Omkering van oorzaak en gevolg

De omkering van oorzaak en gevolg (Latijn: Retrorsum causa et effectus) is een drogreden (een misleidend argument). In dat geval worden de oorzaak en het gevolg omgedraaid. De oorzaak wordt dus als het gevolg van het gevolg gezien, terwijl het eigenlijk de oorzaak is.

Een voorbeeld is: "Jongeren die veel videogames spelen, zijn gewelddadiger. Videogames maken jongeren daarom gewelddadiger." Het spelen van videogames is dat geval de oorzaak en de gewelddadigheid het gevolg. Toch kan het tegenovergestelde ook waar zijn. Zo kunnen gewelddadige jongeren vaker videogames spelen dan niet-gewelddadige jongeren. In dat geval is de gewelddadigheid de oorzaak en het spelen van de videogames het gevolg. Het oorzaak en het gevolg worden dus omgedraaid.

Andere voorbeelden

• Mensen in rolstoelen hebben vaker een ongeluk gehad dan mensen zonder rolstoel. Het rijden met een rolstoel is daarom gevaarlijk.

Dat argument is fout, omdat het ongeluk de oorzaak is waarom deze mensen (in veel gevallen) in een rolstoel zitten. De stelling gaat ervanuit dat de rolstoel de oorzaak van het ongeluk (het gevolg) is. Toch is de rolstoel het gevolg van het ongeluk (de oorzaak).

• Hoe harder molens draaien, hoe meer wind er is. Molens veroorzaken daarom wind.

Dat argument is fout, omdat het draaien van de molens juist veroorzaakt wordt door de hoeveelheid wind. De molens maken dus geen wind.