Johann Wolfgang von Goethe: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Link naar doorverwijspagina Staatsman gewijzigd in Staatsman (politiek) met DisamAssist)
 
(15 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
{{Infobox auteur
−
[[File:Goethe_(Stieler_1828).jpg|right|300px|thumb|Von Goethe in 1828]]
  
  +
| naam = Johann Wolfgang von Goethe
−
'''Johann Wolfgang von Goethe''' (geboren te [[Frankfurt am Main]] op 28 augustus 1749 - gestorven te [[Weimar]] op 22 maart 1833) was een Duits [[schrijver]] van [[toneelstuk]]ken en [[roman]]s. Daarnaast was hij ook [[wetenschapper]], [[filosoof]], [[staatsman]] en [[dichter]]. Toch kennen de meeste Von Goethe vanwege zijn boeken [[Faust]], [[Die Leiden des jungen Werthers]] en [[Zu Farbenlehre]]. Deze boeken zijn een paar van de bekendste van de [[Duits]]e taal. Von Goethe was in zijn eigen tijd al een belangrijk schrijver. Hierdoor werd hij ook een [[edelman]] (iemand van [[adel]]). Vanwege deze benoeming werd zijn achternaam ''Von Goethe'', daarvoor was het ''Goethe''.
 
  +
| afbeelding = Goethe_(Stieler_1828).jpg
  +
| ander formaat =
  +
| onderschrift = Goethe in 1828
  +
| citaat =
  +
| volledige naam =
  +
| pseudoniem =
  +
| bijnaam =
  +
| geboren = 28 augustus 1749
  +
| geboorteplaats = [[Frankfurt am Main]]
  +
| overleden = 22 maart 1833
  +
| land = [[Bestand:Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_with_haloes_(1400-1806).svg|20px|border]] [[Heilige Roomse Rijk]]
  +
| beroep = Dichter, (toneel)schrijver, filosoof, staatsman
  +
| jaren-actief = 1770-1833
  +
| genre = [[Roman (literatuur)|Roman]], [[toneelstuk]], [[dichtkunst]], [[non-fictie]]
  +
| stroming = [[Sturm und Drang]] <br> [[Weimarer Klassik]] <br> [[Romantiek]]
  +
| invloeden =
  +
| bekende-werken = ''[[Faust (Goethe)|Faust]]'' <br> ''[[Die Leiden des jungen Werthers]]'' <br> ''[[Wilhelm Meisters Lehrjahre]]'' <br> ''[[Götz von Berlingen]]'' <br> ''[[Epighenie auf Tauris]]''
  +
| uitgeverij =
  +
| dbnl =
  +
| handtekening = [[File:Goethe_Signature.svg|100px]]
  +
| website =
  +
}}
  +
'''Johann Wolfgang von Goethe''' (geboren te [[Frankfurt am Main]] op 28 augustus 1749 - gestorven te [[Weimar]] op 22 maart 1833) was een Duits [[schrijver]] van [[toneelstuk]]ken en [[roman]]s. Daarnaast was hij ook [[wetenschapper]], [[filosoof]], [[Staatsman (politiek)|staatsman]] en [[dichter]]. Toch kennen de meeste mensen Goethe vanwege zijn literair werk, met als bekendste boeken zijn tragedie ''[[Faust (Goethe)|Faust]]'' en zijn roman ''[[Die Leiden des jungen Werthers]]''. Een van zijn bekendste wetenschappelijke publicaties is zijn studie over kleuren: ''[[Zu Farbenlehre]]''. Goethe was in zijn eigen tijd al een belangrijk schrijver. Hierdoor werd hij ook een [[edelman]] (iemand van [[adel]]). Vanwege deze benoeming werd zijn achternaam ''Von Goethe'', daarvoor was het ''Goethe''.
   
−
Von Goethe werd geboren in [[Frankfurt am Main]]. Hij kwam uit een rijk gezin. Zijn vader zorgde ervoor dat Von Goethe onderwijs kreeg en later zou hij rechten studeren in [[Leipzig]] en [[Straatsburg]]. Hij werd hierna rechter aan het hoogste gerechtshof van Duitsland. In het liefdesleven was Von Goethe minder gelukkig. Na een ongelukkige relatie met [[Charlotte Buff]] verhuisde hij naar [[Weimar]] op uitnodiging van de hertog daar. Hier bracht hij de rest van zijn leven door. Hij hield zich bezig met schrijven en het helpen van hertog met regeren.
+
Goethe werd geboren in [[Frankfurt am Main]]. Hij kwam uit een rijk gezin. Zijn vader zorgde ervoor dat Goethe onderwijs kreeg en later zou hij rechten studeren in [[Leipzig]] en [[Straatsburg]]. Hij werd hierna rechter aan het hoogste gerechtshof van Duitsland. In het liefdesleven was Goethe minder gelukkig. Na een ongelukkige relatie met [[Charlotte Buff]] verhuisde hij naar [[Weimar]] op uitnodiging van de hertog daar. Hier bracht hij de rest van zijn leven door. Hij hield zich bezig met schrijven en het helpen van de hertog met regeren.
   
−
Uiteindelijk verbleef Von Goethe twee jaar in [[Italië]]. Hij wilde schilder worden, na verschillende streken van Italië te hebben gezien, maar stapte van dit idee af. Hij ging zich meer bezighouden met wetenschap. Hij bestudeerde de werken van [[Isaac Newton]] en ging op onderzoek. Hij zou een oerplant hebben gevonden, waar hedendaagse soorten uit zijn ontstaan. Later werd hij echter kritisch over deze theorie. In 1788 werd hij door de hertog teruggeroepen en moest meehelpen in de [[Eerste Coalitieoorlog]].
+
Uiteindelijk verbleef Goethe twee jaar in [[Italië]]. Hij wilde kunstschilder worden, na verschillende streken van Italië te hebben bezocht, maar stapte van dit idee af. Hij ging zich meer bezighouden met wetenschap. Hij bestudeerde de werken van [[Isaac Newton]] en ging op onderzoek. Hij zou een oerplant hebben gevonden, waar hedendaagse soorten uit zijn ontstaan. Later werd hij echter kritisch over deze theorie. In 1788 werd hij door de hertog teruggeroepen en moest meehelpen in de [[Eerste Coalitieoorlog]].
   
−
Later leerde hij die andere bekende Duitse schrijver kennen, [[Friedrich von Schiller]]. Von Goethe en Von Schiller zagen elkaar als gelijken. Ze deden dan ook samen onderzoek, onder meer naar de [[Franse Revolutie]], en ontwikkelde een eigen schrijfstijl. Vanaf toen wijdde Von Goethe zijn leven geheel aan de literatuur. Op 82-jarige leeftijd stierf hij in Weimar. Na het overlijden van zijn kleinzoon, kwamen zijn boeken in bezit van [[Sophie van Oranje-Nassau]]. Hierdoor richtte ze het [[Goethe-Schiller-Archiv]] op.
+
Later leerde hij die andere bekende Duitse schrijver kennen, [[Friedrich von Schiller]]. Goethe en Schiller zagen elkaar als gelijken. Ze deden dan ook samen onderzoek, onder meer naar de [[Franse Revolutie]], en ontwikkelden een eigen schrijfstijl. Vanaf toen wijdde Goethe zijn leven geheel aan de [[literatuur]]. Op 82-jarige leeftijd stierf hij in Weimar. Na het overlijden van zijn kleinzoon kwamen zijn boeken in bezit van [[Sophie van Oranje-Nassau]]. Hiermee richtte ze in 1896 het [[Goethe-Schiller-Archiv]] op.
  +
  +
Goethe had veel invloed op latere filosofen, zoals [[Friedrich Nietzsche]] en [[Sigmund Freud]].
  +
  +
==Werken==
  +
===Prosa===
  +
{| class="wikitable"
  +
! Duitse naam !! Nederlandse naam !! Jaar
  +
|-
  +
| ''[[Die Leiden des jungen Werthers]]''
  +
| Het lijden van de jonge Werther
  +
| 1774
  +
|-
  +
| ''Unterhaltungen deutscher Ausgewanderten''
  +
|
  +
| 1774-1775
  +
|-
  +
| ''Das Märchen''
  +
|
  +
| 1795
  +
|-
  +
| ''[[Wilhelm Meisters Lehrjahre]]''
  +
| Wilhelm Meisters leerjaren
  +
| 1809
  +
|-
  +
| ''[[Die Wahlverwandtschaften]]''
  +
|
  +
| 1821
  +
|-
  +
| ''Novella''
  +
|
  +
| 1828
  +
|-
  +
|}
  +
  +
===Toneelstukken===
  +
{| class="wikitable"
  +
! Duitse naam !! Nederlandse naam !! Jaar
  +
|-
  +
| ''[[Götz von Berlingen]]''
  +
|
  +
| 1773
  +
|-
  +
| ''[[Stella (Johann Wolfgang von Goethe)|Stella]]''
  +
|
  +
| 1775
  +
|-
  +
| ''[[Iphigenie auf Tauris]]''
  +
|
  +
| 1787
  +
|-
  +
| ''[[Egmont (Johann Wolfgang von Goethe)|Egmont]]''
  +
|
  +
| 1788
  +
|-
  +
| ''[[Torquato Tasso]]''
  +
|
  +
| 1790
  +
|-
  +
| ''[[Die Natürliche Tochter]]''
  +
|
  +
| 1803
  +
|-
  +
| ''[[Faust (Goethe)|Faust I]]''
  +
| Faust: Deel 1
  +
| 1808
  +
|-
  +
| ''[[Faust (Goethe)|Faust II]]''
  +
| Faust: Deel 2
  +
| 1832
  +
|-
  +
|}
  +
  +
===Poëzie===
  +
Tijdens zijn leven schreef Goethe verschillende gedichten, waaronder veel [[ballade]]n. Enkele bekende gedichten zijn:
  +
* ''[[Prometheus (Goethe)|Prometheus]]'' (1774)
  +
* ''[[Erlkönig]]'' (1782)
  +
* ''[[Der Zauberlehrling]]'' (1797)
  +
  +
==Link==
  +
[http://historiek.net/johann-wolfgang-von-goethe/68985/ Het leven van Goethe in het kort]
   
 
[[Categorie:Duits schrijver]]
  
[[Categorie:Duits schrijver]]
  +
[[Categorie:Duits dichter]]
  +
[[Categorie:Duits filosoof]]
  +
  +
[[ca:Johann Wolfgang von Goethe]]
  +
[[es:Johann Wolfgang von Goethe]]
  +
[[en:Johann Wolfgang von Goethe]]
  +
[[fr:Johann Wolfgang von Goethe]]

Huidige versie van 2 apr 2024 om 13:30

Johann Wolfgang von Goethe
Goethe (Stieler 1828).jpg
Goethe in 1828
Citaat
Algemene informatie
Naam voluit
Pseudoniem
Bijnaam
Geboren 28 augustus 1749
Geboorteplaats Frankfurt am Main
Overleden 22 maart 1833
Nationaliteit Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg Heilige Roomse Rijk
Beroep Dichter, (toneel)schrijver, filosoof, staatsman
Werk
Jaren actief 1770-1833
Genre(s) Roman, toneelstuk, dichtkunst, non-fictie
Stroming Sturm und Drang
Weimarer Klassik
Romantiek
Invloeden
Bekende werken Faust
Die Leiden des jungen Werthers
Wilhelm Meisters Lehrjahre
Götz von Berlingen
Epighenie auf Tauris
Uitgeverij(en)
dbnl
Handtekening Goethe Signature.svg
Website
Portaal Portaalicoon Literatuur

Johann Wolfgang von Goethe (geboren te Frankfurt am Main op 28 augustus 1749 - gestorven te Weimar op 22 maart 1833) was een Duits schrijver van toneelstukken en romans. Daarnaast was hij ook wetenschapper, filosoof, staatsman en dichter. Toch kennen de meeste mensen Goethe vanwege zijn literair werk, met als bekendste boeken zijn tragedie Faust en zijn roman Die Leiden des jungen Werthers. Een van zijn bekendste wetenschappelijke publicaties is zijn studie over kleuren: Zu Farbenlehre. Goethe was in zijn eigen tijd al een belangrijk schrijver. Hierdoor werd hij ook een edelman (iemand van adel). Vanwege deze benoeming werd zijn achternaam Von Goethe, daarvoor was het Goethe.

Goethe werd geboren in Frankfurt am Main. Hij kwam uit een rijk gezin. Zijn vader zorgde ervoor dat Goethe onderwijs kreeg en later zou hij rechten studeren in Leipzig en Straatsburg. Hij werd hierna rechter aan het hoogste gerechtshof van Duitsland. In het liefdesleven was Goethe minder gelukkig. Na een ongelukkige relatie met Charlotte Buff verhuisde hij naar Weimar op uitnodiging van de hertog daar. Hier bracht hij de rest van zijn leven door. Hij hield zich bezig met schrijven en het helpen van de hertog met regeren.

Uiteindelijk verbleef Goethe twee jaar in Italië. Hij wilde kunstschilder worden, na verschillende streken van Italië te hebben bezocht, maar stapte van dit idee af. Hij ging zich meer bezighouden met wetenschap. Hij bestudeerde de werken van Isaac Newton en ging op onderzoek. Hij zou een oerplant hebben gevonden, waar hedendaagse soorten uit zijn ontstaan. Later werd hij echter kritisch over deze theorie. In 1788 werd hij door de hertog teruggeroepen en moest meehelpen in de Eerste Coalitieoorlog.

Later leerde hij die andere bekende Duitse schrijver kennen, Friedrich von Schiller. Goethe en Schiller zagen elkaar als gelijken. Ze deden dan ook samen onderzoek, onder meer naar de Franse Revolutie, en ontwikkelden een eigen schrijfstijl. Vanaf toen wijdde Goethe zijn leven geheel aan de literatuur. Op 82-jarige leeftijd stierf hij in Weimar. Na het overlijden van zijn kleinzoon kwamen zijn boeken in bezit van Sophie van Oranje-Nassau. Hiermee richtte ze in 1896 het Goethe-Schiller-Archiv op.

Goethe had veel invloed op latere filosofen, zoals Friedrich Nietzsche en Sigmund Freud.

Werken

Prosa

Duitse naam Nederlandse naam Jaar
Die Leiden des jungen Werthers Het lijden van de jonge Werther 1774
Unterhaltungen deutscher Ausgewanderten 1774-1775
Das Märchen 1795
Wilhelm Meisters Lehrjahre Wilhelm Meisters leerjaren 1809
Die Wahlverwandtschaften 1821
Novella 1828

Toneelstukken

Duitse naam Nederlandse naam Jaar
Götz von Berlingen 1773
Stella 1775
Iphigenie auf Tauris 1787
Egmont 1788
Torquato Tasso 1790
Die Natürliche Tochter 1803
Faust I Faust: Deel 1 1808
Faust II Faust: Deel 2 1832

Poëzie

Tijdens zijn leven schreef Goethe verschillende gedichten, waaronder veel balladen. Enkele bekende gedichten zijn:

Link

Het leven van Goethe in het kort

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Johann_Wolfgang_von_Goethe&oldid=850603"