Germaanse talen: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (→‎top: clean up, replaced: o.a. → onder andere)
 
(28 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
[[Bestand:Germaansetalen.png|right|550px|miniatuur|Landen waar mensen een Germaanse taal als moedertaal hebben.]]
−
{{Werk}}
  
−
De '''Germaanse talen''' zijn een groep talen die oorspronkelijk worden gesproken in [[West-Europa|West-]] en [[Noord-Europa]]. Ze zijn onderdeel van de [[Indo-Europese talen]], waar o.a. ook de [[Romaanse|Romaanse talen]] ([[Frans]], [[Spaans]] etc.) en de [[Slavische talen]] ([[Russisch]], [[Pools]] etc.) bij horen.
 +
De '''Germaanse talen''' zijn een taalfamilie. Dat betekent een groepje talen die op elkaar lijken. De Germaanse talen worden oorspronkelijk gesproken in [[West-Europa]], [[Noord-Europa]], [[Noord-Amerika]] en [[Oceanië]]. Ze zijn zelf weer onderdeel van een nóg grotere taalfamilie, de [[Indo-Europese talen]], waar onder andere ook de [[Romaanse talen]] ([[Frans]], [[Spaans]] etc.) en de [[Slavische talen]] ([[Russisch]], [[Pools]] etc.) bij horen.
  +
  +
De Germaanse talen heten zo, omdat ze vroeger werden gesproken door de [[Germanen]], een volk wat in het zuiden van Denemarken en het noorden van Duitsland leefden (denk aan de Engelse naam van Duitsland, Germany).
   
 
==Talen==
  
==Talen==
−
Je kan de Germaanse talen onderverdelen in de West- en Noord-Germaanse talen. De West-Germaanse talen zijn:
 +
Je kan de Germaanse talen onderverdelen in de West- en Noord-Germaanse talen.
  +
  +
De [[West-Germaanse talen]] zijn:
 
* [[Engels]]
  
* [[Engels]]
 
* [[Duits]]
  
* [[Duits]]
 
* [[Nederlands]]
  
* [[Nederlands]]
 
** [[Afrikaans]]
  
** [[Afrikaans]]
−
* [[Fries]]
 +
* [[Fries (taal)|Fries]]
 
* [[Luxemburgs]]
  
* [[Luxemburgs]]
 
* [[Jiddisch]]
  
* [[Jiddisch]]
−
De Noord-Germaanse talen zijn:
 +
De [[Noord-Germaanse talen]] zijn:
 
* [[Zweeds]]
  
* [[Zweeds]]
 
* [[Deens]]
  
* [[Deens]]
Regel 18: Regel 22:
 
* [[Faeröers]]
  
* [[Faeröers]]
 
Vroeger waren er ook nog Oost-Germaanse talen, maar deze talen zijn uitgestorven. Niemand spreekt deze talen meer.
  
Vroeger waren er ook nog Oost-Germaanse talen, maar deze talen zijn uitgestorven. Niemand spreekt deze talen meer.
  +
  +
[[Bestand:Nordic Bronze Age.png|left|miniatuur|200px|Het gebied waar het Oergermaans werd gesproken in de [[Bronstijd]] (±1200 v.Chr).]]
   
 
==Geschiedenis van het Germaans==
  
==Geschiedenis van het Germaans==
  +
[[Bestand:Guldhornene.jpg|right|300px|miniatuur|De kopieën van de "Hoorns van Gallehus"]]
−
De Germaanse talen stammen af van het Oergermaans, wat al rond 2000 v.Chr. gesproken werd in [[Denemarken]], [[Sleeswijk-Holstein|Noord-Duitsland]] en [[Zweden|Zuid-Zweden]] door de Germanen. In 500 v.Chr verspreidde het Oergermaans zich naar Midden-Duitsland en Nederland. Uiteindelijk ontstonden er veel nieuwe talen, want de mensen in Zweden praatten bijvoorbeeld anders dan de Engelsen. Zo onstonden het Oudnoords, het Oudsaksisch, het Oudengels, het Oudfries, het Oudhoogduits en het Oudfrankisch. Uit het Oudfrankisch zou later het Nederlands ontstaan.
 +
De Germaanse talen stammen af van het Oergermaans, wat al rond 2000 v.Chr. gesproken werd in [[Denemarken]], [[Sleeswijk-Holstein|Noord-Duitsland]] en [[Zweden|Zuid-Zweden]] door de Germanen. In 500 v.Chr verspreidde het Oergermaans zich naar Midden-Duitsland en Nederland. Uiteindelijk ontstonden er veel nieuwe talen, want de mensen in Zweden praatten bijvoorbeeld anders dan de Engelsen. Zo ontstonden het Oudnoords, het Oudsaksisch, het Oudengels, het Oudfries, het Oudhoogduits en het Oudfrankisch. Uit het Oudfrankisch zou later het Nederlands ontstaan.
   
−
De [[Romeinse rijk|Romeinse]] schrijver [[Tacitus]] heeft in de 1e eeuw na Christus een boek geschreven over de Germanen. Hij vertelde veel over de Germaase cultuur en de verschillende stammen (zoals de Nederlandse Germanen), maar weinig over de talen die ze spraken. De oudste Germaanse tekst is geschreven op een [[helm]]. Deze helm komt uit de 1e eeuw na Christus en is gevonden op de grens van [[Oostenrijk]] en [[Slovenië]].
 +
De [[Romeinse rijk|Romeinse]] schrijver [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]] heeft in de 1e eeuw na Christus een boek geschreven over de Germanen. Hij vertelde veel over de Germaase cultuur en de verschillende stammen (zoals de Nederlandse Germanen), maar weinig over de talen die ze spraken. De oudste Germaanse tekst is geschreven op een [[helm]]. Deze helm komt uit de 1e eeuw na Christus en is gevonden op de grens van [[Oostenrijk]] en [[Slovenië]].
   
−
Een andere oude Germaanse tekst staat gegraveerd in de Gallehus-hoorns. Dit zijn twee [[goud]]en hoorns uit de 5e eeuw. Er staat:<br>
 +
Een andere oude Germaanse tekst staat gegraveerd in de Gallehus-hoorns. Dit zijn twee [[goud]]en hoorns uit de 5e eeuw. Er staat:<!-- <br />
−
''ek hlewagastiR holtijaR horna tawido'''<br>
 +
''ek hlewagastiR holtijaR horna tawido'''<br />
−
Vertaald in het Nederlands:<br>
 +
Vertaald in het Nederlands:<br /> -->
−
"Ik Hlewagast, Holtz zoon, heb de hoorn vervaardigd"<br>
 +
"Ik Hlewagast, Holtz zoon, heb de hoorn vervaardigd"<br />
 
Helaas bestaan deze twee hoorns niet meer. Een [[dief]] heeft ze in [[1802]] gestolen en omgesmolten. Gelukkig zijn er nog wel tekeningen van bewaard gebleven. Daardoor hebben ze nog wel twee nephoorns kunnen maken.
  
Helaas bestaan deze twee hoorns niet meer. Een [[dief]] heeft ze in [[1802]] gestolen en omgesmolten. Gelukkig zijn er nog wel tekeningen van bewaard gebleven. Daardoor hebben ze nog wel twee nephoorns kunnen maken.
   
 
==Germaanse talen vandaag==
  
==Germaanse talen vandaag==
−
Zo'n 559 miljoen mensen een Germaanse taal als [[moedertaal]]. Ook spreken veel mensen een Germaanse taal als 2e of 3e taal, omdat het Engels de belangrijkste taal van de wereld is. Omdat de Europese landen in de 16e, 17e en 18e eeuw andere gebieden zijn gaan ontdekken, spreken ook veel mensen buiten Europa een Germaanse taal als moedertaal. Meestal het Engels of het Nederlands. Denk aan de [[Verenigde Staten]], [[Canada]], [[Australië]] en [[Suriname]].
 +
Zo'n 559 miljoen mensen hebben nu een Germaanse taal als [[moedertaal]]. Ook spreken veel mensen een Germaanse taal als 2e of 3e taal en dat is dan meestal Engels, omdat dat de belangrijkste taal van de wereld is. Engels wordt gebruikt bij de internationale handel, maar is ook heel veel te horen op televisie en in films.
  +
  +
Omdat de Europese landen in de 16e, 17e en 18e eeuw andere gebieden zijn gaan ontdekken, spreken ook veel mensen buiten Europa een Germaanse taal als moedertaal. Meestal het Engels of het Nederlands. Denk aan de [[Verenigde Staten]], [[Canada]], [[Australië (land)|Australië]] en [[Suriname]]. In [[Zuid-Afrika]] spreken ze [[Afrikaans]]. Dat is eigenlijk een oudere vorm van het Nederlands en heeft een simpele grammatica. De meeste Nederlanders kunnen Afrikaans best verstaan, maar de meeste Zuid-Afrikanen hebben meer moeite met Nederlands. In buurland [[Namibië]] spreken ze zowel Afrikaans als Engels als Duits.
   
 
==Vergelijken van het Germaans==
  
==Vergelijken van het Germaans==
Regel 38: Regel 47:
 
{| class="wikitable" style="font-size: 85%"
  
{| class="wikitable" style="font-size: 85%"
 
|-
  
|-
−
!width="75"|[[Engels]]
 +
! width="75" |[[Engels]]
 
! [[Fries (taal)|Fries]]
  
! [[Fries (taal)|Fries]]
 
! [[Nederlands]]
  
! [[Nederlands]]
Regel 60: Regel 69:
 
|House || Hûs || Huis || Haus || Hūs || Hus || Hus
  
|House || Hûs || Huis || Haus || Hūs || Hus || Hus
 
|-
  
|-
−
|One || Ien || Een || Eins || Áins || En || En
+
|One || Ien || Eén || Eins || Áins || En || En
 
|-
  
|-
−
!width="75"|[[Engels]]
 +
! width="75" |[[Engels]]
−
! [[Fries]]
 +
! [[Fries (taal)|Fries]]
 
! [[Nederlands]]
  
! [[Nederlands]]
 
! [[Duits]]
  
! [[Duits]]
Regel 70: Regel 79:
 
! [[Deens]]
  
! [[Deens]]
 
|}
  
|}
−
<small>Deze lijst is een ingekorte versie van de lijst [http://nl.wikipedia.org/wiki/Germaanse_talen op Wikipedia]</small>
 +
<small>Deze lijst is een ingekorte versie van de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Germaanse_talen#Vergelijkingen_tussen_enkele_Germaanse_talen lijst op Wikipedia]</small>
  +
  +
{{Germaanse_Talen}}
  ⚫
[[Categorie:Germaanse talen| ]]
   
  +
[[en:Germanic languages]]
⚫
[[Categorie:Taal]]
  

Huidige versie van 6 feb 2024 om 15:27

Landen waar mensen een Germaanse taal als moedertaal hebben.

De Germaanse talen zijn een taalfamilie. Dat betekent een groepje talen die op elkaar lijken. De Germaanse talen worden oorspronkelijk gesproken in West-Europa, Noord-Europa, Noord-Amerika en Oceanië. Ze zijn zelf weer onderdeel van een nóg grotere taalfamilie, de Indo-Europese talen, waar onder andere ook de Romaanse talen (Frans, Spaans etc.) en de Slavische talen (Russisch, Pools etc.) bij horen.

De Germaanse talen heten zo, omdat ze vroeger werden gesproken door de Germanen, een volk wat in het zuiden van Denemarken en het noorden van Duitsland leefden (denk aan de Engelse naam van Duitsland, Germany).

Talen

Je kan de Germaanse talen onderverdelen in de West- en Noord-Germaanse talen.

De West-Germaanse talen zijn:

De Noord-Germaanse talen zijn:

Vroeger waren er ook nog Oost-Germaanse talen, maar deze talen zijn uitgestorven. Niemand spreekt deze talen meer.

Het gebied waar het Oergermaans werd gesproken in de Bronstijd (±1200 v.Chr).

Geschiedenis van het Germaans

De kopieën van de "Hoorns van Gallehus"

De Germaanse talen stammen af van het Oergermaans, wat al rond 2000 v.Chr. gesproken werd in Denemarken, Noord-Duitsland en Zuid-Zweden door de Germanen. In 500 v.Chr verspreidde het Oergermaans zich naar Midden-Duitsland en Nederland. Uiteindelijk ontstonden er veel nieuwe talen, want de mensen in Zweden praatten bijvoorbeeld anders dan de Engelsen. Zo ontstonden het Oudnoords, het Oudsaksisch, het Oudengels, het Oudfries, het Oudhoogduits en het Oudfrankisch. Uit het Oudfrankisch zou later het Nederlands ontstaan.

De Romeinse schrijver Tacitus heeft in de 1e eeuw na Christus een boek geschreven over de Germanen. Hij vertelde veel over de Germaase cultuur en de verschillende stammen (zoals de Nederlandse Germanen), maar weinig over de talen die ze spraken. De oudste Germaanse tekst is geschreven op een helm. Deze helm komt uit de 1e eeuw na Christus en is gevonden op de grens van Oostenrijk en Slovenië.

Een andere oude Germaanse tekst staat gegraveerd in de Gallehus-hoorns. Dit zijn twee gouden hoorns uit de 5e eeuw. Er staat: "Ik Hlewagast, Holtz zoon, heb de hoorn vervaardigd"
Helaas bestaan deze twee hoorns niet meer. Een dief heeft ze in 1802 gestolen en omgesmolten. Gelukkig zijn er nog wel tekeningen van bewaard gebleven. Daardoor hebben ze nog wel twee nephoorns kunnen maken.

Germaanse talen vandaag

Zo'n 559 miljoen mensen hebben nu een Germaanse taal als moedertaal. Ook spreken veel mensen een Germaanse taal als 2e of 3e taal en dat is dan meestal Engels, omdat dat de belangrijkste taal van de wereld is. Engels wordt gebruikt bij de internationale handel, maar is ook heel veel te horen op televisie en in films.

Omdat de Europese landen in de 16e, 17e en 18e eeuw andere gebieden zijn gaan ontdekken, spreken ook veel mensen buiten Europa een Germaanse taal als moedertaal. Meestal het Engels of het Nederlands. Denk aan de Verenigde Staten, Canada, Australië en Suriname. In Zuid-Afrika spreken ze Afrikaans. Dat is eigenlijk een oudere vorm van het Nederlands en heeft een simpele grammatica. De meeste Nederlanders kunnen Afrikaans best verstaan, maar de meeste Zuid-Afrikanen hebben meer moeite met Nederlands. In buurland Namibië spreken ze zowel Afrikaans als Engels als Duits.

Vergelijken van het Germaans

Hier zie je een woordenlijst met een aantal woorden in verschillende Germaanse talen. Zo zie je dat de meeste woorden veel op elkaar lijken. Het Gotisch staat ook op het lijstje. Dit is een uitgestorven Oost-Germaanse taal.

Engels Fries Nederlands Duits Gotisch Zweeds Deens
Book Boek Boek Buch Bōka Bok Bog
Brown Brún Bruin Braun Bruns Brun Brun
Day Dei Dag Tag Dags Dag Dag
Finger Finger Vinger Finger Figgrs Finger Finger
Glass Glês Glas Glas onbekend Glas Glas
Gold Goud Goud Gold Gulþ Guld/ Gull Guld
House Hûs Huis Haus Hūs Hus Hus
One Ien Eén Eins Áins En En
Engels Fries Nederlands Duits Gotisch Zweeds Deens

Deze lijst is een ingekorte versie van de lijst op Wikipedia

 
Germaanse talen

Noord-Germaanse Talen: Deens · Zweeds · Noors · IJslands · Faeröers
West-Germaanse Talen: Afrikaans · Duits · Engels · Nederlands · Fries · Luxemburgs · Jiddisch

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Germaanse_talen&oldid=839627"