Postmodernisme (literatuur)

De omslag van Slachthuis vijf van Kurt Vonnegut.

Het postmodernisme is een stroming in de literatuurgeschiedenis. Deze stroming ontstond na de Tweede Wereldoorlog in Europa en de Verenigde Staten. Vooral tijdens de jaren 1960 en 1970 beleefde het postmodernisme zijn hoogtepunt. Toch zijn er ook werken voor deze periode die postmodernistische eigenschappen hebben.

Postmoderne literaire werken hebben enkele kenmerken:

• Het gebruik van ironie, zwarte humor en speelsheid: Een voorbeeld hiervan De veiling van nr. 49 van Thomas Pynchon. Het boek gaat over een vrouw die denkt dat zij een samenzwering heeft gevonden. Het boek bevat veel woordspelingen die soms erg grappig klinken.
• Intertekstualiteit: Dat betekent dat schrijvers in hun eigen werken verwijzen naar werken van anderen. Intertekstualiteit komt ook voor in andere literaire periodes, maar bij postmodernisme neemt de intertekstualiteit aanzienlijk toe. Ook verwijzen auteurs niet langer alleen naar "hoge cultuur", maar ook naar populaire cultuur (zoals liedjes, televisieseries, games, films, etc.). Zo bevat De naam van de roos van Umberto Eco veel verwijzingen naar onder andere Aristoteles en Sherlock Holmes.
• Pastiche: Dat betekent dat schrijvers verschillende stijlen samenvoegen. Die stijlen zijn een parodie op voorafgaande stijlen. Auteurs voegen vaak verschillende genres samen.
• Historische metafictie: Postmodernistische schrijvers bedenken verhalen rondom historische gebeurtenissen. Ze verweven de waarheid en fictie met elkaar. In historische metafictie komen echte historische figuren en verzonnen personages samen. Een voorbeeld hiervan is Slachthuis vijf van Kurt Vonnegut.

Andere bekende kenmerken zijn verwijzingen naar technologie, het twijfelen aan de realiteit, paranoia en fragmentatie.

In andere delen van de wereld ontstonden vergelijkbare stromingen. In veel voormalige koloniën ontstond bijvoorbeeld de postkoloniale literatuur. In Latijns-Amerika was juist het magisch realisme enorm populair.