Mrs. Dalloway

Bestand:Обложка книги "Миссис Дэллоуэй" В. Вулф.jpg

Kaft van het boek

Mrs. Dalloway (spreek uit als Misis Dallowee) is een roman uit 1925 van de Britse schrijfster Virginia Woolf. Met deze roman brak ze eigenlijk ook door. Mrs. Dalloway wordt gezien als een van de belangrijkste boeken gedurende het interbellum. In 2002 is het ook opgenomen in de lijst van belangrijkste boeken uit de wereldliteratuur en volgens Time Magazine is het een van de belangrijkste Engelstalige boeken.

Mrs. Dalloway speelt zich af binnen slechts 24 uur en volgt een dag uit het leven van Clarissa Dalloway. Het verhaal vindt plaats in Londen, meestal in de wijk Westminster. Hoewel het een vrolijk Londen laat zien, is het hoofdpersonage helemaal niet zo vrolijk en voelt zich erg eenzaam. In de tijd dat Clarissa een van haar feestjes organiseert volgt het verhaal ook de oorlogsveteraan Septimus Warren Smith, die aan post-traumatische stressstoornis lijdt. Het verhaal zelf is echter door gebruik van flashbacks een stuk groter dan die 24 uur zelf. Dit was erg vernieuwend voor die tijd. Naast de roman een goed beeld geeft over het Londen van na de Eerste Wereldoorlog, brengt het ook thema's onder de aandacht die nu nog steeds in het nieuws zijn, zoals homoseksualiteit en zelfmoord.

Het boek zelf kan gezien worden als vertegenwoordiger van het modernisme, een stroming van schrijvers die de literatuur wilden vernieuwen. Ook heeft het boek grote overeenkomsten met Ulysses (1922) van de Ierse schrijver James Joyce.

Samenvatting

Mrs. Dalloway said she would buy the flowers herself

Mrs. Dalloway zei dat ze zelf de bloemen zou kopen.

— De openingszin van Mrs. Dalloway.

In de vroege morgen loop Clarissa Dalloway door Londen voor de voorbereidingen op haar feestje die avond. Ze gaat onder meer naar de bloemenboetiek, waar ze bloemen gaat kopen. Mrs. Dalloway vertelt dat het juli is, haar favoriete seizoen, maar dat ze helemaal niet vrolijk is. Clarissa is immers al getrouwd en zal als veertiger geen kinderen meer kunnen krijgen. Waar andere vrouwen zich bezighouden met politiek en geschiedenis, heeft Clarissa helemaal daar geen interesse in. Alleen door de feestjes die ze geeft houdt ze nog contact met de mensen. Ondertussen loopt Septimus met zijn Italiaanse vrouw Lucrezia voorbij. Doordat een auto veel lawaai maakt, raakt Septimus in paniek. Later in het park als er een vliegtuig overvliegt raakt Septimus opnieuw in paniek. Echter, de lezer leert nu dat Septimus een oorlogsveteraan is uit de Eerste Wereldoorlog. Hij vocht aan het Italiaanse front toen zijn beste vriend op een landmijn stond en overleed. Septimus zag dit voor zijn ogen gebeuren en voelt zich schuldig omdat hij er niets aan kon doen. Hij ontmoette Lucrezia in Milaan en verhuisde met haar naar Londen. Lucrezia vertelt de lezer dat Septimus toen ze elkaar ontmoetten een heel vrolijke man was, maar dat daar nu weinig van over is gebleven. Ze heeft heimwee, maar weet dat ze niet terug kan.

Clarissa denkt vanwege de mooie dag terug aan haar jeugd in Bourton. In Bourton bleek Clarissa een lesbische relatie te hebben gehad met Sally Seton. Sally leefde in hetzelfde huis als dat van Clarissa en kon bij Clarissa's moeder niets goed doen. Hoewel Sally en Clarissa iets hebben wat lijkt op een relatie is Clarissa ondertussen verliefd op Peter Walsh. Ze vond Peter heel erg leuk, maar weet dat hun relatie nooit zou werken. Hierdoor besluit ze uiteindelijk Richard Dalloway te trouwen, die iets stabieler is. Peter wordt hier boos over, waardoor Clarissa hem verlaat en ze elkaar nooit meer terugzagen. Peter komt echter precies op die dag plotseling op visite bij Clarissa. Hoewel ze elkaar jaren niet hebben gezien, voelen ze nog steeds iets voor elkaar. Peter vertelt echter dat hij in Brits-Indie een vrouw met de naam Daisy heeft leren kennen en met haar wil trouwen. Clarissa is hier erg van onder de indruk en Peter verlaat de woning. Clarissa nodigt hem nog uit voor haar feestje die avond, maar hij doet de deur dicht (zodat het onduidelijk is of hij het heeft gehoord). Clarissa denkt door deze gebeurtenissen na over het leven dat ze heeft en had kunnen hebben. Dit wordt versterkt door de slechte band die ze heeft met haar dochter Elisabeth. Deze wordt opgevoed door Ms. Killman, die ze totaal niet mag. Killman leert Elisabeth eigenlijk alles waar Clarissa tegen is, bijvoorbeeld het geloof. Omdat ze van haar dochter houdt, nodigt ze haar uit voor het feestje, ook al is Killman hier tegen.

Ondertussen hebben Lucrezia en Septimus een afspraak bij psychiater William Bradshaw. Bradshaw stelt aan Septimus vragen die erop duiden dat hij geestelijk niet helemaal helder is. Uiteindelijk wordt Septimus zelfs boos. Lucrezia verteld Bradshaw dat het ligt aan de bui van haar man. Zo verteld ze dat ze met hem langs de rivier een romantisch moment doorbracht en alles normaal leek. Echter stond hij opeens op en zei dat ze samen moesten verdrinken in de rivier. Bradshaw wil dat Septimus naar een gekkenhuis wordt gestuurd. Lucrezia is hierop tegen en twee verlaten de psychiater en gaan naar huis. Thuis wordt Septimus echter weer helder. Ze hebben samen de grootste lol over de houden die Lucrezia maakt en er lijkt helemaal niets aan de hand. De twee lijken voor even op een normaal koppel. Lucrezia verteld dat ze alles zou doen om Septimus uit het gekkenhuis te houden. Niet alleen omdat ze anders niet weet waar ze naar toe moet, maar ook omdat ze van hem houd. Waarop Septimus verteld dat hij ook van haar houd en hij uiteindelijk in slaap valt op de bank. Even later komt de verzorgers uit het gekkenhuis hem halen. Hoewel Lucrezia ze weigert in huis te laten, gaan ze toch naar binnen. Septimus schrikt hierdoor wakker en als de verzorgers en Lucrezia binnenkomen, springt Septimus uit het raam. Septimus overlijdt uit liefde voor Lucrezia.

Clarissa's feestje begint inmiddels. Hoewel ze denkt dat alles fout gaat, blijkt het toch goed te komen. Na een ruzie met Killman komt haar dochter Elizabeth ook naar het feestje, net als Peter Walsh. Ook blijkt Sally Seton op het feestje te zijn. Sally is inmiddels getrouwd met meneer Rosseter en heeft kinderen gekregen. Sally is echter nog net zo vrolijk als voorheen en nog steeds blijken de twee een goede vriendschap te hebben. William Bradshaw is echter ook op het feestje en verteld hoe een patiënt van hem (Septimus) die dag zelfmoord had gepleegd. Hoewel hij het hier mogelijk mee zegt te hebben, was dit voor hem onverwacht. Clarissa hoort dit en vindt dit erg ongepast. Toch doet het verhaal haar wat en gaat naar boven toe.

Clarissa denkt in haar slaapkamer na wat ertoe heeft geleid dat deze jongeman zelfmoord pleegde. Ze bedenkt zich dat deze man wel erg depressief moest zijn geweest en heeft eerder bewondering voor zijn zelfmoord dan medelijden. Clarissa zelf is ook depressief en besluit om zelf ook zelfmoord te plegen door van het balkon af te springen. Ze twijfelt echter als ze eenmaal op het balkon staat en ziet in de kamer aan de overkant een oude vrouw die naar haar kijkt. Hierdoor durft ze niet te springen. Ze denkt aan alle mensen die van haar houden. Uiteindelijk ze springt ze niet en gaat ze naar beneden. Voor Septimus blijkt ze veel respect te hebben en ze wilde dat ze zelf zo dapper was, maar in haar geval was het echter niet mogelijk om wel te springen.

Personages

Hoofdpersonages

Clarissa Dalloway; het personage waar het boek naar vernoemd is. In het boek is Clarissa 51 jaar oud. Ze is de vrouw van Richard Dalloway en de moeder van Elizabeth. Met haar gezin heeft Clarissa een moeizame relatie, net als met veel andere mensen. Toch is het hoogtepunt van Clarissa's leven de feestjes die ze viert en waar ze in Westminister beroemd om is geworden. Clarissa leidt aan een vorm van depressie, waarbij ze denkt dat haar leven over is aangezien ze nooit meer zal trouwen of kinderen zal krijgen.
Septimus Warren Smith; een oorlogsveteraan uit de Eerste Wereldoorlog. Tijdens de oorlog zag hij zijn vriend sterven en denkt sindsdien dat het zijn schuld is. Septimus leidt aan een post-traumatische stressstoornis en is daardoor depressief, compleet met woede-uitbarstingen en hallucinaties. Hij is een aantal geleden getrouwd met Lucrezia en woont in een buitenwijk van Londen.

Bijpersonages

Richard Dalloway; de man van Clarissa. Richard werkt bij de overheid en wordt beschreven als voorspelbare, iets wat saaie en simpele man. Hij voelt zich gescheiden van zijn vrouw, aangezien ze een moeizame relatie hebben. Richard kan het bijvoorbeeld ook niet opbrengen om "Ik houd van je" tegen Clarissa te zeggen.
Elizabeth Dalloway; de dochter van Clarissa en Richard. Elizabeth is 17 jaar oud en ziet er volgens Clarissa Aziatisch uit. In tegenstelling tot haar moeder is ze geïnteresseerd in politiek en geschiedenis, iets waar Killman gebruik van maakt. Elizabeth blijkt echter toch genoeg van haar moeder te houden om weg te lopen mijn Killman en naar haar moeders feestje te gaan (hoewel ze ze haat).
Doris Killman; de lerares van Elizabeth. Killman is alles waar Clarissa op tegen is, zo leert ze Elizabeth dingen over het geloof en de geschiedenis. Killman is erg religieus, maar ook communistisch blijkt. Daarnaast heeft ze Duitse voorouders en draagt een onaantrekkelijke regenjas.
Peter Walsh; een oude vriend van Clarissa. Hij deed Clarissa in Bourton een huwelijksaanzoek, maar zij wees deze af. Hierdoor vertrok hij naar India en zegt een meisje genaamd Daisy te trouwen, hoewel dit helemaal niet waar is. Peter wordt door Clarissa beschreven als aantrekkelijk en onvoorspelbaar. Hierdoor was ze niet zeker of de relatie iets zou worden.
Sally Seton; een oude vriend van Clarissa. Sally vertelt Clarissa tijdens het feestje dat ze getrouwd is met de Lord Rosseter en vijf jongens heeft. Zowel de jonge als oude Sally worden als aantrekkelijk beschreven. Volgens Clarissa is de oude Sally wel wat aangekomen, maar aan haar charme is niets veranderd.
Lucrezia Smith; de Italiaanse vrouw van Septimus. Lucrezia groeide op in Milaan en trouwde na de oorlog met Septimus en verhuisde naar Londen. Lucrezia wordt vaak Rezia genoemd. Ze gelooft dat ze veroordeeld is door de ziekte van haar man en mist haar thuisland erg. Toch blijkt Lucrezia veel van Septimus te houden.
William Bradshaw; de psychiater van Septimus en een kennis van Clarissa. Bradshaw merkt de mentale stoornis van Septimus op en wil hem naar het gekkenhuis sturen. Bradshaw zorgt hierdoor indirect ervoor dat Septimus zelfmoord pleegt. Bradshaw vertelt die avond op het feestje over Septimus, waardoor Clarissa het hoort en zelf gaat nadenken over zelfmoord. Bradshaw wordt hierdoor door Clarissa beschreven als vreselijke man en slechte psychiater.

Analyse

Clarissa en Septimus

Clarissa en Septimus kan je in feite zien als dezelfde persoon. Hoewel de personages direct niets met elkaar te maken hebben, hebben ze veel overeenkomsten. Beide personages hebben te maken met depressie, maar de oorzaak hiervan is verschillend. Clarissa leidt aan een mid-life crisis, een bepaalde situatie die mensen na nu 50e krijgen. Mensen zien dat in ene keer in dat de dood erg dichtbij komt en ze steeds ouder worden. Hierdoor kunnen ze steeds minder dingen zelfstandig doen. Sommige mensen kunnen hierdoor met depressie te maken krijgen. Bij Clarissa wordt dit versterkt doordat ze volledig buiten de gemeenschap staat. Clarissa ontmoet weinig mensen, op haar feestjes na, en deelt niet de interesses van andere vrouwen om haar heen. Ze heeft veel bewonderingen echter voor die vrouwen en wil dat ze zelf ook zo was. De feestjes bieden dus eigenlijk de enige mogelijkheid voor Clarissa tot contact met de buitenwereld. De andere personages in het boek weten dit niet en vinden de feestjes daardoor erg vreemd.

Septimus heeft als oorzaak van zijn depressie de post-traumatische stressstoornis, die hij opliep tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dit is vrij veelvoorkomend voor soldaten die uit die oorlog zijn gekomen. Hierdoor heeft Septimus moeite met bepaalde geluiden en beelden die hem herinneren aan die oorlog, ziet zijn vriend opnieuw in een hallucinatie sterven en heeft wisselvallige buien. Septimus is hierdoor erg neerslachtig, waarbij hij dit de ene keer wel toont en de andere keer niet. Net als Clarissa hoort Septimus niet echt bij de maatschappij. Dit kun je afleiden dat hij alleen Lucrezia heeft en naar een gekkenhuis wordt gestuurd, wat toen veel gebeurde met oorlogsveteranen met zo'n stoornis.

Wat de overeenkomsten tussen de twee nog duidelijker maken is dat ze beide iemand hebben zien sterven. Clarissa zag tijdens haar jeugd in Bourton haar zusje uit een boom vallen, waarna ze stierf. Septimus zag zijn beste vriend sterven op het front. Ook zijn beide personages tijdens hun jeugd gelukkig geweest en zien ze zelfmoord als een oplossing. Het enige verschil in het boek is dat Clarissa dat niet doet en Septimus wel. Zelfs de manier waarop ze zelfmoord (wilden) plegen verschilt niet heel erg van elkaar.

Human issues

Hieronder staan een paar human issues die behandeld worden in het boek:

Homoseksualiteit; Clarissa en Sally hebben tijdens hun jeugd een lesbische relatie gehad. Aangezien ze beide later een man trouwden blijken de twee biseksueel te zijn. Overigens is dit opmerkelijk dat dit voorkomt in het boek. Op homoseksualiteit stond een groot taboe en het was zelfs verboden. Opmerkelijk is dat Clarissa en Sally dit tijdens hun jeugd hadden. Vanwege hun leeftijd moet dit eind 19e eeuw gebeurd zijn, toen het al helemaal een taboe was. Het is dan ook historisch gezien vreemd dat de ouders van Clarissa het goedkeurden, terwijl ze hadden kunnen weten. Ze rennen op een geef moment namelijk naakt door de gangen van het huis.
Depressie en zelfmoord; Clarissa en Septimus leiden beide aan depressie en denken over zelfmoord als iets goeds. Over het algemeen wordt zelfmoord in de maatschappij als iets slechts ervaren. Toch zien de personages het als hun enige uitweg. Hierdoor kan de lezer het als iets goeds juist opvatten. Zo was de zelfmoord van Septimus uit liefde voor Lucrezia, zodat zij eindelijk rust had. Clarissa echter doet het voor haarzelf, zodat ze eindelijk kan stoppen met depressief zijn. Clarissa wordt echter tegengehouden door de gedachte aan haar geliefden. Tijdens het boek zie je ook wat leidt tot het feit dat iemand zelfmoord pleegt.
Immigratie; Lucrezia is vanwege haar man naar Londen verhuist vanuit Milaan. Hierdoor kan ze niet meer terug. Lucrezia was in het begin positief over het huwelijk en dacht niet thuis, tot dat haar man geestelijk ziek werd. In het boek blijkt dat Lucrezia Milaan mist. Ze wil het liefste terug naar huis, maar weet ook dat ze Septimus niet alleen kan laten. Hoewel de lezer in het begin denkt dat Lucrezia graag van Septimus af wil, blijkt dat ze ook genoeg van hem houd om te voorkomen dat hij wordt opgenomen in een gekkenhuis.
Feminisme; Sally en Clarissa zijn tijdens hun jeugd heel duidelijk dat ze nooit willen trouwen. Volgens hun is een huwelijk de dood van de vrouw. Daarnaast beschrijft Clarissa hoe graag ze meer wil lijken op haar vriendinnen die zich interesseren in politiek. Hierbij moet je denken dat vrouwen in Engeland pas sinds een paar jaar konden stemmen. In de roman wordt ook nog kort een vriendin van Clarissa besproken, die zo'n feministe is en waar Clarissa veel respect voor heeft.

Schrijfstijl

Mrs. Dalloway kan worden gerekend tot het modernisme. Dit is een stroming binnen de literatuur die zich richt op "gewone lezer". Volgens modernisten moest literatuur voor iedereen te lezen zijn. Hierdoor moest het zich richten op de gewone mens. In Mrs. Dalloway zie je bijvoorbeeld dat Septimus een gewone man is waar de lezer zich in kan verdiepen. Hoewel Clarissa een rijke vrouw is, kan de gewone lezer zich ook in haar verdiepen. Dit was precies het doel van modernisme. Daarnaast wilden modernisten ook schrijven wat er echt in de maatschappij aan de hand was, wordt door verschillende human issues in het boek voorkomt. Naast Woolf waren ook schrijvers als E.M. Forster en James Joyce modernistisch.

Modernisten lieten ook een nieuwe schrijfstijl zien. Zo moesten boeken verteld worden vanuit een verteller die in de hoofden van zijn personages kon kijken. Hierdoor konden gesprekken vanuit twee kanten bekeken worden. In Mrs. Dalloway zie je dat in het gesprek tussen Peter Walsh en Clarissa. Peter verteld Clarissa dat hij gaat trouwen, waardoor de lezer letterlijk kan lezen wat ze hier van vind. Even later kan de lezer ook in het hoofd van Peter kijken en zien dat dit allemaal een grote leugen was. Hoewel de lezer eigenlijk alle kanten van het verhaal weet, weet het niet of de twee het ooit van elkaar te weten komen. Een andere techniek is de stream of consciousness. Hierbij heeft een personage bij elke gebeurtenis een bepaalde herinnering of gevoel. Door een klein iets kan een herinnering opgeroepen worden. Als Clarissa voor bloemen aan het kijken denkt ze bijvoorbeeld aan Sally. Sally had namelijk ooit de bloemen bij haar moeder op tafel zonder steel afgeknipt. Hierdoor dreven ze in een kom met water. Sally en Clarissa vonden dit beide mooi, maar haar moeder niet.

Ook het gebruik van flashbacks was niet. De meeste romans waren voor die tijd chronologisch geschreven of herinneringen werden verteld door een personage of een verteller. Bij flashbacks werd de tijd echt teruggezet en dat was een vernieuwing in de literatuur. Inmiddels is het gebruik van deze flashback erg normaal geworden.

In vergelijking met Virginia Woolf

De thema's uit Mrs. Dalloway vormde de basis voor andere boeken die Woolf tijdens haar leven schreef. Het thema homoseksualiteit kreeg in de roman Orlando (1928) een groter thema. Het hoofdpersonage uit dit boek veranderd diverse keren van geslacht, met als boodschap dat er geen verschil is, slechts een ander geslacht. Een mentale stoornis vormde ook het uitgangspunt van het boek De Golven (1931). Hierin heeft het hoofdpersonage een meervoudige persoonlijkheidsstoornis. Hierdoor zitten er meerdere personen in het hoofdpersonage zelf. Iets wat vrij moeilijk te volgens is, aangezien de persoonlijkheden als losse personages worden beschreven. Moeizame relaties komen tevens voor in het boek Naar de vuurturen (1927). Het boek bevat haast geen dialoog, alleen gedachten, iets wat afgekeken is uit Mrs. Dalloway. Het thema feminisme kreeg voor een verdieping in Een kamer voor jezelf (1929). Hierin legt Woolf aan de hand van een voorbeeld uit dat een vrouw nooit serieus kan worden genomen als schrijver, iets wat George Eliot al zei. Ze beschrijft wat een vrouw eigenlijk nodig heeft, waaronder een kamer voor jezelf.

In Mrs. Dalloway zitten echt wel wat ervaringen uit het leven van Woolf zelf. Op jonge leeftijd overleden de ouders van Woolf, net als een paar zussen en broers. Hierdoor begon Woolf met haar eerste depressie, iets waar beide hoofdpersonages aan lijden. In tegenstelling tot Clarissa Dalloway zou Woolf uiteindelijk wel zelfmoord plegen in 1941. Woolf werd uiteindelijk 59 jaar oud.