Onweer: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Wat is een onweersbui heb ik overzichtelijker gemaakt.)
k (Categorie:Weer toegevoegd met HotCat)
 
(38 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Pabo}}[[Afbeelding:OnweerEnschede.jpg|right|300px|thumb|Onweer]]
 +
[[Bestand:OnweerEnschede.jpg|right|300px|thumb|Onweer]]
 
'''Onweer''' is een bui waarbij het vaak regent, bliksemt en dondert. Het is een van de meest indrukwekkende weersverschijnselen.
 
'''Onweer''' is een bui waarbij het vaak regent, bliksemt en dondert. Het is een van de meest indrukwekkende weersverschijnselen.
   
−
Maar hoe ontstaat onweer eigenlijk? Hoe weet je hoever onweer van je vandaan is? Wat moet je doen als het gaat onweren? Welke typen onweer zijn er? En is het echt zo eng als het lijkt? Dat ga je hier lezen!
+
Maar hoe ontstaat onweer eigenlijk? Hoe weet je hoever onweer van je vandaan is? Wat moet je doen als het onweert? Welke typen onweer zijn er?
   
  +
En is het echt zo eng als het lijkt? Dat ga je hier lezen!
−
Wist je dat terwijl je dit leest er over de hele wereld ongeveer 2000 onweersbuien aan de gang zijn. Dit zijn er meer dan 8 miljoen per dag!
 
  +
−
== Wat is een onweersbui? ==
  
  +
Wist je dat terwijl je dit leest er over de hele wereld ongeveer 2000 onweersbuien aan de gang zijn? Dit zijn er meer dan 8 miljoen per dag!
  +
  +
Wat je niet moet doen als het onweert is onder een boom schuilen, omdat je dan sneller geraakt kan worden.
  +
==Hoe ontstaat een onweersbui? ==
 
'''Onweer''' is een weersverschijnsel, het is onderdeel van het weer. Het komt het vaakst voor in de zomer, want voor onweer heb je warmte nodig.
 
'''Onweer''' is een weersverschijnsel, het is onderdeel van het weer. Het komt het vaakst voor in de zomer, want voor onweer heb je warmte nodig.
   
  +
Als de temperatuur stijgt kan het heel warm worden. Als er dan koude lucht bij komt, kan er een onweerswolk ontstaan.
−
Het begint doordat er een <u>wolk</u> ontstaat door de vochtige warme lucht die stijgt. Maar doordat de warme lucht bij de koude lucht komt, ontstaat er wrijving in de wolk. <u>Wrijving</u> betekent dat twee stoffen langs elkaar schuren.
 
  +
  +
De [[wolk]] ontstaat doordat de koude lucht ervoor zorgt dat de vochtige warme lucht gaat stijgen. Een wolk bestaat namelijk uit hele kleine waterdruppeltjes. Deze wolk wordt steeds groter, omdat er steeds meer warme vochtige lucht bij komt. De waterdruppeltjes die helemaal bovenin de wolk zitten kunnen bevriezen, want heel hoog in de lucht is het heel koud (op sommige plekken wel -23 graden Celsius)!
  +
  +
De waterdruppeltjes en ijskristallen in de wolk worden, net als de wolk, steeds groter! Zo groot zelfs dat ze niet meer in de lucht kunnen blijven zweven maar naar beneden gaan zakken. Ze vallen dan naar beneden als regen en/of hagel. Maar bij een onweersbui regent het niet alleen, doordat de warme lucht bij de koude lucht komt ontstaat er [[Wrijving (weerstand)|wrijving]] in de wolk en kan het gaan [[bliksem]]en. Wrijving betekent dat twee stoffen langs elkaar schuren. Door deze wrijving wordt de wolk [[Elektrische spanning|elektrisch geladen]], net als bij een batterij. De elektrisch geladen wolk wil dan weer ontladen, net zoals een batterij die leeg loopt. De wolk schiet dan een vonk uit de wolk die een weg zoekt naar een andere wolk of naar de aarde. Doordat een vonkje een weg moet zoeken ziet het er altijd vertakt en schokkerig uit. De reis van het vonkje naar de aarde duurt minder dan een halve seconde! Het gebeurt echt in een flits!
  +
  +
Het vonkje wordt zo warm dat de lucht begint te gloeien, een [[bliksem]]schicht is dan wat wij zien. Wat wij horen is [[donder]], dit is een harde knal die ontstaat doordat de warme lucht plotseling uitzet, ontploft.
  +
  +
==Waar ben je veilig als het onweert?==
  +
Onweer kan vervelende gevolgen hebben als er geen goede maatregelen worden genomen. Als de bliksem bijvoorbeeld zou inslaan in je huis kunnen alle elektrische apparaten stuk gaan. Dat komt omdat er dan ineens heel veel stroom door een apparaat loopt en daar kan dat apparaat niet tegen. Ook kan bijvoorbeeld een boom in brand vliegen, omdat de bliksem heel erg heet is. Een zelfs een mens kan geraakt worden, dit overleeft iemand meestal niet. Daarom is het belangrijk om te weten wat je moet doen als het onweert!
  +
  +
Om blikseminslag te voorkomen kun je een bliksemafleider installeren, door deze bliksemafleider wordt de energie van de bliksem naar de aarde geleid. Een bliksemafleider bevindt zich op het hoogste punt van een gebouw, is puntig om zo de bliksem naar zich toe te trekken en is gemaakt van koper.
  +
  +
Zelf kun je het beste een veilige plek opzoeken, zoals: in je huis. In een auto of vliegtuig ben je ook veilig, vanwege de materialen waarvan ze zijn gebouwd. Namelijk een volledig gesloten metalen omhulsel, dus de [[elektriciteit]] kan niet binnen dringen. Maar als dit niet kan omdat je buiten bent ga dan niet onder een boom schuilen! Maak je zo klein mogelijk, het liefst gehurkt, zodat je zo dicht mogelijk bij de grond bent. Het is belangrijk dat je voeten de grond goed aanraken. Doordat je klein bent zal de bliksem niet zo snel in jou slaan.
  +
  +
Ga nooit tijdens de onweer onder boom schuilen en ga ook nooit douchen tijdens de onweer want als de onweer in de waterleiding slaat: dan kom jij onder de douche ook onder stroom te staan.
  +
  +
Er zijn veel fabeltjes over de veiligheidsmaatregelen die je moet nemen als het onweert, zoals:
  +
  +
- De mobiele telefoon trekt de bliksem aan, dit doet de telefoon niet doordat het van materialen is gemaakt die geen bliksem aantrekken.
  +
  +
- In een vliegtuig zitten is gevaarlijk, nee want het toestel bestaat namelijk uit een volledig gesloten metalen omhulsel, dus de elektriciteit kan niet in de cabine terecht komen.
  +
  +
- Je moet met je auto tegen een lantaarnpaal gaan staan als de auto door de bliksem getroffen is, dit is niet waar. Je houdt er alleen autoschade aan over!
  +
  +
==Hoever is het onweer van je vandaan? ==
  +
Wanneer het onweert dan zie en hoor je nooit een bliksemschicht en donder tegelijkertijd. Hoe komt dat toch?
  +
  +
De afstand naar de aarde is niet groot voor een bliksemschicht. In minder dan een halve seconde zoekt de bliksemschicht een weg. De snelheid van het geluid is veel minder snel.
  +
  +
Elke 3 seconden die je telt tussen het zien van de bliksemschicht en de donderslag die je hoort = is 1&nbsp;km. Je telt het aantal seconden tussen de bliksemschicht en de donderslag en deelt deze door 3. Dan weet je hoe ver het onweer van je vandaan is. Dus wanneer je 6 seconden ertussen hebt geteld, deel je deze seconden door 3. Dan weet je dat het onweer nog 2&nbsp;km van je vandaan is!
  +
  +
Aantal seconden ÷ 3 = .... km
  +
  +
''Maar pas wel op:'' een onweersbui kan snel dichterbij komen! Je kunt een klein beetje er een idee van krijgen als je ook bij de volgende bliksemschichten telt. Maar: helemaal zeker weten hoe snel een onweersbui dichterbij komt? Dat kun je niet.
  +
  +
==Waar onweert het eigenlijk op de wereld?==
  +
Op de Noord- en Zuidpool is nooit onweer, net zoals in een woestijn, want onweer ontstaat alleen bij stijgende luchtstromen en daar is warmte voor nodig.
  +
  +
In de Tropen heb je de meeste onweersbuien: in Centraal-Afrika komt onweer meer dan de helft van het jaar voor.
  +
  +
In Europa verschilt het per land, in IJsland zijn de minste en de meeste zijn in Spanje.
  +
  +
== Welke typen onweer zijn er? En waar komen deze typen voor? ==
  +
Typen onweer:
  +
  +
'''- Warmte onweer:'''
  +
  +
Ontstaat wanneer vochtige, hete lucht, stijgt en wolken vormt. De voorkeur van de wolken ligt voor gebieden die het sterkst verhit worden, zoals: grote steden, zandvlakten, gebergten en in de tropen.
  +
  +
'''- Frontaal onweer:'''
  +
  +
Ontstaat in de zomer als koude lucht botst tegen warme lucht. Want koude lucht duikt onder warme lucht, omdat de koude lucht lichter is dan warme. Frontaal onweer vindt plaats in heel Europa.
  +
  +
In Zwitserland komt deze botsing bij onweer regelmatig voor. De zuidkant van de alpen bevat vooral warme lucht en de noordkant van de alpen bevat vooral koude lucht. Wanneer beiden luchten met elkaar in aanraking komen, ontstaat er wrijving. Doordat de luchten met snelheden tot 100&nbsp;km/h onder elkaar duiken ontstaat er instabiliteit in de lucht en kan er naast veel neerslag ook hagel naar beneden komen.
   
  +
'''- Zwaar onweer:'''
−
De wolk blijft groeien en de wrijving neemt toe, waardoor de waterdruppels en ijskristallen in de wolk steeds groter worden. Zo groot zelfs dat ze naar beneden gaan zakken.
 
   
  +
Ontstaat als de luchtvochtigheid erg hoog is. Het flitst en dondert continue. Dit kan overal ontstaan waar de temperatuur meer dan 30 graden is. Tijdens deze onweersbui kan het wel 10 tot 15 graden afkoelen. Zwaar onweer is vaak een [[supercell]]. Een zware onweersbui kan ontstaan door onstabiliteit van >2000 j/kg, en een hoge windschering.
−
Maar bij een onweersbui regent het niet alleen, door de wrijving kan het gaan <u>bliksemen</u>. De wolk laat dan een vonk uit de wolk ontsnappen die een weg zoekt naar een andere wolk of naar de aarde. Deze vonk wordt zo warm dat de lucht begint te gloeien, een <u>bliksemschicht</u> is dan wat wij zien. Wat wij horen is <u>donder</u>, dit is een harde knal die ontstaat doordat de warme lucht plotseling uitzet, ontploft.
 
   
  +
'''- Winter onweer:'''
−
== Als de bliksem inslaat... ==
  
−
Elektronen zijn elektrische stralen die je kunt krijgen als je met je sloffen over een tapijt gaat schuiven. Dan krijg je een schok.
  
−
Onweer kan vervelende gevolgen hebben. Als de bliksem inslaat in je huis, kunnen alle elektrische apparaten stuk gaan. Dat komt omdat er dan ineens heel veel stroom door bijvoorbeeld je televisie loopt en daar kan je televisie niet tegen. Ook kan bijvoorbeeld een boom in [[brand]] vliegen, als de bliksem inslaat. De bliksem is namelijk zo warm, dat een boom zomaar in brand kan vliegen.
 
   
  +
Ontstaat doordat het zeewater een hogere temperatuur heeft dan de temperatuur op het land. De warme lucht wordt verjaagd door de koudere lucht. Het winter onweer vindt altijd plaats aan de kust.
−
Onweer kan ook hele ernstige gevolgen hebben. Als een mens wordt geraakt door de bliksem, overleeft hij dat meestal niet. Daarom is belangrijk om te weten wat je moet doen als het onweert.
 
−
Het beste is om naar binnen te gaan. In huis ben je veilig. In een auto ben je ook veilig, dus daar kan je ook in gaan zitten. Kan dit allebei niet? Ga dan niet onder een boom zitten. Het beste is om gehurkt te gaan zitten, zo ben je zo klein mogelijk en zal de bliksem niet zo snel in jou slaan.
  
   
  +
De verklaring van de ligging van onweersgebieden is de combinatie van warmte en onstabiel weer, waardoor onweersbuien kunnen ontstaan.
−
== Hoe ontstaan onweerswolken==
  
−
In de zomer kan het heel warm worden. Als er dan koude lucht bij komt, kan er een onweerswolk ontstaan. Een hoge, donkere onweerswolk noemen we een cumulonimbuswolk. De koude lucht zorgt ervoor dat de warme lucht gaat stijgen. Doordat de warme vochtige lucht gaat stijgen ontstaat er in de lucht een wolk. Een wolk bestaat namelijk uit hele kleine waterdruppeltjes. Deze wolk wordt steeds groter, omdat er steeds meer warme vochtige lucht bij komt! De waterdruppeltjes die helemaal bovenin de wolk zitten kunnen bevriezen, want heel hoog in de lucht is het heel koud (op sommige plekken wel -23 graden Celsius!).
 
   
  +
Belangrijk elementen hierbij zijn: temperatuurverschillen, het klimaat, water en de ligging ten opzichte van de evenaar.
−
De waterdruppeltjes en ijskristallen in de wolk worden, net als de wolk, steeds groter! Tot ze zo groot zijn dat ze niet meer in de lucht kunnen blijven zweven. Ze vallen dan naar beneden als regen en/of hagel.
 
−
Maar bij een onweerswolk regent het niet alleen. De grote wolk wordt elektrisch geladen, net als een batterij. Hoe dit precies gaat weten zelfs de slimste wetenschappers nog niet. Wel denken ze dat het te maken heeft met de warme stijgende lucht die langs de koude dalende lucht stroomt in de wolk. De elektrisch geladen wolk wil dan weer ontladen, zoals een batterij leeg loopt. Alleen doet een wolk dat niet langzaam. De wolk schiet plotseling een vonkje uit de wolk. Dat vonkje zoekt een weg naar een andere wolk of naar de aarde. Doordat het vonkje moet zoeken ziet een bliksemschicht er altijd vertakt en schokkerig uit. De reis van het vonkje naar de aarde duurt minder dan een halve seconde! Het gebeurt echt in een flits!
  
   
−
== Wist je dat...? ==
 +
== Wist je dat? ==
  +
*De [[oude Grieken]] dachten dat de God [[Zeus]] zorgde voor onweer. Hij zou als hij boos was slaan met een vlammende speer.
−
Wist je dat er ook bliksem uit de grond kan komen? Dan gaat er een vonkje van de aarde naar de onweerswolk toe.
 
   
  +
*De [[Germanen]] dachten dat onweer kwam door ruzies tussen twee Goden. Deze werden [[Wodan]] en [[Thor]] genoemd.
−
Wist je dat je kan berekenen hoe de onweersbui bij je vandaan is? Als je de bliksem ziet en je gaat tellen tot je de donderslag hoort kun je berekenen hoe ver het onweer bij je vandaan is. Als het drie tellen duurt tot de donder dan is het onweer een kilometer bij je vandaan.
  
   
  +
*De [[indianen]] beeldden onweer af als een boze adelaar. De adelaar had flitsende en klapperende vleugels.
−
== Hoe dachten ze vroeger over onweer? ==
  
−
De oude Grieken dachten dat de God Zeus zorgde voor onweer. Hij zou als hij boos was slaan met een vlammende speer.
 
   
  +
*[[Benjamin Franklin]] was een experimentele wetenschapper. Hij probeerde dingen te verklaren door experimenten uit te voeren. Dat deed hij ook bij onweer en kwam er als eerste achter dat elektriciteit te maken heeft met onweer. Hij heeft ook de bliksemafleider uitgevonden. Zijn proef met de vlieger en de sleutel was best gevaarlijk.
−
De Germanen dachten dat onweer kwam door ruzies tussen twee Goden. Deze werden Wodan en Thor genoemd.
 
   
  +
*Bogor (Indonesië) is de stad die het vaakst door onweer wordt getroffen. In 1916 waren er 322 van de 366 dagen (1916 was een schrikkeljaar) in het jaar onweersbuien.
−
De Indianen beeldde onweer af als een boze adelaar. De adelaar had flitsende en klapperende vleugels.
 
   
  +
*De Catatumbobliksem is een zeer intensieve onweersbui in Venezuela. Het onweert hier gedurende zo'n 140 tot 160 dagen per jaar en wel 10 uur per dag!
−
Toen kwamen er natuurfilosofen. Zij waren de eerste die dachten dat onweer niet door een God kwam, maar door de natuur.
 
−
Aristoteles was zo'n natuurfilosoof. Hij zei dat lucht bestond uit droge en vochtige dampen. Bij het ontstaan van een wolk zouden er droge dampen gevangen zitten in de wolk. Die droge dampen zouden krachtig uit de wolk schieten, waarbij andere wolken geraakt worden. Dit veroorzaakte een enorme knal, de donder. Daarna (!) zou er een brandende windvlaag door de lucht gaan, de bliksem.
 
   
  +
*Bliksem kan ook uit de grond komen! Dan gaat er een vonkje van de aarde naar de onweerswolk toe.
−
Benjamin Franklin was een experimentele wetenschapper. Hij probeerde dingen te verklaren door experimenten uit te voeren. Dat deed hij ook bij onweer en kwam er als eerste achter dat elektriciteit te maken heeft met onweer.
 
   
  +
*Er bestaan sites waarop je onweersbuien kunt volgen, je kunt daar ook zien hoe erg een onweersbui op dat moment is. Dit is allemaal live.
−
== Record ==
  
−
[[Bogor]] ([[Indonesië]]) is de stad die het vaakst door onweer werd getroffen. In 1916 waren er 322 van de 366 dagen (1916 was een [[schrikkeljaar]]) in het jaar onweersbuien.
  
   
 
== Wil je meer weten? ==
  
== Wil je meer weten? ==
−
Koop dan het boek 'Waarom is er donder en bliksem?'
 +
Koop dan het boek: 'Waarom is er donder en bliksem?' van Darice Bailer.
   
  +
Of ga naar de website van de [[Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut|KNMI]]: KNMI (z.j.) Uitleg: onweer. Opgehaald op 5-11-2018 van: http://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/onweer
−
Of ga naar de website van de KNMI:
 
   
  +
En: [https://npokennis.nl/story/662/hoe-ontstaat-onweer?at_medium=email&at_emailtype=retention&at_campaign=nieuwsbrief-19-augustus-2023 Hoe ontstaat onweer? (NPO Kennis)].
−
KNMI (z.j.) Uitleg: onweer. Opgehaald op 12-10-2016 van: http://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/onweer
  
   
 
== Zie ook ==
  
== Zie ook ==
 
* [[Bliksem]]
  
* [[Bliksem]]
 
* [[Donder]]
  
* [[Donder]]
  +
* [[wolk]]
  +
* [[Wrijving (weerstand)|wrijving]]
  +
* [[elektrische spanning]]
  +
* [[elektriciteit]]
   
−
== Video ==
 +
== Bronnen ==
  +
* Alpenweerman.nl. (z.j.). ''Onweer''. Opgehaald op 2 november 2018, van <nowiki>https://www.alpenweerman.nl/onweer/</nowiki>
−
<div class="thumb right" style="width:200px;">
  
  +
* Art-of-thunders.nl. (2018). ''Onweer en bliksem''. Opgehaald op 2 november 2018, van [http://www.art-of-thunders.nl/l/onweer-en-bliksem/ Art of thunders]
−
<youtube width="350" height="350">uY_Shf6xnAE</youtube>
  
  +
* 6-9.Jeugdbibliotheek.nl. (z.j.). ''info-voor-werkstuk-en-spreekbeurt''. Opgehaald op 1 november 2018, van [https://6-9.jeugdbibliotheek.nl/weten/info-voor-werkstuk-en-spreekbeurt/de-aarde/onweer.html Jeugdbibliotheek]
−
</div>
  
  +
* Nemosciencemuseum.nl. (z.j.). ''doe-het-zelf-bliksem-maken''.Opgehaald op 15 oktober 2018, van [https://www.nemosciencemuseum.nl/nl/ontdek/doe-het-zelf/bliksem-maken/ Nemo sciencemuseum]
  +
* Nl.wikipedia.org. (2018). ''Onweer.'' Opgehaald op 18 oktober 2018, van [https://nl.wikipedia.org/wiki/Onweer Wikipedia]
  +
* Schooltv.nl. (2014). ''Onweer''. Opgehaald op 15 oktober 2018, van [https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-onweer/ SchoolTV]
  +
* Versloot, C. (2016). ''Is onweer gevaarlijk voor vliegtuigen?'' Opgehaald op 2 november 2018, van [https://bliksemdetectie.nl/index.php/onweervragen/2989/is-onweer-gevaarlijk-voor-vliegtuigen Is Onweer gevaarlijk voor vliegtuigen?]
  +
* Vwkweb.nl. (2013). ''Index''. Opgehaald op 15 oktober 2018, van [https://www.vwkweb.nl/index.php?page=319 vwkweb]
  +
* Weerindelft.nl. (z.j.). ''Onweer.'' Opgehaald op 1 november 2018, van [http://weerindelft.nl/Het%20weer/pagina21aaaa.html Weer in Delft]
  +
* Wetenschap.infonu.nl. (z.j.). ''Is-mobiel-telefoneren-tijdens-onweer-gevaarlijk''. Opgehaald op 18 oktober 2018, van [https://wetenschap.infonu.nl/weer/171410-is-mobiel-telefoneren-tijdens-onweer-gevaarlijk.html Is mobiel gebruiken bij onweer gevaarlijk?]
  +
* Wetenschap.infonu.nl. (z.j.). ''Verschillende-soorten-onweer-en-bliksem''. Opgehaald op 18 oktober 2018, van [https://wetenschap.infonu.nl/weer/161702-verschillende-soorten-onweer-en-bliksem.html Soorten onweer en bliksem]
  +
* Willemwever.kro-ncrv.nl (z.j.). ''Onweert het op de noordpool en op de zuidpool''. Opgehaald op 1 november 2018, van [https://willemwever.kro-ncrv.nl/vraag_antwoord/de-aarde/onweert-het-ook-op-de-noordpool-en-op-de-zuidpool WillenWever]
  +
* Yoo.rs. (z.j.). ''Iedere dag een beetje slimmer – Onweer''. Opgehaald op 1 november 2018, van [https://yoo.rs/wonderlust/blog/iedere-dag-een-beetje-slimmer-1-onweer-1441459832.html Wonderlust]
   
−
[[Categorie:Onweer| ]]
 +
[[Categorie:Elektriciteit]]
  +
[[Categorie:Weer]]

Huidige versie van 14 aug 2024 om 21:18

Onweer

Onweer is een bui waarbij het vaak regent, bliksemt en dondert. Het is een van de meest indrukwekkende weersverschijnselen.

Maar hoe ontstaat onweer eigenlijk? Hoe weet je hoever onweer van je vandaan is? Wat moet je doen als het onweert? Welke typen onweer zijn er?

En is het echt zo eng als het lijkt? Dat ga je hier lezen!

Wist je dat terwijl je dit leest er over de hele wereld ongeveer 2000 onweersbuien aan de gang zijn? Dit zijn er meer dan 8 miljoen per dag!

Wat je niet moet doen als het onweert is onder een boom schuilen, omdat je dan sneller geraakt kan worden.

Hoe ontstaat een onweersbui?

Onweer is een weersverschijnsel, het is onderdeel van het weer. Het komt het vaakst voor in de zomer, want voor onweer heb je warmte nodig.

Als de temperatuur stijgt kan het heel warm worden. Als er dan koude lucht bij komt, kan er een onweerswolk ontstaan.

De wolk ontstaat doordat de koude lucht ervoor zorgt dat de vochtige warme lucht gaat stijgen. Een wolk bestaat namelijk uit hele kleine waterdruppeltjes. Deze wolk wordt steeds groter, omdat er steeds meer warme vochtige lucht bij komt. De waterdruppeltjes die helemaal bovenin de wolk zitten kunnen bevriezen, want heel hoog in de lucht is het heel koud (op sommige plekken wel -23 graden Celsius)!

De waterdruppeltjes en ijskristallen in de wolk worden, net als de wolk, steeds groter! Zo groot zelfs dat ze niet meer in de lucht kunnen blijven zweven maar naar beneden gaan zakken. Ze vallen dan naar beneden als regen en/of hagel. Maar bij een onweersbui regent het niet alleen, doordat de warme lucht bij de koude lucht komt ontstaat er wrijving in de wolk en kan het gaan bliksemen. Wrijving betekent dat twee stoffen langs elkaar schuren. Door deze wrijving wordt de wolk elektrisch geladen, net als bij een batterij. De elektrisch geladen wolk wil dan weer ontladen, net zoals een batterij die leeg loopt. De wolk schiet dan een vonk uit de wolk die een weg zoekt naar een andere wolk of naar de aarde. Doordat een vonkje een weg moet zoeken ziet het er altijd vertakt en schokkerig uit. De reis van het vonkje naar de aarde duurt minder dan een halve seconde! Het gebeurt echt in een flits!

Het vonkje wordt zo warm dat de lucht begint te gloeien, een bliksemschicht is dan wat wij zien. Wat wij horen is donder, dit is een harde knal die ontstaat doordat de warme lucht plotseling uitzet, ontploft.

Waar ben je veilig als het onweert?

Onweer kan vervelende gevolgen hebben als er geen goede maatregelen worden genomen. Als de bliksem bijvoorbeeld zou inslaan in je huis kunnen alle elektrische apparaten stuk gaan. Dat komt omdat er dan ineens heel veel stroom door een apparaat loopt en daar kan dat apparaat niet tegen. Ook kan bijvoorbeeld een boom in brand vliegen, omdat de bliksem heel erg heet is. Een zelfs een mens kan geraakt worden, dit overleeft iemand meestal niet. Daarom is het belangrijk om te weten wat je moet doen als het onweert!

Om blikseminslag te voorkomen kun je een bliksemafleider installeren, door deze bliksemafleider wordt de energie van de bliksem naar de aarde geleid. Een bliksemafleider bevindt zich op het hoogste punt van een gebouw, is puntig om zo de bliksem naar zich toe te trekken en is gemaakt van koper.

Zelf kun je het beste een veilige plek opzoeken, zoals: in je huis. In een auto of vliegtuig ben je ook veilig, vanwege de materialen waarvan ze zijn gebouwd. Namelijk een volledig gesloten metalen omhulsel, dus de elektriciteit kan niet binnen dringen. Maar als dit niet kan omdat je buiten bent ga dan niet onder een boom schuilen! Maak je zo klein mogelijk, het liefst gehurkt, zodat je zo dicht mogelijk bij de grond bent. Het is belangrijk dat je voeten de grond goed aanraken. Doordat je klein bent zal de bliksem niet zo snel in jou slaan.

Ga nooit tijdens de onweer onder boom schuilen en ga ook nooit douchen tijdens de onweer want als de onweer in de waterleiding slaat: dan kom jij onder de douche ook onder stroom te staan.

Er zijn veel fabeltjes over de veiligheidsmaatregelen die je moet nemen als het onweert, zoals:

- De mobiele telefoon trekt de bliksem aan, dit doet de telefoon niet doordat het van materialen is gemaakt die geen bliksem aantrekken.

- In een vliegtuig zitten is gevaarlijk, nee want het toestel bestaat namelijk uit een volledig gesloten metalen omhulsel, dus de elektriciteit kan niet in de cabine terecht komen.

- Je moet met je auto tegen een lantaarnpaal gaan staan als de auto door de bliksem getroffen is, dit is niet waar. Je houdt er alleen autoschade aan over!

Hoever is het onweer van je vandaan?

Wanneer het onweert dan zie en hoor je nooit een bliksemschicht en donder tegelijkertijd. Hoe komt dat toch?

De afstand naar de aarde is niet groot voor een bliksemschicht. In minder dan een halve seconde zoekt de bliksemschicht een weg. De snelheid van het geluid is veel minder snel.

Elke 3 seconden die je telt tussen het zien van de bliksemschicht en de donderslag die je hoort = is 1 km. Je telt het aantal seconden tussen de bliksemschicht en de donderslag en deelt deze door 3. Dan weet je hoe ver het onweer van je vandaan is. Dus wanneer je 6 seconden ertussen hebt geteld, deel je deze seconden door 3. Dan weet je dat het onweer nog 2 km van je vandaan is!

Aantal seconden ÷ 3 = .... km

Maar pas wel op: een onweersbui kan snel dichterbij komen! Je kunt een klein beetje er een idee van krijgen als je ook bij de volgende bliksemschichten telt. Maar: helemaal zeker weten hoe snel een onweersbui dichterbij komt? Dat kun je niet.

Waar onweert het eigenlijk op de wereld?

Op de Noord- en Zuidpool is nooit onweer, net zoals in een woestijn, want onweer ontstaat alleen bij stijgende luchtstromen en daar is warmte voor nodig.

In de Tropen heb je de meeste onweersbuien: in Centraal-Afrika komt onweer meer dan de helft van het jaar voor.

In Europa verschilt het per land, in IJsland zijn de minste en de meeste zijn in Spanje.

Welke typen onweer zijn er? En waar komen deze typen voor?

Typen onweer:

- Warmte onweer:

Ontstaat wanneer vochtige, hete lucht, stijgt en wolken vormt. De voorkeur van de wolken ligt voor gebieden die het sterkst verhit worden, zoals: grote steden, zandvlakten, gebergten en in de tropen.

- Frontaal onweer:

Ontstaat in de zomer als koude lucht botst tegen warme lucht. Want koude lucht duikt onder warme lucht, omdat de koude lucht lichter is dan warme. Frontaal onweer vindt plaats in heel Europa.

In Zwitserland komt deze botsing bij onweer regelmatig voor. De zuidkant van de alpen bevat vooral warme lucht en de noordkant van de alpen bevat vooral koude lucht. Wanneer beiden luchten met elkaar in aanraking komen, ontstaat er wrijving. Doordat de luchten met snelheden tot 100 km/h onder elkaar duiken ontstaat er instabiliteit in de lucht en kan er naast veel neerslag ook hagel naar beneden komen.

- Zwaar onweer:

Ontstaat als de luchtvochtigheid erg hoog is. Het flitst en dondert continue. Dit kan overal ontstaan waar de temperatuur meer dan 30 graden is. Tijdens deze onweersbui kan het wel 10 tot 15 graden afkoelen. Zwaar onweer is vaak een supercell. Een zware onweersbui kan ontstaan door onstabiliteit van >2000 j/kg, en een hoge windschering.

- Winter onweer:

Ontstaat doordat het zeewater een hogere temperatuur heeft dan de temperatuur op het land. De warme lucht wordt verjaagd door de koudere lucht. Het winter onweer vindt altijd plaats aan de kust.

De verklaring van de ligging van onweersgebieden is de combinatie van warmte en onstabiel weer, waardoor onweersbuien kunnen ontstaan.

Belangrijk elementen hierbij zijn: temperatuurverschillen, het klimaat, water en de ligging ten opzichte van de evenaar.

Wist je dat?

  • De oude Grieken dachten dat de God Zeus zorgde voor onweer. Hij zou als hij boos was slaan met een vlammende speer.
  • De Germanen dachten dat onweer kwam door ruzies tussen twee Goden. Deze werden Wodan en Thor genoemd.
  • De indianen beeldden onweer af als een boze adelaar. De adelaar had flitsende en klapperende vleugels.
  • Benjamin Franklin was een experimentele wetenschapper. Hij probeerde dingen te verklaren door experimenten uit te voeren. Dat deed hij ook bij onweer en kwam er als eerste achter dat elektriciteit te maken heeft met onweer. Hij heeft ook de bliksemafleider uitgevonden. Zijn proef met de vlieger en de sleutel was best gevaarlijk.
  • Bogor (Indonesië) is de stad die het vaakst door onweer wordt getroffen. In 1916 waren er 322 van de 366 dagen (1916 was een schrikkeljaar) in het jaar onweersbuien.
  • De Catatumbobliksem is een zeer intensieve onweersbui in Venezuela. Het onweert hier gedurende zo'n 140 tot 160 dagen per jaar en wel 10 uur per dag!
  • Bliksem kan ook uit de grond komen! Dan gaat er een vonkje van de aarde naar de onweerswolk toe.
  • Er bestaan sites waarop je onweersbuien kunt volgen, je kunt daar ook zien hoe erg een onweersbui op dat moment is. Dit is allemaal live.

Wil je meer weten?

Koop dan het boek: 'Waarom is er donder en bliksem?' van Darice Bailer.

Of ga naar de website van de KNMI: KNMI (z.j.) Uitleg: onweer. Opgehaald op 5-11-2018 van: http://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/onweer

En: Hoe ontstaat onweer? (NPO Kennis).

Zie ook

Bronnen

  • Alpenweerman.nl. (z.j.). Onweer. Opgehaald op 2 november 2018, van https://www.alpenweerman.nl/onweer/
  • Art-of-thunders.nl. (2018). Onweer en bliksem. Opgehaald op 2 november 2018, van Art of thunders
  • 6-9.Jeugdbibliotheek.nl. (z.j.). info-voor-werkstuk-en-spreekbeurt. Opgehaald op 1 november 2018, van Jeugdbibliotheek
  • Nemosciencemuseum.nl. (z.j.). doe-het-zelf-bliksem-maken.Opgehaald op 15 oktober 2018, van Nemo sciencemuseum
  • Nl.wikipedia.org. (2018). Onweer. Opgehaald op 18 oktober 2018, van Wikipedia
  • Schooltv.nl. (2014). Onweer. Opgehaald op 15 oktober 2018, van SchoolTV
  • Versloot, C. (2016). Is onweer gevaarlijk voor vliegtuigen? Opgehaald op 2 november 2018, van Is Onweer gevaarlijk voor vliegtuigen?
  • Vwkweb.nl. (2013). Index. Opgehaald op 15 oktober 2018, van vwkweb
  • Weerindelft.nl. (z.j.). Onweer. Opgehaald op 1 november 2018, van Weer in Delft
  • Wetenschap.infonu.nl. (z.j.). Is-mobiel-telefoneren-tijdens-onweer-gevaarlijk. Opgehaald op 18 oktober 2018, van Is mobiel gebruiken bij onweer gevaarlijk?
  • Wetenschap.infonu.nl. (z.j.). Verschillende-soorten-onweer-en-bliksem. Opgehaald op 18 oktober 2018, van Soorten onweer en bliksem
  • Willemwever.kro-ncrv.nl (z.j.). Onweert het op de noordpool en op de zuidpool. Opgehaald op 1 november 2018, van WillenWever
  • Yoo.rs. (z.j.). Iedere dag een beetje slimmer – Onweer. Opgehaald op 1 november 2018, van Wonderlust
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Onweer&oldid=879942"