samenleving is bereid om deze wijsheden overboord te gooien.
- Vrijheid: St. Petersburg is een hechte gemeenschap, waardoor buitenstaanders makkelijk zichtbaar zijn. Huckleberry Finn is een buitenstaander en heeft hierdoor veel vrijheid. Hij kan doen wat hij wil zonder dat hij hiervoor gestraft wordt. Toch Huck hierdoor erg eenzaam, aangezien hij door de samenleving wordt buitengesloten. De weduwe Douglas probeert hem onderdeel te laten worden van de samenleving, maar hiervoor moet hij wel zijn vrijheid opgeven.
- Bijgeloof: Tom en Huck zijn bijgelovig. Ze laten hun beslissingen beïnvloeden door bijgeloof. Ze geloven in heksen en spoken en zijn hiermee geobsedeerd. Als gevolg hiervan zijn ze blind voor de echte horror, zoals grafrovers, moord en uithongering. Het verschil tussen realiteit en fantasie speelt dus een rol in het boek.
Kritiek
De lotgevallen van Tom Sawyer heeft ook veel kritiek gegeven. Het boek is omstreden vanwege het gebruik van het n-woord. Zeker in de Verenigde Staten wordt vandaag de dag niet meer als "gepast" gezien.
Twain kreeg ook kritiek voor zijn afbeelding van inheemse Amerikanen (Indianen) in het boek. Injun Joe is de schurk van het boek. Volgens sommige literatuurcritici komt dit doordat Injun Joe Indiaanse voorraderen heeft. Hierdoor kan Injun Joe zichzelf niet verbeteren en sterft eenzaam in een grot.
Verfilmingen en bewerkingen
Tom Sawyer is verschillende keren verfilmd. Er zijn verfilmingen uit 1917, 1930, 1936, 1968, 1969, 1973, 1982, 1995, 2000, 2011 en 2014. In sommige filmversies worden ook delen uit het plot van De lotgevallen van Huckleberry Finn gebruikt of worden de twee boeken samengevoegd. Een voorbeeld hiervan is Tom Sawyer & Huckleberry Finn uit 2014 met in de hoofdrollen Jake T. Austin en Joel Courtney.
Door de jaren heen zijn ook verschillende televisieseries van het boek gemaakt. Voorbeelden zijn The Adventures of Tom Sawyer uit 1960, Huckleberry Finn and His Friends uit 1973 en de Japanse animeserie The Adventures of Tom Sawyer uit 1980. Er zijn ook verschillende toneelstukken van het boek gemaakt, waaronder een musical uit 1973 en eentje uit 2001. De Duitse filosoof Theodor Adorno schreef tussen 1932 en 1933 een opera over het boek, maar maakte deze nooit af. Zijn vrouw schreef het laatste deel en bracht het in 1979 uit.
In 2011 verscheen een ballet gebaseerd op het boek. Inmiddels is het verhaal ook verschillende keren verwerkt tot stripboek.
Vervolgen
Mark Twain schreef drie vervolgen op De lotgevallen van Tom Sawyer:
- De lotgevallen van Huckleberry Finn (1884)
- Tom Sawyers reisavonturen (1894)
- Tom Sawyer: Detective (1896)
Twain was ook bezig met twee andere vervolgen: Huck and Tom Among the Indians en Tom Sawyer's Conspiracy. Toch heeft Twain deze twee boeken nooit afgemaakt. Sawyer is ook een personage in Twains onafgemaakte boek Schoolhouse Hill.