Collectief leiderschap

Sjabloon:Socialisme Collectief leiderschap is een vorm van leidinggeven waarbij meerdere leiders samen de macht hebben over een politieke partij. Deze vorm van leiderschap komt met name bij linkse politieke partijen voor. Veel socialistische en communistische politieke partijen doen dit vanuit het ideaal van spreiding van macht, terwijl progressieve politieke partijen deze vorm van leiderschap vooral gebruiken om zowel een man als een vrouw als leider te hebben.

Geschiedenis

In het communisme

In de beginjaren van de Sovjet-Unie bestond er een vorm van collectief leiderschap. De Communistische Partij van de Sovjet-Unie was verantwoordelijk voor het verdelen van macht tussen het Politbureau, het Centraal Comité en de ministerraad. Dit systeem werd tot de dood van Vladimir Lenin in 1924 gebruikt.

Onder Jozef Stalin kwam er een einde aan het collectieve leiderschap. Als secretaris-generaal van de Communistische Partij trok hij alle macht naar zich toe, waardoor de Sovjet-Unie naast een autoritaire staat ook een totalitaire staat werd. Na de dood van Stalin volgde Nikita Chroesjtsjov hem op. Hoewel Chroesjtsjov in zijn toespraak Over persoonsverheerlijking en de gevolgen ervan kritiek had op Stalin, hield hij zelf ook veel macht in handen. Toen Alexander Dubček in Tsjechoslowakije het land iets democratischer wilde maken, sloeg Chroesjtsjov die opstand hard neer.

De Volksrepubliek China kende een vorm van collectief leiderschap tussen de regimes van Deng Xiaoping en Xi Jinping. Deng wilde namelijk voorkomen dat het land weer een totalitaire dictatuur zou worden, zoals onder Mao Zedong het geval was. Dat wil niet zeggen dat het land een democratie werd. Deng verdeelde de macht wel tussen de verschillende instituten in China. Onder Xi Jinping is er echter steeds meer macht komen te liggen bij de secretaris-generaal van de Communistische Partij van China. Hierdoor kent op dit moment alleen Vietnam nog een vorm van collectief leiderschap.

In andere stromingen

Veel linkse democratische politieke partijen kennen ook een vorm van collectief leiderschap. Het gaat dan alleen om het leiderschap van de eigen partij.

In Duitsland kennen Bündnis 90/Die Grünen, een groene politieke partij, en Die Linke, een socialistische politieke partij, collectief leiderschap. Hetzelfde geldt voor het linkse Nouveau Front populaire in Frankrijk.

In Nederland heeft GroenLinks collectief leiderschap gekend. Bij de Tweede Kamerverkieingen van 1994 waren zowel Ina Brouwer als Mohamed Rabbae de lijsttrekkers van de partij. Bij volgende verkiezingen heeft de partij echter steeds één lijsttrekker gehad, waardoor het collectieve leiderschap van korte duur was.