Democratische Partij (Italië)

Democratische Partij Partito Democratico
Oprichting	14 oktober 2007
Opheffing
Actief in	Italië
Richting	Centrumlinks
Stroming	Sociaaldemocratie Sociaalliberalisme Christelijk-links
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Oprichter(s)	Romano Prodi
Partijleider	Elly Schlein
Partijvoorzitter	Stefano Bonaccini
Secretaris-generaal
Fractievoorzitters
- Senaat	Anna Rossomando
- Kamer	Francesco Boccia
- Europees Parlement
- Provinciale Staten
- Gemeenteraden
- Burgemeesters
- Commissarissen van de Koning
Zetels
- Senaat	39 van de 200
- Kamer	69 van de 400
- Europees Parlement	15 van de 76
- Provinciale Staten	van de 572
- Gemeenteraden	van de 8512
- Burgemeesters	van de 345
- Commissarissen van de Koning	van de 12
Overig
Wetenschappelijk bureau
Partijblad
Partijlied
Jongerenorganisatie	Jonge Democraten
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement
Europese fractie	Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten
Internationale organisatie	Progressieve Alliantie
Voorgaande partij(en)
Opvolgende partij(en)
Fusie van	DS en klein links
Opgegaan in
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)	Italie leeft
Voortzetting van	PSI & PSDI
Portaal Politiek

De Democratische Partij, afgekort PD, voluit Democratische Partij – Democratisch en Progressief Italië, afgekort PD–IDP, is een politieke partij in Italië. Sinds 26 februari 2023 wordt de partij geleid door Elly Schlein.

De Democratische Partij is een centrumlinkse en sociaaldemocratische partij. De partij was tussen 2007 en 2008, en dan weer tussen 2013 en 2018 de grootste partij en regeringspartij van Italië. Tegenwoordig is de Democratische Partij de grootste oppositiepartij. De Democratische Partij is de grote rivaal van de radicaal-rechtse regeringspartij Broeders van Italië, die sinds 2022 in Italië aan de macht is.

Geschiedenis

De Democratische Partij is breed genomen een sociaaldemocratische partij. Toch heeft de partij ook een links-liberale en een christelijk-linkse vleugel. Dit komt omdat de partij op 14 oktober 2007 ontstaan is als een fusie (samengang) van meerdere kleinere linkse politieke partijen. Deze partijen werkten wel al eerder met elkaar samen bij de Italiaanse parlementsverkiezingen van 1994, 1996, 2001 en Italiaanse parlementsverkiezingen van 2007.

Tangentopoli

De partij kan worden gezien als de opvolger van de socialistische Linkse Democratische Partij en Italiaanse Socialistische Partij, en de sociaaldemocratische Italiaanse Sociaaldemocratische Partij. De Italiaanse Socialistische Partij en de Italiaanse Sociaaldemocratische Partij vielen tussen 1992 en 1994 uit elkaar, nadat een groot corruptieschandaal genaamd Tangentopoli (Nederlands: 'Omkoopstad'). Tussen 1981 en 1991 werd Italië geregeerd door het Pentapartito (Nederlands: 'Vijfpartijschap').

Het Pentapartito was een coalitie van vijf politieke partijen in het politieke midden die bij elke verkiezing makkelijk een meerderheid van de zetels won. De coalitie bestond uit de christendemocratische politieke partij Christendemocratie (DC), de socialistische Italiaanse Socialistische Partij (PSI), de sociaaldemocratische Italiaanse Sociaaldemocratische Partij (PSDI), de links-liberale Italiaanse Republikeinse Partij (PRI) en de rechts-liberale Italiaanse Liberale Partij (PLI).

Tijdens een groot onderzoek naar corruptie kwam aan het licht dat leiders en belangrijke leden van de vijf partijen zich lieten omkopen en onderhands contracten en voordelen gulden aan vrienden en collega's. In ruil voor politieke invloed kregen belangrijke leden van de politieke partijen belangrijke banen in grote bedrijven zoals autofabrikant Fiat en energiebedrijf Montedison.

Nadat de grootschalige corruptie aan het licht kwam, vielen de politieke partijen van het Pentapartito uit elkaar. Bettino Craxi, de leider van de PSI, pleegde uit schaamte zelfs zelfmoord. De Italiaanse Socialistische Partij (PSI) en een deel van de Italiaanse Sociaaldemocratische Partij (PSDI) van Antonio Cariglia gingen op in de nieuwe Linkse Democratische Partij van Achille Occhetto. De Linkse Democratische Partij ontstond als een voortzetting van de Italiaanse Communistische Partij (PCI), die na de val van de Sovjet-Unie in 1991 afstand nam van haar communistische identiteit. Hierdoor was er in feite weinig verschil meer tussen de PSI, de PSDI en de PCI. De Linkse Democratische Partij (later de Linkse Democraten) en andere kleine linkse partijen die waren voortgekomen uit het uiteenvallen van de PSI en PSDI, werkten tussen 1994 en 2007 samen onder leiding van Romano Prodi. In 2007 gingen ze onder leiding van Walter Veltroni en Pier Luigi Bersani op in de Democratische Partij zoals ze nu bestaat.

Afsplitsing

In 2019 splitste Matteo Renzi, die voor de Democratische Partij nog tussen 2013 en 2016 premier van Italië was geweest, zich af van de Democratische Partij.

Binnen de partij was een strijd ontstaan tussen de links-liberale vleugel (geleid door Roberto Giachetti en Maurizio Martina, vrienden van Renzi) en de sociaaldemocratische vleugel (geleid door Nicola Zingaretti). Zingaretti nam openlijk afstand van Renzi en vond dat Renzi de Democratische Partij te veel als een liberale partij had geleid. Zingaretti wilde dat de Democratische Partij weer een brede sociaaldemocratische partij werd.

Nadat Zingaretti op 3 maart 2019 met gemak de leiderschapsverkiezingen in 2019 won van Giachetti en Martina, besloot Renzi in september 2019 zijn eigen partij te beginnen. Dit werd het liberale Italië leeft (Italiaans: Italia Viva), een partij die op economisch gebied duidelijk rechtser is dan de Democratische Partij.

Parlement

De Italiaanse Democratische Partij heeft 69 van de 400 zetels in de Kamer van Afgevaardigden (de Italiaanse Tweede Kamer) en 39 van de 200 zetels in de Senaat (de Italiaanse Eerste Kamer. In de fractie van de Democratische Partij zitten in beide kamers ook leden van de christelijk-sociale partijen Democratisch Midden en Solidaire Democratie.

Verkiezingsresultaten

 Regering: de partij is de enige regeringspartij en heeft geen andere partijen nodig voor een meeerderheid.

 Coalitie: de partij maakt deel uit van de regeringscoalitie.

 Oppositie: de partij neemt geen zitting in de regeringscoalitie en belandt zo in de oppositie.

Jaar	Uitslag (Kamer van Afgevaardigden)		Verschil		Leider	Rol	Samenstelling (coalitie)
De PCI neemt in 1991 afstand van het communisme en wordt de PDS.
1992	16,10%	107 van de 630	-10,48%	-70	Achille Occhetto	oppositie	niet van toepassing
PDS en de PSI en andere kleine linkse partijen gaan een samenwerking aan.
1994	32,81%	213 van de 630	+16,71%	+106	Achille Occhetto	oppositie	niet van toepassing
De PSI en PSDI gaan op in de PDS; groene, links-liberale en christelijk-linkse partijen gaan een samenwerking aan met de nieuwe PDS.
1996	42,10%	285 van de 630	+9,29%	+72	Romano Prodi	coalitie	PDS-PPI-RI-FdV-UD (De Olijvenboom)
2001	43,15%	250 van de 630	+1,05%	-35	Francesco Rutelli	oppositie	niet van toepassing
De PDS wordt de Linkse Democraten (DS); groene, links-liberale, christelijk-linkse en communistische partijen gaan een samenwerking aan met de DS.
2006	49,81%	348 van de 630	+6,66%	+98	Romano Prodi	coalitie	DS-DL-PRC-RNP-IdV-PdCI-FdV-UDEUR (De Unie)
De coalitiepartijen van De Unie gaan bijna allemaal op in de Democratische Partij (PD).
2008	33,18%	217 van de 630	-16,63%	-131	Walter Veltroni	oppositie	niet van toepassing
2013	25,43%	297 van de 630	-7,75%	+80	Pier Luigi Bersani	coalitie	PD-NCD-SC-PpI-UdC-RI
2018	18,76%	112 van de 630	-5,77%	-185	Matteo Renzi	oppositie (2018-2019)	niet van toepassing
					Nicola Zingaretti	coalitie (2019-2022)	M5S-PD-IV-LeU
					Enrico Letta		Liga-PD-M5S-A-IpF-IV-Art. 1-A2050
2022	19,04%	69 van de 400	+0,28%	-43		oppositie	niet van toepassing