Apen: verschil tussen versies
k (→Lijst van [[halfapen]]: Categorie:Basisartikelen verwijderd) |
|||
| (169 tussenliggende versies door 66 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Infobox dier |
||
| ⚫ | |||
| + | |Naam = Apen |
||
| + | |Wetenschappelijke naam = Primatus |
||
| + | |Afbeelding = [[Bestand:Chimpansee.jpg|250px]] |
||
| + | |IUCN-status = 1 |
||
| + | |Leefgebied = [[Afrika]], [[Zuidoost-Azië]] |
||
| + | |Leefomgeving = [[Tropisch regenwoud]] en [[oerwoud]] |
||
| + | |Behoort tot de = Cercopithecidae en Hominoidea |
||
| + | |AfbeeldingLeefgebied = |
||
| + | [[File:Range of Lesser and Great Ape Species.jpg|250px]] |
||
| + | }} |
||
| + | '''Apen''' zijn [[zoogdier]]en die samen met de mensen en halfapen tot de [[primaten]] behoren. Je hebt de groep van [[apen van de Oude Wereld]] ('''''Cercopithecidae''''') afkomstig uit [[Afrika]] ten zuiden van de [[Sahara (woestijn)|Sahara]] en uit [[Zuidoost-Azië]]. |
||
| + | Ook heb je de [[apen van de Nieuwe Wereld]] ('''''Platyrrhini''''') afkomstig uit [[Noord-Amerika|Noord]]-, [[Midden-Amerika|Midden]]- en [[Zuid-Amerika]], zoals het [[doodshoofdaapje]] en het [[dwergzijdeaapje]]. |
||
| ⚫ | Sommige soorten apen leven niet in bomen, maar op de grond, |
||
| + | Verder zijn er zijn twee bestaande takken van de superfamilie '''Hominoidea''': de [[gibbons]] of kleinere apen; en de hominiden, of [[mensapen]], waaronder de [[mens]]. |
||
| − | De grootste aap is de gorilla. |
||
| + | == Leefwijze == |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | De meeste apen leven in bomen, in het [[tropisch regenwoud]] of in andere gebieden waar het warm is zoals de [[savanne]]n. De meeste apen leven in groepen. Een uitzondering is de [[Orang Oetan]], die alleen leeft. Alle apen zijn vooral planteneters, maar eten ook insecten en eieren. Sommige soorten eten ook kleine vogeltjes en hagedissen. De chimpansee jaagt op grotere dieren en eet zelfs andere aapsoorten. Alleen de gorilla is een vegetariër en eet dus niets anders dan plantaardig voedsel. Veel aapsoorten hebben een [[staart]], die vaak langer is dan hun lichaam. Bij sommige soorten apen is de staart erg goed ontwikkeld: ze kunnen er dingen mee vastpakken. Door die soorten kan de staart ook gebruikt worden bij het klimmen. Zo'n grijpstaart vind je alleen maar bij apen uit Zuid-Amerika. [[Mensapen]], bijvoorbeeld [[gorilla]]'s en [[Chimpansee]]s, hebben geen staart. |
||
| + | |||
| ⚫ | Sommige soorten apen leven niet in bomen, maar op de grond, open vlaktes of in bergachtige gebieden. Sommige soorten bavianen leven bijvoorbeeld op rotsen. Ook zijn er een paar apen die niet in warme streken leven. De Japanse [[makaak]] leeft bijvoorbeeld hoog in de bergen. Zelfs in de [[Himalaya]] komen wel apen voor: de stompneusapen. Ze zijn ook te vinden in Indonesië. |
||
| + | |||
| + | Sommige apen hebben veel weg van mensen. Die noemen we [[Mensapen]] . |
||
| + | |||
| + | Mensenapen lijken veel op mensen. Apen die heel erg op ons mensen lijken, zijn [[chimpansee]]s. Ze hebben 98,4 % hetzelfde [[DNA]]. Ze eten vooral vruchten. De zaadjes poepen ze weer uit zodat ze niet vergiftigd raken. Zo helpen de apen ook met nieuwe bomen zaaien. |
||
| + | |||
| + | == Bedreigde diersoort == |
||
| + | Veel van de apensoorten worden bedreigd, vooral doordat hun leefgebied steeds kleiner wordt, bijvoorbeeld door ontbossing door de mens. Ook zijn in het verleden apen blootgesteld aan dierproeven ten behoeve van de mens, zoals het uitproberen van medicijnen. Vroeger werden verschillende apensoorten ook in circussen gebruikt. Dat is vrijwel niet meer het geval. Ook werden apen soms als huisdieren gebruikt. Een organisatie in Nederland dat apen opvangt en weer probeert aap te laten zijn is [[Stichting AAP]] in [[Almere]]. |
||
| + | |||
| + | == Lijst van apen == |
||
| + | * [[Bavianen]] |
||
| + | * [[Bonobo]] |
||
| + | * [[Borneose orang-oetan]] |
||
| + | * [[Chimpansee]] |
||
| + | * [[Doodshoofdaapjes]] |
||
| + | * [[Dwergzijdeaapje]] |
||
| + | * [[Geelgroene meerkat]] |
||
| + | * [[Gele baviaan]] |
||
| + | * [[Gibbons]] |
||
| + | * [[Gorilla's]] |
||
| + | * [[Keizertamarin]] |
||
| + | * [[Mensapen]] |
||
| + | * [[Neusaap]] |
||
| + | * [[Orang-oetans]] |
||
| + | |||
| + | == Lijst van [[halfapen]] == |
||
| + | * [[Lemuren]] (Maki's) |
||
| + | * [[Pottos]] |
||
| + | * [[Ringstaartmaki]] |
||
| + | * [[Senegalgalago]] |
||
| + | * [[Spookdiertjes]] |
||
| + | |||
| + | [[Categorie:Woordenschat]] |
||
| + | [[Categorie:Basiswoordenlijstgroep1]] |
||
| ⚫ | |||
| + | [[Categorie:Primaten]] |
||
| + | |||
| + | [[es:Mono]] |
||
| + | [[fr:Singe]] |
||
Huidige versie van 8 okt 2023 om 12:00
| Apen Primatus | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
| Ernstig bedreigd | |||
| Leefgebied | Afrika, Zuidoost-Azië | ||
| Leefomgeving | Tropisch regenwoud en oerwoud | ||
| Behoort tot de | Cercopithecidae en Hominoidea | ||
|
| |||
| |||
Apen zijn zoogdieren die samen met de mensen en halfapen tot de primaten behoren. Je hebt de groep van apen van de Oude Wereld (Cercopithecidae) afkomstig uit Afrika ten zuiden van de Sahara en uit Zuidoost-Azië.
Ook heb je de apen van de Nieuwe Wereld (Platyrrhini) afkomstig uit Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, zoals het doodshoofdaapje en het dwergzijdeaapje.
Verder zijn er zijn twee bestaande takken van de superfamilie Hominoidea: de gibbons of kleinere apen; en de hominiden, of mensapen, waaronder de mens.
Leefwijze
De meeste apen leven in bomen, in het tropisch regenwoud of in andere gebieden waar het warm is zoals de savannen. De meeste apen leven in groepen. Een uitzondering is de Orang Oetan, die alleen leeft. Alle apen zijn vooral planteneters, maar eten ook insecten en eieren. Sommige soorten eten ook kleine vogeltjes en hagedissen. De chimpansee jaagt op grotere dieren en eet zelfs andere aapsoorten. Alleen de gorilla is een vegetariër en eet dus niets anders dan plantaardig voedsel. Veel aapsoorten hebben een staart, die vaak langer is dan hun lichaam. Bij sommige soorten apen is de staart erg goed ontwikkeld: ze kunnen er dingen mee vastpakken. Door die soorten kan de staart ook gebruikt worden bij het klimmen. Zo'n grijpstaart vind je alleen maar bij apen uit Zuid-Amerika. Mensapen, bijvoorbeeld gorilla's en Chimpansees, hebben geen staart.
Sommige soorten apen leven niet in bomen, maar op de grond, open vlaktes of in bergachtige gebieden. Sommige soorten bavianen leven bijvoorbeeld op rotsen. Ook zijn er een paar apen die niet in warme streken leven. De Japanse makaak leeft bijvoorbeeld hoog in de bergen. Zelfs in de Himalaya komen wel apen voor: de stompneusapen. Ze zijn ook te vinden in Indonesië.
Sommige apen hebben veel weg van mensen. Die noemen we Mensapen .
Mensenapen lijken veel op mensen. Apen die heel erg op ons mensen lijken, zijn chimpansees. Ze hebben 98,4 % hetzelfde DNA. Ze eten vooral vruchten. De zaadjes poepen ze weer uit zodat ze niet vergiftigd raken. Zo helpen de apen ook met nieuwe bomen zaaien.
Bedreigde diersoort
Veel van de apensoorten worden bedreigd, vooral doordat hun leefgebied steeds kleiner wordt, bijvoorbeeld door ontbossing door de mens. Ook zijn in het verleden apen blootgesteld aan dierproeven ten behoeve van de mens, zoals het uitproberen van medicijnen. Vroeger werden verschillende apensoorten ook in circussen gebruikt. Dat is vrijwel niet meer het geval. Ook werden apen soms als huisdieren gebruikt. Een organisatie in Nederland dat apen opvangt en weer probeert aap te laten zijn is Stichting AAP in Almere.
Lijst van apen
- Bavianen
- Bonobo
- Borneose orang-oetan
- Chimpansee
- Doodshoofdaapjes
- Dwergzijdeaapje
- Geelgroene meerkat
- Gele baviaan
- Gibbons
- Gorilla's
- Keizertamarin
- Mensapen
- Neusaap
- Orang-oetans