Zeekoe

Zeekoe of Lamantijn Trichechidae
Kwetsbaar
Leefgebied	Westkust van Afrika, Antillen en Florida, Amazonegebied
Leefomgeving	Kustwater en Amazonerivier
Behoort tot de	Afrotheria
Portaal Biologie

Zeekoeien of Lamantijnen, behoren tot de familie van Trichechidae in de orde van Sirenia, die op hun beurt onder de Afrotheria vallen en het zijn daarmee zoogdieren. Het zijn grote, volledig in het water levende, meestal herbivore zee-zoogdieren die in het Engels Manatee worden genoemd. Er zijn drie geaccepteerde levende soorten Trichechidae, die drie van de vier levende soorten in de orde Sirenia vertegenwoordigen:

• de Amazone lamantijn (Trichechus inunguis), leeft in de Amazonerivier (zoetwater)
• de West-Indische lamantijn (Trichechus manatus), leeft in de Antillen en bij Florida
• de West-Afrikaanse lamantijn (Trichechus senegalensis ), leeft langs de westkust van Afrika

Ze meten tot 4,0 meter lang, wegen maar liefst 590 kilogram, en hebben peddelachtige staarten. Bepaalde soorten leven in zoet water andere in zout water.

De belangrijkste doodsoorzaken voor zeekoeien zijn mensgerelateerde problemen, zoals vernietiging van leefgebieden en menselijke objecten zoals schroeven van schepen waaraan ze zich snijden. Hun langzaam bewegende, nieuwsgierige karakter heeft geleid tot gewelddadige botsingen met door propellers aangedreven boten en schepen. Er zijn enkele zeekoeien gevonden met meer dan 50 littekens van propellerbladen. Andere meer natuurlijke doodsoorzaken zijn onder meer ongunstige temperaturen, aanvallen door krokodillen op jongen en ziekte.

Taxonomie

Zeekoeien zijn drie van de vier levende soorten in de orde Sirenia. De vierde is de doejong van het oostelijk halfrond. Men denkt dat de Sirenia meer dan 60 miljoen jaar geleden zijn geëvolueerd uit vierpotige landzoogdieren, met als naaste verwanten de Proboscidea (olifanten) en Hyracoidea (hyraxen).

Kenmerken

Zeekoeien wegen 400 tot 550 kg en zijn gemiddeld 2,8 tot 3,0 m lang, soms groeiend tot 4,6 m en 1.775 kg en vrouwtjes zijn meestal groter en zwaarder dan mannetjes. Bij de geboorte wegen babylamantijnen elk ongeveer 30 kg. De vrouwelijke lamantijn heeft twee spenen, één onder elke vin,  een kenmerk dat werd gebruikt om vroege verbanden te leggen tussen de lamantijn en olifanten, want die hebben de spenen bij de voorpoten.

De oogleden van de kleine, wijd uit elkaar geplaatste ogen van zeekoeien sluiten cirkelvormig. De lamantijn heeft een grote, flexibele, grijpbare bovenlip, die wordt gebruikt om voedsel te verzamelen en te eten en voor sociale interactie en communicatie. Zeekoeien hebben een kortere snuit dan hun medesirenes, de doejongs.

Lamantijnen hebben geen snijtanden of hoektanden, alleen een stel wangtanden, die niet duidelijk zijn te onderscheiden in kiezen. Deze tanden worden gedurende het hele leven herhaaldelijk vervangen, waarbij nieuwe tanden aan de achterkant groeien naarmate oudere tanden van verder naar voren in de mond uitvallen, ongeveer zoals de tanden van olifanten doen. Op elk moment heeft een lamantijn meestal niet meer dan zes tanden in elke kaak van zijn mond.

De staart van de lamantijn is peddelvormig en is het duidelijkst zichtbare verschil tussen zeekoeien en doejongs; een doejongstaart is gevlochten, vergelijkbaar in vorm met die van een walvis.

Leefwijze

Bedreigde Florida Lamantijn

Lamantijnen brengen ongeveer 50% van de dag slapend onder water door, waarbij ze regelmatig met tussenpozen van minder dan 20 minuten boven water komen. De rest van de tijd wordt meestal doorgebracht met grazen in ondiepe wateren op een diepte van 1 à 2 m. Van de Florida- ondersoort ( T. m. Latrostris ) is bekend dat ze tot 60 jaar oud worden.