Vijfde Coalitieoorlog
| Vijfde Coalitieoorlog | ||
|
| ||
|---|---|---|
| Datum | 10 april - 14 oktober 1809 | |
| Locatie | Centraal-Europa en Nederland | |
| Overwinning voor | Frankrijk | |
| Strijdende partijen | ||
 Frankrijk .svg){kind=small} Beieren .svg){kind=small} Saksen  Holland  Italië .svg){kind=small} Napels  Etrurië  Warschau Rijnbond |
 Oostenrijk .svg){kind=small} Verenigd Koninkrijk .svg){kind=small} Sicilië  Sardinië
|
|
Portaal  Geschiedenis
| ||
De Vijfde Coalitieoorlog was een oorlog in 1809. De oorlog ging tussen Frankrijk met haar bondgenoten en de zogeheten "Coalitie". Tijdens de Vijfde Coalitieoorlog bestond deze coalitie uit het Verenigd Koninkrijk, het keizerrijk Oostenrijk, het koninkrijk Sicilië en het koninkrijk Sardinië. De oorlog maakt deel uit van de zogeheten Coalitieoorlogen.
De Vijfde Coalitieoorlog vond twee jaar na de Vierde Coalitieoorlog plaats. Oostenrijk besloot toen samen met de Britten een nieuwe oorlog tegen Frankrijk te beginnen. De oorlog vond grotendeels in Italië, Polen en Duitsland plaats. Ook in Nederland werd er gevochten, aangezien de Britten via een invasie de havenstad Antwerpen wilden innemen. Dit liep uit tot een fiasco. Frankrijk won de oorlog, waardoor Oostenrijk grote stukken grondgebied moest afstaan. Na de oorlog kreeg het Eerste Franse Keizerrijk zijn grootste omvang.
In 1813 besloot Napoleon echter om Rusland binnen te vallen, waardoor de Zesde Coalitieoorlog ontstond. Napoleons Russische veldtocht wordt gezien als zijn grootste fout.
Voorgeschiedenis
Derde en Vierde Coalitieoorlog
Zie ook Om de Vijfde Coalitieoorlog te begrijpen, moet je een aantal dingen weten over de Derde en Vierde Coalitieoorlog. Deze beide oorlogen werden gewonnen door Frankrijk. Na de Derde Coalitieoorlog had Frankrijk de keizer van Oostenrijk gedwongen om af te treden als keizer van het Heilige Roomse Rijk. Het Heilige Roomse Rijk was eeuwenoud land wat lag op de plek waar Duitsland nu ligt. Het bestond uit verschillende koninkrijkjes, bisdommen en vrije steden met grote mate van zelfbestuur. Naast Oostenrijk viel ook het koninkrijk Pruisen hieronder. In 1806 viel het Heilige Roomse Rijk echter uiteen, doordat de Oostenrijkse keizer troonsafstand deed. Frankrijk bezette een deel van de staatjes. De overige staatjes werden verbonden in een nieuw rijk; de Rijnbond. In de Rijnbond had Frankrijk grote invloed.
Oostenrijk moest daarnaast ook gebieden afstaan en herstelbetalingen doen aan Frankrijk. Het land hield zich daarom neutraal toen de Vierde Coalitieoorlog uitbrak die opnieuw door Frankrijk gewonnen werd.
Nieuwe coalitie
Toch wilde Oostenrijk graag zijn verloren gebieden (waaronder Tirol en Venetië) graag terug hebben. De Britten waren nog steeds in oorlog met Frankrijk. Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk sloten in 1809 een nieuwe coalitie tegen Frankrijk. Ook het koninkrijk Sardinië en het koninkrijk Sicilië sloten zich hierbij aan.
Rusland was de grote afwezige in de Vijfde Coalitieoorlog. De Russische tsaar Alexander I was namelijk na de Vierde Coalitieoorlog bondgenoten van Frankrijk geworden. Ook hield Pruisen zich tijdens de oorlog neutraal, aangezien dit land net de Vierde Coalitieoorlog had verloren.
Verloop
In Duitsland
De Oostenrijkers vielen op 10 april het koninkrijk Beieren aan. Beieren was namelijk een bondgenoot van Frankrijk. De Oostenrijkers wisten razendsnel gebied in te nemen en maakten hun weg naar de Donau. De Fransen arriveerden echter in Beieren voordat de Oostenrijkers hier konden aankomen. In drie verslagen wisten de Fransen om van de Oostenrijkers te winnen en hun uit elkaar te drijven. De Oostenrijkers bleven echter doorvechten en wisten zelfs een brug over de Donau bij Regensburg in te nemen. Deze brug werd echter enkele dagen later weer door de Fransen terugveroverd.
De andere bruggen over de Donau waren inmiddels opgeblazen. De Fransen bouwden hierdoor tijdelijke bruggen om zelf de Donau over te steken en Oostenrijk aan te vallen. Ze wisten op te rukken naar Wenen, maar de Fransen moesten wachten op versterkingen. Uiteindelijk kwam het in de Slag bij Wagram tot een beslissing. De Oostenrijkse keizer wist dat zijn leger uit elkaar zou vallen als het nog langer zou doorvechten. Hierdoor besloten de Oostenrijkers om zich terug te trekken en uiteindelijk vrede te tekenen met Frankrijk.
In Italië en Polen
De Oostenrijkers vielen daarnaast Italië binnen, wat toentertijd een vazalstaat van Frankrijk was. In Italië vonden echter maar enkele veldslagen plaats, aangezien de Italiaanse onderkoning de Oostenrijkers wisten tegen te houden. Na de Slag bij Wagram trokken de Oostenrijkers zich ook uit Italië terug.
Ook vielen de Oostenrijkers het hertogdom Warschau binnen. Dit was ook een vazalstaat van Frankrijk om de plek waar Polen nu ligt. De Polen waren echter trouw aan Napoleon en versloegen de Oostenrijkers in de Slag bij Raszyn. Hoewel de Oostenrijkers de hoofdstad Warschau wisten in te nemen, verdreven de Poolse troepen Oostenrijk spoedig uit hun land.
Britse invasie in de Nederlanden
Toen Oostenrijk de oorlog al had verloren, werden de Britten actief. Zij voeren met hun schepen naar het Zeeuwse eiland Walcheren om vanuit daar de havenstad Antwerpen in te nemen. Dit wordt ook wel de Walcherenexpeditie genoemd.
De Britten wisten enkel Vlissingen in te nemen en kwamen niet verder. Ze werden namelijk tegengehouden door de troepen van het koninkrijk Holland, wat een vazalstaat van Frankrijk was. Ook stierf een groot deel van de troepen aan malaria.
Gevolgen
De Vijfde Coalitieoorlog kwam officieel ten einde met het verdrag van Schönbrunn. Dit verdrag werd getekend in Schloss Schönbrunn in Wenen. Oostenrijk werd gedwongen om opnieuw grondgebied aan Frankrijk af te staan; dit maal grondgebied aan de Adriatische Zee. Deze gebieden werden samengevoegd tot de Illyrische Provincies en bestuurd door Frankrijk. Ook moest Oostenrijk gebieden afstaan aan het hertogdom Warschau. Ook moest Oostenrijk herstelbetalingen doen aan Frankrijk en zijn leger verder verkleinen. Frankrijk bereikte zijn hoogtepunt aan het einde van de oorlog. Bijna geheel Europa was tegen deze tijd onder Frans bestuur of Franse invloed.
Napoleon probeerde om betere banden met Oostenrijk te stichten door de Oostenrijkse aartshertogin Maria Louise te trouwen in 1810. Opnieuw leek het erop dat er vrede in Europa zou zijn.
Toch kwam er een jaar later een nieuwe aanleiding tot oorlog aan. Rusland besloot in 1811 zijn vriendschap met Frankrijk op te zeggen. Het begon opnieuw te handelen met de Britten en werd zelfs bondgenoten met hen. Napoleon maakte hierdoor een fatale fout; hij besloot Rusland binnen te vallen. Dit zou leiden tot de Zesde Coalitieoorlog.