Welsh (taal)

Het aantal sprekers van het Welsh verdeeld over Wales. Hoe donkerder een gebied, hoe meer mensen in dat gebied Welsh spreken (in procenten).

Welsh of Kymrisch (Cymraeg) is een Keltische taal die voornamelijk in Wales wordt gesproken. Welsh is naast het Engels ook een officiële taal in Wales. Welsh is eigenlijk de Engelstalige naam voor de taal. In het Nederlands heette de taal oorspronkelijk Wels, maar tegenwoordig gebruikt men de Engelse naam (en is de Nederlandse naam verouderd).

Naast Wales wordt de taal ook gesproken in Engeland en een heel klein beetje in Argentinië. Over de hele wereld spreken zo'n 800.000 mensen Welsh. De meeste wonen in Wales (611.000). In Engeland wonen naar schatting 150.000 mensen die Welsh spreken en in Argentinië 5.000. Daarnaast zijn er kleine groepen mensen in de Verenigde Staten en Canada die Welsh spreken.

Het Welsh stamt af van het Keltisch, net als het Schots-Gaelisch en het Iers. Lang was de taal dé belangrijkste taal in Wales. Toen Wales werd toegevoegd aan Engeland, kregen de inwoners steeds meer te maken met het Engels. Toch bleef het Welsh het volhouden. Het aantal sprekers is met name in de 20e eeuw teruggelopen, doordat er steeds meer concurrentie kwam van het Engels. Veel mensen maakten zich hard voor het behoud van de taal. De politieke partij Plaid Cymru zette zich in 1925 hiervoor al in. In 1962 kwam er een organisatie die lette op de Welshe taal, de Cymdeithas yr Iaith Gymraeg.

Aan het eind van de 20e eeuw sprak één op de vijf inwoners van Wales nog de Welshe taal.

De taal

Het Nederlands kent drie lidwoorden, namelijk de, het en een. In het Welsh zijn er ook drie lidwoorden. Dit zijn 'r, yr en y. Over wanneer je welk lidwoord gebruikt zijn regels gemaakt. Zo gebruik je 'r altijd als het voorgaande woord eindigt op een klinker. Als het zelfstandig naamwoord (waarbij het lidwoord hoort) begint met een klinker of een h, gebruik je altijd yr. Bij elk ander woord wordt y gebruikt.

Het Welshe alfabet bestaat uit 26 letters. Hoewel sommige letter in feite uit twee letters bestaat, is het in het Welsh slechts één letter. Hieronder staat een overzicht van de letters met eventueel de uitspraak erachter. Bij letters met geen uitspraak erachter, is de uitspraak hetzelfde als in het Nederlands.

a (als in het Engelse part) b c (klinkt als een harde K) ch (als in het Duitse Bach) d e (als in het Engelse well) f (klinkt als een v) g (als in het Engelse give) ng h

i (soms als in mier, maar soms als in winnen) l (als in long) ll (wordt uitgesproken door met het tongpuntje te tanden aan te raken en te blazen zonder geluid te maken) m n o (soms als in het Engelse door, soms als in hop) p ph (als in het Engelse front) r (een licht-rollende r)

rh (combinatie van r en h) s (als in soort) t (als in het Engelse tree) th (als in het Engelse thorn) u (in Zuid-Wales als ee in het Engelse weed, in Noord-Wales als i in win) w (als in het Engelse look) y (wordt soms net als de u uitgesproken, soms als de u in het Engelse under)

Bronnen

• Het boek Welsh op Wikibooks
• Het artikel Welsh op Wikipedia