Minister-president van Nederland
De minister-president (ook "premier" genoemd) is de regeringsleider van Nederland. Officieel is dat eigenlijk de koning, maar meestal wordt de minister-president eronder verstaan. Hoewel de minister-president in feite minder te zeggen heeft dan bijvoorbeeld een president, heeft hij (een "zij" heeft Nederland nog nooit gehad) veel invloed in binnen- en buitenland. De huidige minister-president van Nederland is Mark Rutte, van de VVD.
Term
Minister-president betekent letterlijk "minister-voorzitter". De premier is namelijk het hoofd van de ministerraad (= alle ministers, zonder de staatssecretarissen). Sinds 1945 bestaat de term minister-president. Daarvóór werd de premier altijd aangeduid als de "Voorzitter van de Ministerraad".
De premier is meestal lid van de grootste regeringspartij. Zodra er een coalitie is, krijgt de premier als "formateur" de taak een kabinet (= ministers + staatssecretarissen) te vormen. Vervolgens worden deze beëdigd door de koning. Dan is de minister-president officieel in functie.
Taak
Officieel is de premier de voorzitter van het kabinet. Bij afwezigheid of ziekte wordt hij vervangen door een vicepremier. Die wordt bij de vorming van het kabinet aangewezen door de premier. Meestal komt een vicepremier uit de andere regeringspartij(en) binnen de coalitie. De huidige vicepremier is minister Lodewijk Asscher, van de PvdA.
De premier beheert de agenda van het kabinet en bestuurt de wekelijkse vergaderingen. Ook geeft hij persconferenties om de besluiten van het kabinet toe te lichten. In deze persconferenties geeft de minister-president toelichting over de lopende politieke zaken. Wekelijks is hij te gast bij het NOS-programma NOS Gesprek met de minister-president. Daar bespreekt hij met een politiek verslaggever het nieuws.
Minister van Algemene Zaken
De premier heeft ook een eigen bureau met adviseurs en medewerkers, het ministerie van Algemene Zaken. Hij staat aan het hoofd van dit ministerie en wordt daarom ook de minister van Algemene Zaken genoemd. De adviseurs komen samen in het Torentje (het kantoor van de premier) en hebben een eigen pand tot hun beschikking. De minister-president krijgt van de overheid een ambtswoning, het Catshuis.
Het Koninklijk Huis
De minister-president onderhoudt ook het contact met de koninklijke familie. Dikwijls komt de premier bij de koning op bezoek om het regeringsbeleid met hem te bespreken. De koning blijft immers het staatshoofd van Nederland. De premier staat naast de koning als de bordesfoto wordt genomen. Dat is een foto van de ministers (zonder de staatssecretarissen) met de koning.
Internationaal boegbeeld
De premier is ook "het gezicht" van Nederland bij internationale bijeenkomsten. Bij de Europese Commissie laat hij zijn stem namens Nederland horen. Ook legt de premier bezoeken af bij bondgenoten om te praten over de stand van zaken. Hij heeft een speciaal regeringsvliegtuig tot zijn beschikking. Soms speelt de Nederlandse minister-president een rol in internationale kwesties, zoals die rond de MH17.
Lijst van Nederlandse premiers
| Periode | Naam | Partij |
|---|---|---|
| 2010-heden | Mark Rutte | VVD |
| 2002-2010 | Jan Peter Balkenende | CDA |
| 1994-2002 | Wim Kok | PvdA |
| 1982-1994 | Ruud Lubbers | CDA |
| 1977-1982 | Dries van Agt | CDA |
| 1973-1977 | Joop den Uyl | PvdA |
| 1971-1973 | Barend Biesheuvel | ARP |
| 1967-1971 | Piet de Jong | KVP |
| 1966-1967 | Jelle Zijlstra | ARP |
| 1965-1966 | Jo Cals | KVP |
| 1963-1965 | Victor Marijnen | KVP |
| 1959-1963 | Jan de Quay | KVP |
| 1958-1959 | Louis Beel | KVP |
| 1948-1958 | Willem Drees | PvdA |
| 1946-1948 | Louis Beel | KVP |
| 1945-1946 | Wim Schermerhorn | VDB / PvdA |