Friedrich von Schiller: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Regel 30: Regel 30:
   
 
==Levensloop==
  
==Levensloop==
−
===Jeugd en opleiding===
 +
===Jeugd en opleiding (1759-1781)===
 
Schiller was het tweede kind van Johann Kaspar Schiller en Elisabetha Dorothea Schiller. Hij werd geboren in het plaatsje [[Marbach am Neckbar]] in Württemberg in 1759. Hij was een oudere zus, Christophine, en vier jongere zussen. Vooral met zijn oudere zus had hij een goede band. De familie verhuisde naar [[Lorch]] nadat zijn vader een nieuwe baan kreeg. Later verhuisde familie naar [[Ludwigburg]], waar hij naar de {{wbwoord|1|Latijnse school}} ging. Hij begint met schrijven als hij 13 jaar oud is. Op deze leeftijd schrijft hij twee theaterstukken, maar deze zijn niet bewaard gebleven. Schiller ging vervolgens naar de militaire academie en daarna ging hij rechten studeren. Uiteindelijk wisselde hij van studie en ging medicijnen doen.
 
Schiller was het tweede kind van Johann Kaspar Schiller en Elisabetha Dorothea Schiller. Hij werd geboren in het plaatsje [[Marbach am Neckbar]] in Württemberg in 1759. Hij was een oudere zus, Christophine, en vier jongere zussen. Vooral met zijn oudere zus had hij een goede band. De familie verhuisde naar [[Lorch]] nadat zijn vader een nieuwe baan kreeg. Later verhuisde familie naar [[Ludwigburg]], waar hij naar de {{wbwoord|1|Latijnse school}} ging. Hij begint met schrijven als hij 13 jaar oud is. Op deze leeftijd schrijft hij twee theaterstukken, maar deze zijn niet bewaard gebleven. Schiller ging vervolgens naar de militaire academie en daarna ging hij rechten studeren. Uiteindelijk wisselde hij van studie en ging medicijnen doen.
  +
[[Bestand:Philipp_Friedrich_von_Hetsch_-_Schiller_als_Regimentarzt_(1781-1782).jpg|left|300px|thumb|Schiller in 1781/1782 als militair arts]]
  ⚫
Tijdens zijn studie begon hij ook veel te lezen, waaronder van [[Friedrich Gottlieb Klopstock]]. Hij schreef het theaterstuk ''Der Student von Nassau'' en het gedicht ''Der Abend''. Hij las de werken van [[William Shakespeare]], [[Voltaire]] en [[Johann Wolfgang von Goethe]]. In 1776 begint hij zijn toneelstuk ''[[Die Räuber]]''. Ondertussen studeert Schiller verder om een militaire arts te worden. Dit is een arts die gewonde soldaten verpleegd tijdens oorlogen.
   
  +
===Vlucht uit Württemberg (1781)===
⚫
Tijdens zijn studie begon hij ook veel te lezen, waaronder van [[Friedrich Gottlieb Klopstock]]. Hij schreef het theaterstuk ''Der Student von Nassau'' en het gedicht ''Der Abend''. Hij las de werken van [[William Shakespeare]], [[Voltaire]] en [[Johann Wolfgang von Goethe]]. In 1776 begint hij zijn toneelstuk ''[[Die Räuber]]''. Ondertussen studeert Schiller verder om een militaire arts te worden. Dit is een arts die gewonde soldaten verpleegd tijdens oorlogen.
 
  +
In 1781 schreef Schiller zijn theaterstuk Die Räuber af. Het wordt anoniem gedrukt en een jaar later opgevoerd in het [[Mannheimer Theater]]. Die Räuber wordt een groot succes. Het gaat over de vrijheidsstrijd tegen [[tirannie]]. Vooral veel jonge Duitsers willen meer vrijheid en meer democratie. In veel Duitstalige landen had de vorst alles voor het zeggen. In de maanden nadat het toneelstuk wordt opgevoerd ontstaan er dan ook bendes in Zuid-Duitsland die meer vrijheid eisten. Schiller wilde daarnaast zijn school verlaten, maar dit mocht niet van hertog [[Karel Eugenius van Württemberg|Karel Eugenius]]. Ook werd Die Räuber gezien als een kritiek op de hertog. Hierdoor werd Schiller 14 dagen vastgezet.
  +
  +
Vervolgens maakt Schiller datzelfde jaar een reis naar [[Zwitserland]], maar de hertog vond dit ook maar niets. Hij dreigde met een schrijfverbod en huisarrest. Het werd duidelijk dat Schiller niet in de Württembergische hoofdstad [[Stuttgart]] blijven kon. In de nacht van 22 op 23 september 1782 vluchtte Schiller uit de stad naar [[Mannheim]]. Vervolgens reist hij door naar [[Frankfurt am Main]], [[Oggersheim]] en [[Bauerbach]]. Schillers vlucht uit Stuttgart was strafbaar, aangezien hij als arts in militaire dienst was. Hierdoor weigerde hij zijn militaire plicht na te komen.
   
 
==Toneelstukken==
  
==Toneelstukken==

Versie van 9 jun 2022 17:22

Friedrich von Schiller
Friedrich Schiller by Ludovike Simanowiz.jpg
Schiller in 1794
Citaat
Algemene informatie
Naam voluit Johann Christoph Friedrich (von) Schiller
Pseudoniem
Bijnaam
Geboren 10 november 1759
Geboorteplaats Marbach am Neckbar
Overleden 9 mei 1805
Nationaliteit Weimar
Beroep Arts, dichter, toneelschrijver, filosoof
Werk
Jaren actief 1781-1805
Genre(s) Drama, dichtkunst
Stroming Sturm und Drang, Weimarer Klassik
Invloeden Johann Wolfgang von Goethe, William Shakespeare, Voltaire, Immanuel Kant
Bekende werken Die Räuber, Maria Stuart, Wallenstein, Don Carlos, Die Jungfrau von Orléans, Ode an die Freude
Uitgeverij(en)
dbnl www.dbnl.nl
Handtekening Friedrich Schiller Signature.svg
Website
Portaal Portaalicoon Literatuur

Friedrich von Schiller (10 november 1759 - 9 mei 1805) was een van de bekendste Duits dichters. Daarnaast was Schiller ook filosoof en toneelschrijver. Hij was goed bevriend met Johann Wolfgang von Goethe, een andere beroemde Duitse schrijver. Schiller schreef het gedicht Ode an die Freude (1786). Ook zijn toneelstukken Kabale und Liebe (1783), Maria Stuart (1800) en Wallenstein (1800) zijn erg bekend. In 1802 werd Schiller in de adelstand verheven. Hierdoor werd de von in zijn naam toegevoegd.

Schiller werd geboren in Württemberg en studeerde medicijnen. Na zijn omstreden toneelstuk Die Räuber (1781) vluchtte hij naar Weimar. In het toneelstuk had Schiller namelijk de hertog van Württemberg een tiran genoemd. In Weimar ontmoette hij Goethe. De twee werden samen de belangrijkste figuren binnen de Sturm und Drang, een stroming die een reactie op de Verlichting was. Schiller en Goethe waren ook de belangrijkste figuren binnen de Weimarer Klassik, de periode die de Sturm und Drang opvolgde. Schillers toneelstukken worden nog steeds vaak opgevoerd en zijn gedichten zijn nog altijd bekend in Duitsland. De Weimarer Klassik eindigde met de dood van Schiller in 1805.

Daarnaast was Schiller nog filosoof. Hij was door de Verlichting beïnvloedt, voornamelijk Immanuel Kant. In 1792 werd Schiller ereburger van Frankrijk.

Levensloop

Jeugd en opleiding (1759-1781)

Schiller was het tweede kind van Johann Kaspar Schiller en Elisabetha Dorothea Schiller. Hij werd geboren in het plaatsje Marbach am Neckbar in Württemberg in 1759. Hij was een oudere zus, Christophine, en vier jongere zussen. Vooral met zijn oudere zus had hij een goede band. De familie verhuisde naar Lorch nadat zijn vader een nieuwe baan kreeg. Later verhuisde familie naar Ludwigburg, waar hij naar de Latijnse school Vraagteken2.png ging. Hij begint met schrijven als hij 13 jaar oud is. Op deze leeftijd schrijft hij twee theaterstukken, maar deze zijn niet bewaard gebleven. Schiller ging vervolgens naar de militaire academie en daarna ging hij rechten studeren. Uiteindelijk wisselde hij van studie en ging medicijnen doen.

Schiller in 1781/1782 als militair arts

Tijdens zijn studie begon hij ook veel te lezen, waaronder van Friedrich Gottlieb Klopstock. Hij schreef het theaterstuk Der Student von Nassau en het gedicht Der Abend. Hij las de werken van William Shakespeare, Voltaire en Johann Wolfgang von Goethe. In 1776 begint hij zijn toneelstuk Die Räuber. Ondertussen studeert Schiller verder om een militaire arts te worden. Dit is een arts die gewonde soldaten verpleegd tijdens oorlogen.

Vlucht uit Württemberg (1781)

In 1781 schreef Schiller zijn theaterstuk Die Räuber af. Het wordt anoniem gedrukt en een jaar later opgevoerd in het Mannheimer Theater. Die Räuber wordt een groot succes. Het gaat over de vrijheidsstrijd tegen tirannie. Vooral veel jonge Duitsers willen meer vrijheid en meer democratie. In veel Duitstalige landen had de vorst alles voor het zeggen. In de maanden nadat het toneelstuk wordt opgevoerd ontstaan er dan ook bendes in Zuid-Duitsland die meer vrijheid eisten. Schiller wilde daarnaast zijn school verlaten, maar dit mocht niet van hertog Karel Eugenius. Ook werd Die Räuber gezien als een kritiek op de hertog. Hierdoor werd Schiller 14 dagen vastgezet.

Vervolgens maakt Schiller datzelfde jaar een reis naar Zwitserland, maar de hertog vond dit ook maar niets. Hij dreigde met een schrijfverbod en huisarrest. Het werd duidelijk dat Schiller niet in de Württembergische hoofdstad Stuttgart blijven kon. In de nacht van 22 op 23 september 1782 vluchtte Schiller uit de stad naar Mannheim. Vervolgens reist hij door naar Frankfurt am Main, Oggersheim en Bauerbach. Schillers vlucht uit Stuttgart was strafbaar, aangezien hij als arts in militaire dienst was. Hierdoor weigerde hij zijn militaire plicht na te komen.

Toneelstukken

Externe link

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Friedrich_von_Schiller&oldid=718710"