Kruid

Lavendel wordt in de Provence (Frankrijk) als kruid gebruikt.

Kruiden zijn plantaardige deeltjes, die smaak geven aan de maaltijd. Niet elke plant is een kruidenplant, het zijn er slechts een paar in vergelijking met alle plantensoorten. Kruiden planten zijn eetbaar. Overal over de wereld komen kruidenplanten voor. Bieslook groeit van nature in Europa, maar laurier komt uit warmere streken. Kruiden worden vooral in de keuken gebruikt. Hier worden ze gebruikt als natuurlijke smaakstoffen. Sommige mensen hebben zelfs een kruidentuin. Hierin groeien verschillende kruidenplanten en worden regelmatig geplukt.

Kruiden en specerijen

De kruidentuin van het Muiderslot.

Kruiden en specerijen worden beide gebruikt om de geur en smaak van een gerecht te verbeteren. Kruiden en specerijen worden in zinnen vaak door elkaar gebruikt, maar er is wel degelijk een verschil tussen deze twee. Kruiden komen over het algemeen uit landen met een gematigd klimaat en bestaan voornamelijk uit bladeren en stengels van groene planten. Specerijen komen vaak uit landen met een subtropisch of tropisch klimaat en kunnen uit andere plantendelen bestaan zoals bloemknoppen, peulen of wortels. Een duidelijk is de grens tussen kruid en specerij niet echt.

Gezondheid

Kruiden staan bekend om hun gezonde invloed op het lichaam. Kruiden komen van planten af en bevatten natuurlijke smaak- en geurstoffen. Dit is gezonder dan smaak- en geurstoffen uit de fabriek. Daarnaast heeft ieder kruid een eigen werking op het lichaam. Citroenmelisse vermindert stress en rozemarijn helpt tegen de griep en verkoudheid. Maar er is een ook keer zijde. Teveel kruiden is weer slecht voor het lichaam. Rozemarijn kan in grote hoeveelheden zelfs giftig zijn! Te veel basilicum bevordert kanker. Toch blijkt dat kruiden mensen ook kunnen genezen. Terwijl we nu kruiden hebben om eten smaak te geven, werden kruiden in de eerste instantie gebruikt om mensen te genezen. Door middel van kruiden en kruidenmengsels konden medicijnen gemaakt worden. Nog steeds gebeurd dit. Hawaï is bekend om haar kruidendrank die heel gezond is. Bovendien gebruikten de mensen vroeger kruiden om te genezen.

Muntthee

Geschiedenis

Het bestuderen van planten boeit de mens al eeuwen en is ook een van zijn oudste onderzoekgebieden. In de prehistorische tijden, toen mensen nog veel rond trokken en jaagden, begon hij te ontdekken welke planten van bijzondere waarde waren. Omdat de mensen op een gegeven moment niet meer rondtrokken en ergens bleven wonen en landbouw begonnen, was het belangrijk om de kennis die ze hadden opgebouwd goed te regelen en te ordenen om deze zo weer te kunnen door geven aan hun kinderen. Deze belangrijke gegevens werden dan bewaard zodat de mensen ze altijd nog konden gebruiken. Meer dan 500 jaar geleden hadden de Assyriërs, Chaldeeërs, Chinezen en Egyptenaren hun eigen scholen voor kruidkundigen. De Egyptenaren schreven soms hun recepten op, op kleitabletten papyrusrollen die wij later hebben teruggevonden. In de vijfe eeuw voor Christus hebben Hippocrates, Aristoteles en Theophrastus de bestaande kennis van kruiden op schrift geschreven. Deze kruiden boeken en die van de Aristoteles uit de 2e eeuw na Christus vormde de basis van de Europese kruidenwetenschap. Het Originele boek van de Aristoteles is helaas verloren gegaan, maar een kopie uit de zesde eeuw is bewaard gebleven met details over meer dan vijfhonderd planten die sinds toen een enorme inspiratiebron is geworden voor elke kruidenkundige.

Soorten kruiden

Er zijn verschillende soorten kruiden. Elk kruid heeft weer een andere bereidingswijze. Rozemarijn kook je met het gerecht mee, maar dille voeg je vaak pas later toe. Tijm is houtachtig, maar basilicum is zacht. Hieronder staan een paar bekende kruiden.

• Basilicum
• Bieslook
• Citroengras
• Citroenmelisse
• Citroenverbena
• Daslook

• Dille
• Dragon
• IJzerhard
• Kamille
• Kerrie
• Knoflook

• Laurier
• Lavas
• Lavendel
• Maggikruid
• Marjolein
• Oregano

• Peterselie
• Rozemarijn
• Saffraan
• Sint-Janskruid
• Stevia
• Tijm

In de keuken

Rozemarijn in bloei.

In Nederland en Vlaanderen wordt van oorsprong onder andere dille, bonenkruid, kervel gebruikt. Doordat we zijn gaan reizen en doordat er allerlei mensen uit andere culturen zijn verhuist naar Nederland en Vlaanderen, heeft men kennis gemaakt met kruiden uit andere landen.

Er zijn verschillende keukens, zoals de Italiaanse, de Indonesische, de Chinese en de Marokkaanse keuken. Elke keuken gebruikt een bepaalde soort kruiden. In de Italiaanse keuken wordt veel basilicum, oregano, dragon en tijm gebruikt. In de Marokkaanse keuken gebruikt men komijnzaad en peterselie. Zo heeft iedere keuken zijn eigen soort smaak in gerechten.

Kruiden in de cultuur

Omdat tegenwoordig heel veel mensen samen werken, en omdat kruiden en specerijen in de winkel goed verpakt en in veel soorten voorhanden zijn, gaan we niet meer op pad om kruiden te zoeken en vinden we het gemakkelijk om alle kruiden voor een gerecht bij elkaar te hebben. Tegenwoordig kun je allerlei kant en klare kruidenmixen en kruidenpasta’s kopen zoals, bijvoorbeeld nasikruiden, soepkruiden etc.

Zie ook

• Specerij