Tour de France

De gele trui met logo van de Tour de France

De Tour de France in 1906

Chris Froome - Groot-Brittannië - winnaar in 2013, 2015 en 2016

De Tour de France (Ronde van Frankrijk) is een wereldberoemde wielerwedstrijd door Frankrijk, die elk jaar in de maand juli verreden wordt. Hij wordt ook wel De Tour genoemd.

Het ontstaan van de Tour de France

Rond 1900 bestaan er in Frankrijk twee grote sportkranten: Le Vélo (de fiets) en L’Auto (de auto). Le Vélo is de krant die de mensen het meeste lezen. Hij is gedrukt op lichtgroen papier. L’Auto wordt gedrukt op lichtgeel papier. L’Auto wil graag meer lezers krijgen. Daarom bedenkt de hoofdredacteur van de krant, Henri Desgrange een plan. Zijn krant gaat een sportwedstrijd organiseren! Sport is in die dagen erg populair. Oók de wielersport. Daarom wordt de wedstrijd een wielerwedstrijd door Frankrijk: De Tour de France. In 1903 wordt de eerste Tour verreden. George Lefèvre, een jonge journalist van de krant, helpt mee met organiseren. Hij is ook de Tourdirecteur van dat jaar. Het blijkt een schot in de roos. In 1903 werden er zo’n 33.000 kranten per dag verkocht. Maar op de 1e dag van de allereerste Tour al 65.000. In 1913 worden er in juli (als de Tour verreden wordt) dagelijks wel zo’n 320.000 kranten verkocht. In 1923 verkoopt L’Auto na de laatste dag van de Tour 1 miljoen kranten! Le Vélo verkocht na de eerste Tour al bijna geen krant meer en in 1904 werd die krant al opgeheven.

De Tour van 1903

De allereerste Tour de France werd verreden van 1 juli t/m 19 juli 1903. De totale afstand die gereden werd was iets meer dan 2400 km. Er waren toen maar 6 etappes. Maar elke etappe was wel ongeveer 400 km lang. Omdat je dat natuurlijk nooit alleen overdag kunt halen (zeker in 1903 niet), begonnen de deelnemers al ’s nachts te rijden. Er zat maar één berg in het parcours. Voor de rest waren de ritten allemaal vrij vlak. Aan de eerste Tour deden 60 renners mee, maar niet alle renners reden alle etappes. Ze mochten kiezen om maar aan één of twee etappes mee te doen. Ze wilden dan alleen graag een bepaalde etappe winnen en deden niet mee aan het algemeen klassement. De leider van het algemeen klassement droeg toen nog niet een gele trui zoals nu, maar een groene armband. Tegenwoordig rijden de renners in een ploeg, maar bij de eerste Tour reden ze allemaal individueel. Er waren ook geen helpers, zoals een monteur en een auto met reservefietsen. Als een renner dus pech kreeg, zoals een lekke band, moest hij zijn eigen fiets repareren. Hij mocht ook niet door anderen geholpen worden. Dat kostte een renner vaak veel tijd. Ging je fiets echt stuk, dan hield de Tour op voor je. Van de 60 renners uit de eerste Tour haalden slecht 21 renners de eindstreep. De winnaar van de allereerste Tour de France was de Fransman Maurice Garin. Nummer twee had een achterstand van 3 uur. Omdat de renners vaak alleen reden, was er weinig overzicht wie precies waar reed. Van Maurice Garin werd later gezegd dat hij niet de hele Tour had gereden en misschien wel een stukje met een auto of (auto)bus had meegereden. Maar dat is nooit echt bewezen.

• 

  Henri Desgrange, oprichter van de Tour de France

• 

  De 1e etappe van de Tour in 1903

• 

  L’Auto, krant van 1 juli 1903

• 

  Maurice Garin, de 1e winnaar in 1903

De volgende jaren

Omdat de eerste Tour een groot succes was werd ook het jaar erna weer een Tour gereden. Ook met 6 etappes, maar met meer deelnemers. Maar niet iedereen is blij. Mensen die langs het parcours wonen menen dat hun nachtrust wordt verstoord en gaan protesteren, barricaderen het parcours, gooien allemaal troep op de weg en supportersgroepen gaan zelfs vechten. In de jaren daarna wordt de Tour steeds uitgebreider; meer etappes, meer bergen (o.a. ritten in de Pyreneeën en de Alpen), er komen landenploegen, er komen allerlei verschillende klassementen (ploegenklassement en bergklassement), er komen tijdritten, de Tour wordt op de radio uitgezonden, enz. , enz. Na de Tweede Wereldoorlog, in 1948 wordt de slotrit naar Parijs rechtstreeks op de televisie uitgezonden. In 1953 wordt het puntenklassement ingevoerd (groene trui). In 1954 vertrekt de Tour voor het eerst buiten Frankrijk, namelijk in Amsterdam. Tegenwoordig start de Tour vaak in het buitenland. 21x in totaal. In Nederland (6x), België (4x), Luxemburg (2x), Duitsland (4x), Engeland (2x), Ierland (1x), Spanje (1x) en Zwitserland (1x). In Nederland startte de Tour in Amsterdam (1954), Scheveningen (1973), Leiden (1978), ’s-Hertogenbosch (1996), Rotterdam (2010) en Utrecht (2015). De tour van 2017 startte in Düsseldorf in Duitsland.

Na de start gaat de rit naar Frankrijk, waar de ene keer de Tour met de wijzers van de klok mee gereden wordt, de andere keer gaat de rit ‘tegen de wijzers van de klok in.’ De finish is altijd in dezelfde stad: Parijs. In een wereldberoemde straat: de ‘Avenue des Champs-Elysées’, de laan die bekend staat als ‘de mooiste laan ter wereld.’

Truien

In de Tour rijden sommige renners in een speciale kleur trui. Het bekendste is natuurlijk de gele trui, die gaat om de leider in het eindklassement. Maar renners en wielerploegen strijden ook om punten die er iedere etappe te verdienen zijn. De renner met het hoogste totaal aantal punten mag de volgende etappe in de gekleurde trui rijden die bij dat klassement hoort. Er zijn ook behoorlijke geldprijzen te winnen met de verschillende klassementen.

• – De gele trui, de leiderstrui, is voor de renner die eerste staat in het algemeen klassement. Omdat de toeschouwers klaagden dat ze wel het hele peloton voorbij hadden zien ‘zoeven’, maar niet eens konden zien wie de leider nou eigenlijk was, is de gele trui in 1919 ingevoerd. Er is gekozen voor de kleur geel, omdat het dagblad L’Auto, dat de Tour als eerste organiseerde, op geel papier werd gedrukt in die tijd. De renner die na de laatste etappe de gele trui mag aantrekken is de winnaar van de Tour de France van dat jaar. De Nederlander Wim van Est was de eerste Nederlander die een keer een gele trui mocht dragen tijdens een etappe. Dat was in 1951. In 1968 won Jan Janssen als eerste Nederlander de Tour. In 1980 won Joop Zoetemelk de Tour.
• – De groene trui. De groene trui werd in 1953 ingevoerd naar aanleiding van het vijftigjarig bestaan van de Tour de France. Hij is voor de beste sprinter, de leider van het puntenklassement. De punten kunnen worden gescoord tijdens tussensprints in een etappe en natuurlijk aan het eind van een etappe. In het bijzonder de vlakke etappes, omdat je dan goed kan sprinten. De sprinters in het peloton willen graag in de groene trui rijden. De kleur groen is te danken aan de eerste sponsor, een fabrikant van grasmaaimachines.
• – De bolletjestrui is voor de beste klimmer. De punten kunnen worden gescoord aan de top van de diverse (berg)beklimmingen. Hoe hoger de berg (er zijn 4 categorieën), hoe meer punten er verdiend kunnen worden. De bolletjestrui is ingevoerd in 1975.
• – De witte trui is voor de beste jongere renner (niet ouder dan 25 jaar) in het algemeen klassement. Het jongerenklassement bestaat (net als de bolletjestrui) sinds 1975. In 1989 werd de trui afgeschaft, maar kwam in 2000 weer terug.
• – Elke dag kijkt de jury welke renners aanvallend hebben gereden. De renners krijgen hiervoor punten. De renner met de meeste punten mag de dag erna in een trui starten met een rood rugnummer i.p.v. een zwart rugnummer.
• – Elke dag worden de tijden van de drie eerste rijders van elke ploeg opgeteld. De ploeg die leider is in het ploegenklassement draagt gele rugnummers en gele helmen.

Beroemde Tourwinnaars

4 renners hebben 5 Touroverwinningen op hun naam staan.

Renner	Land	Jaren
Jacques Anquetil	Frankrijk	1957 + 1961 + 1962 + 1963 + 1964
Eddy Merckx	België	1969 + 1970 + 1971 + 1972 + 1974
Bernard Hinault	Frankrijk	1978 + 1979 + 1981 + 1982 + 1985
Miguel Indurain	Spanje	1991 + 1992 + 1993 + 1994 + 1995

Ook zijn er nog 5 renners met 3 Touroverwinningen en 11 renners met 2 Touroverwinningen.

• 

  Jacques Anquetil

• 

  Eddy Merckx

• 

  Bernard Hinault

• 

  Miguel Indurain

Doping

In 1989 werd er voor het eerst doping (stimulerende middelen waardoor je beter kan presteren) ontdekt bij renners en verzorgers van ploegen in de Tour de France. Dit is al die jaren een probleem gebleven en er wordt nog steeds erg streng gecontroleerd. Het grootste dopingschandaal is wel rond Lance Armstrong. Hij won van 1999 tot 2005 7x de Tour. Maar na heel veel jaar wist men te bewijzen dat hij doping had gebruikt en hij dus de Tour niet eerlijk had gewonnen. Armstrong gaf dit later ook toe. Al zijn Touroverwinningen werden uit de boeken ‘geschrapt’ en er werden geen nieuwe winnaars aangewezen.

Andere beroemde wedstrijden

De Tour de France is de meest bekende meerdaagse wielerwedstrijd ter wereld. Maar er zijn nog twee beroemde rondes.

• De Giro (Italië)
• De Vuelta (Spanje)

Samen worden ze de Drie Grote Rondes genoemd.

• 

  De route is elk jaar anders. Deze is uit 1980

• 

  Een etappe door de bergen

• 

  De meeste renners rijden in één grote groep: het peloton

• 

  De Gele Trui

• 

  De Groene Trui

• 

  Reserve-fietsen

• 

  Christian Prudhomme, de huidige Tour-directeur

• 

  Jan Janssen was de 1e Nederlander die de Tour de France won (1968)

• 

  Joop Zoetemelk won in 1980 de Tour de France

• 

  De Amerikaan Lance Armstrong won 7x de Tour, maar raakte al zijn titels kwijt omdat hij doping had gebruikt

Clips van Schooltv

• Wielerwedstrijd (Klokhuis)
• Hoe kun je sneller fietsen met behulp van wetenschap?
• De ideale wielrenfiets
• Het ideale wielrenpak
• Wat is weerstand?
• Wat is doping?
• Waarom is de gele trui geel?

Test je kennis

• Doe de quiz over de Tour de France

Alle Tourwinnaars

(1915-1918 en 1940-1946 in verband met de Wereldoorlogen geen Tour gehouden)

Jaar	Winnaar	Land
1903	Maurice Garin	Frankrijk
1904	Henri Cornet	Frankrijk
1905	Louis Trousselier	Frankrijk
1906	René Pottier	Frankrijk
1907	Lucien Petit-Breton	Frankrijk
1908	Lucien Petit-Breton	Frankrijk
1909	François Faber	Luxemburg
1910	Octave Lapize	Frankrijk
1911	Gustave Garrigou	Frankrijk
1912	Odile Defraye	België
1913	Philippe Thys	België
1914	Philippe Thys	België
1919	Firmin Lambot	België
1920	Philippe Thys	België
1921	Léon Scieur	België
1922	Firmin Lambot	België
1923	Henri Pélissier	Frankrijk
1924	Ottavio Bottecchia	Italië
1925	Ottavio Bottecchia	Italië
1926	Lucien Buysse	België
1927	Nicolas Frantz	Luxemburg
1928	Nicolas Frantz	Luxemburg
1929	Maurice de Waele	België
1930	André Leducq	Frankrijk
1931	Antonin Magne	Frankrijk
1932	André Leducq	Frankrijk
1933	Georges Speicher	Frankrijk
1934	Antonin Magne	Frankrijk
1935	Romain Maes	België
1936	Sylvère Maes	België
1937	Roger Lapébie	Frankrijk
1938	Gino Bartali	Italië
1939	Sylvère Maes	België
1947	Jean Robic	Frankrijk
1948	Gino Bartali	Italië
1949	Fausto Coppi	Italië
1950	Ferdinand Kübler	Zwitserland
1951	Hugo Koblet	Zwitserland
1952	Fausto Coppi	Italië
1953	Louison Bobet	Frankrijk
1954	Louison Bobet	Frankrijk
1955	Louison Bobet	Frankrijk
1956	Roger Walkowiak	Frankrijk
1957	Jacques Anquetil	Frankrijk
1958	Charly Gaul	Luxemburg
1959	Federico Bahamontes	Spanje
1960	Gastone Nencini	Italië
1961	Jacques Anquetil	Frankrijk
1962	Jacques Anquetil	Frankrijk
1963	Jacques Anquetil	Frankrijk
1964	Jacques Anquetil	Frankrijk
1965	Felice Gimondi	Italië
1966	Lucien Aimar	Frankrijk
1967	Roger Pingeon	Frankrijk
1968	Jan Janssen	Nederland
1969	Eddy Merckx	België
1970	Eddy Merckx	België
1971	Eddy Merckx	België
1972	Eddy Merckx	België
1973	Luis Ocaña	Spanje
1974	Eddy Merckx	België
1975	Bernard Thévenet	Frankrijk
1976	Lucien Van Impe	België
1977	Bernard Thévenet	Frankrijk
1978	Bernard Hinault	Frankrijk
1979	Bernard Hinault	Frankrijk
1980	Joop Zoetemelk	Nederland
1981	Bernard Hinault	Frankrijk
1982	Bernard Hinault	Frankrijk
1983	Laurent Fignon	Frankrijk
1984	Laurent Fignon	Frankrijk
1985	Bernard Hinault	Frankrijk
1986	Greg LeMond	Ver. Staten
1987	Stephen Roche	Ierland
1988	Pedro Delgado	Spanje
1989	Greg LeMond	Ver. Staten
1990	Greg LeMond	Ver. Staten
1991	Miguel Induráin	Spanje
1992	Miguel Induráin	Spanje
1993	Miguel Induráin	Spanje
1994	Miguel Induráin	Spanje
1995	Miguel Induráin	Spanje
1996	Bjarne Riis	Denemarken
1997	Jan Ullrich	Duitsland
1998	Marco Pantani	Italië
1999	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2000	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2001	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2002	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2003	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2004	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2005	Lance Armstrong *	Ver. Staten
2006	Óscar Pereiro **	Spanje
2007	Alberto Contador	Spanje
2008	Carlos Sastre	Spanje
2009	Alberto Contador	Spanje
2010	Andy Schleck ***	Luxemburg
2011	Cadel Evans	Australië
2012	Bradley Wiggins	Groot-Brittannië
2013	Chris Froome	Groot-Brittannië
2014	Vincenzo Nibali	Italië
2015	Chris Froome	Groot-Brittannië
2016	Chris Froome	Groot-Brittannië
2017	Chris Froome	Groot-Brittannië
2018	Geraint Thomas	Groot-Brittannië
2019	Egan Bernal	Colombia
2020	Tadej Pogačar	Slovenië
2021	Tadej Pogačar	Slovenië
2022	Jonas Vingegaard	Denemarken
2023	Jonas Vingegaard	Denemarken
2024	Tadej Pogačar	Slovenië

* Wegens dopinggebruik overwinning vervallen verklaard; geen vervanger aangewezen
** Nr. 2 in eindklassering; Tourzege oorspronkelijke winnaar Floyd Landis (Ver. Staten) wegens dopinggebruik vervallen verklaard
*** Nr. 2 in eindklassering; Tourzege oorspronkelijke winnaar Alberto Contador (Spanje) wegens dopinggebruik vervallen verklaard