Dolfijn
| Dolfijnen Delphinidae | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
| Niet bedreigd | |||
| Leefgebied | Oceanen | ||
| Leefomgeving | zee | ||
| Behoort tot de | zeezoogdieren, evenhoevigen | ||
|
| |||
| |||
Een dolfijn is een zoogdier dat in het water leeft. Het behoort tot de infraorde walvisachtigen (Cetacea).
Inleiding
Hoe gek het ook klinkt behoren ze tot de evenhoevigen. Dat is nog niet zo lang geleden vastgesteld door DNA onderzoek. Dolfijnsoorten behoren tot de families Delphinidae (de oceanische dolfijnen), Platanistidae (de Indische rivierdolfijnen ), Iniidae (de Nieuwe Wereld rivierdolfijnen), Pontoporiidae (de brakke dolfijnen) en de uitgestorven Lipotidae (baiji of Chinese rivierdolfijn). Er zijn 40 bestaande soorten genoemd als dolfijnen. Dolfijnen hebben weinig natuurlijke vijanden en de meeste soorten worden dan ook niet met uitsterven bedreigd. Maar ze hebben wel last van de visvangst en de watervervuiling.
De huid
Een tuimelaar is een soort dolfijn. Deze tuimelaar is niet helemaal grijs, want de onderkant is wit. Ze hebben eigenlijk een schutkleur, want als de dolfijn boven is valt hij niet op omdat hij grijs is en het water ook. De huid van de tuimelaar voelt aan als een rubberen laars. De buik voelt wel wat zachter aan, want daar zit het meeste vet. Aan de onderkant van de staart en de andere twee vinnen zitten rafels, soort rimpels. Hoe ouder de dolfijn wordt hoe meer rafels hij krijgt. Het werkt eigenlijk het zelfde als bij mensen. Als je de huid van dicht bij ziet zie je krassen, dat komt door het stoeien en spelen, ze gebruiken namelijk hun tanden en daar door komen er krassen op de huid van een andere dolfijn. De krassen gaan wel snel weg, maar je blijft ze toch nog zien, eigenlijk een soort litteken. Als de dolfijnen stoeien dan gebruiken ze hun harde neus. Door op dingen te stoten die gevoelig zijn, zoals het hart, kunnen ze dolfijnen doden, maar ook de haai en de orka. Hun huid is glad.
De ogen
Dolfijnen hebben goede ogen. Ze kunnen ook een paar kleuren zien, die kleuren zijn: blauw en groen, die kleuren kunnen ze heel goed zien. Rood en oranje zien ze minder goed. De dolfijn kan onder en boven water kijken. Als ze slapen, houden ze een oog open, zodat ze goed de wacht kunnen houden. Als er een haai, of een orka komt, slaan ze alarm en zwemmen weg voor hun leven.
De oren
De oren van een dolfijn kan je niet goed zien, want het zijn hele kleine gaatjes aan de zijkant van hun hoofd. Dolfijnen kunnen ook heel goed horen, de geluiden die voor mensen te hoog zijn kunnen ze zelfs horen.
De neus
De neus van een dolfijn zit niet aan de voorkant van zijn hoofd, maar aan de bovenkant. Het wordt ook wel het blaasgat genoemd. Bij de meeste dolfijnen is het blaasgat maanvormig met een kromming achter. Soms zie je op zee opeens zo'n spuit water omhoogkomen.
De vinnen
De meeste dolfijnen hebben 4 vinnen, dat zijn de: 2 borstvinnen, rugvin en de staart
De 2 borstvinnen gebruiken ze om mee te sturen.
De rugvin gebruiken ze om stabiel in het water te liggen.
De staart zorgt voor de kracht om te zwemmen.
Daar komen alle voortbewegingen uit voor een sprong
De jongen, en hoe de jongen geboren worden
Dolfijnen zijn zoogdieren. Net als bij de mens zit het jong eerst in je buik, maar bij dolfijnen duurt het wel een tijd voor dat het jong geboren kan worden.
Een dolfijn is polygaam, dat betekent dat ze elke keer een andere dolfijn zoeken. Toch zijn de familiebanden heel sterk en helpen ze elkaar als er moeilijkheden zijn. Een jong heeft een aantal strepen op zijn rug. Dit komt omdat een jong opgevouwen heeft gezeten in de baarmoeder. De eerste periode na de bevalling blijft het spannend. Het is belangrijk dat de moeder haar jong goed verzorgt. Het jong wordt snel ziek. Na de geboorte is het altijd afwachten hoe de moeder het jong beschermt en hoe de andere dolfijnen reageren. Eerst komt staart dan het hoofd andersom gebeurt dan heb je een kans dat die stikt
Hoe worden de jongen geboren?
Als een tuimelaar ongeveer 6 of 10 jaar is dan kan die jongen krijgen. Na een zwangerschapstijd van 12 maanden, wordt het jong geboren, onder water. De zwangerschap duurt dus 3 maanden langer als bij een mens. Ze krijgt maar 1 jong per keer. Een tweeling komt niet vaak voor. Als het jong geboren wordt, dan gaat de moeder heel langzaam zwemmen. Tijdens de geboorte heeft de moeder hulp nodig. Die krijgt ze van een ander vrouwtje. Die zwemmen om haar heen, voor het geval er haaien komen. Want die komen altijd op bloed af. Als eerst komt de staart en dan de rest van het lijf. Direct na de geboorte gaat de jonge dolfijn in een reflex naar het wateroppervlak om voor het eerst adem te halen. De moeder pikt de jonge dolfijn meteen op en neemt het aan de zijkant van haar lichaam mee Dit heet de slipstream. Het werkt als een magneet op een magneetbord
Hier zie je hoe een jong geboren wordt
De moeder duwt het jong als het er uit is het meteen naar boven met haar snuit, om adem te kunnen halen. Het jong drinkt twee keer per uur bij zijn moeder. De moeder spuit het drinken in de bek van het jong, want het jong zuigt niet. Na 3 maanden gaat het jong zelf eten. In het begin hoeft het jong niet echt veel te zwemmen, want hij zit zo dicht bij zijn moeder dat hij wordt meegezogen. Dat noem je een "slip-stream". Als er andere dolfijnen in de buurt komen worden ze meteen weg gejaagd in de eerste weken. Na een paar weken mag het jong ook mee zwemmen met anderen vrouwtjes. De moeder dolfijn voedt haar jong 2 jaar of langer op. Daarna moet het jong het zelf kunnen redden.
Zogende baby’s
De jongen drinken moedermelk vaak langer dan een jaar. Maar dolfijnen hebben geen lippen en kunnen niet zuigen omdat er geen lucht in hun bek zit. Dus daarom spuit de moeder de melk in de bek van het jong. Het jong hoeft alleen maar zijn bek op de juiste plek te houden, de melk komt er in.
Ademhaling
De dolfijn haalt adem door het blaasgat. Het blaasgat is maar heel even boven water, daarom moet het snel en krachtig zijn. Je ziet heel vaak dat dolfijnen water omhoog spuiten. Onder water wordt het blaasgat gesloten met een soort klepje. De Tuimelaar dolfijn kan 15 minuten onder water blijven, maar er zijn ook dolfijnen die het een uur vol houden.
Slapen
Dolfijnen slapen met één deel van hun hersenen aan en een deel uit, zo kunnen ze blijven ademhalen en kunnen ze bij gevaar wegvluchten.
Voedsel
Een dolfijn eet vis, garnalen, inktvis of schelpdieren. De dolfijnen eten gemiddeld 8 kilo per dag, maar een vrouwtje dat zwanger is eet wel meer. Dolfijnen kunnen wel proeven. Dit is onder andere te zien tijdens het voeren, waarbij de dolfijnen laten zien dat ze bepaalde soorten vis lekkerder vinden dan andere soorten. De tanden, zo'n 100 stuks, van de dolfijnen zijn er voor om de glibberige vissen te kunnen vangen. Daarna wordt de vis in een keer doorgeslikt. Achter in de keel zit een spier, waardoor alleen de vis verdergaat. Een dolfijn gebruikt bewegingen met zijn tong om zo het zoute water buiten te houden. Een dolfijn kan zich niet verslikken. Dat komt omdat de luchtpijp en de slokdarm gescheiden zijn. Een dolfijn heeft 4 magen: een kropmaag voor het opslaan van voedsel, een echte maag en nog 2 kleinere magen. Dolfijnen die diep onder water leven, vangen vis op de zeebodem. De gewone dolfijnen vangen vis in de lucht, ze jagen de vis uit het water door eronder omhoog te zwemmen, en springen in de lucht om de vis te grijpen. Tuimelaars leven dichter bij de kust, achtervolgen de vis op de wadden en ze laten zich voor een deel stranden om te eten. Samen eten.
Dolfijnen langs de kust, in rivieren of in riffen jagen alleen of in paren, maar in de oceaan jagen dolfijnen samen. Een groep dolfijnen drijft de vissen bijeen waarna ze om de beurt door de opeengepakte school zwemmen om te eten. Sommige dolfijnen slaan de vissen met hun staart om ze te verdoven. Voor de kust in West-Afrika werken de dolfijnen samen met de mens. De dolfijnen drijven de vissen in de netten en delen daarna de vangst met de vissers.
Echolocatie
Dolfijnen luisteren naar de teruggekaatste geluiden om voorwerpen te zien. Dit noemen we echolocatie. De dolfijn produceert een aantal klikgeluiden, die vaak te hoog zijn voor mensen om te horen. De geluiden worden terug gekaatst als ze een prooi hebben geraakt.
Het Dolfinarium
Het dolfinarium is een soort dierentuin, maar dan alleen met dolfijnen, zeehonden, walrussen en vissen. Als er een dolfijn of een ander dier aan spoelt dan komen er mensen van het dolfinarium om het beestje mee te nemen, naar het dolfinarium. In Nederland is er maar één Dolfinarium en die is in Harderwijk. In België is er een dolfinarium onder andere in Brugge, in het Boudewijn Seapark.
Wie verzint wat?
De trainer en de dolfijn verzinnen samen de onderdelen. Een dier kan zo enthousiast worden tijdens een training dat er spontaan een andere gedraging ontstaat. Maar ook andersom is dit het geval. In beide gevallen moet de trainer geduld en doorzettingsvermogen tonen.
Een 3 dubbele salto is natuurlijk moeilijker dan een klein sprongetje. De trainers gebruiken hulpmiddelen zoals een target. Dit is een stok met een balletje eraan, die de dieren dan kunnen aanraken om de plaats te bepalen. Voor grote sprongen worden er meerdere trainers ingezet.
Namen
Een vrouwtjesdolfijn heet een koe, en een mannetjesdolfijn heet een stier, en een jong dolfijntje heet een kalf. En een groep heet een buffertokel
Groepen
Dolfijnen leven in groepen, omdat de vijanden van de dolfijnen de orka en de haai zijn. Om de haaien en de orka`s weg te jagen leven ze dus in groepen. Ze worden ook wel kuddes genoemd.
Prikkende ogen
Als een dolfijn onderwater zijn ogen open doet dan worden ze door een soort van vettige tranen beschermd tegen het zoute zeewater.
Vijanden van de dolfijn
De orka is één van de vijanden van de Dolfijn. Omdat de orka heel gevaarlijk is voor de dolfijnen want ze leven in groepen. Een andere vijand van de dolfijn zijn mensen. Omdat mensen op dolfijnen jagen en lastig vallen. Als we tonijn vissen met grote netten dan komen er soms dolfijnen in deze netten vast te zitten.