Cham
| Cham/Chăm
| |
|---|---|
| In welke landen het volk leeft | Cambodja, Vietnam, Laos, Maleisië, Thailand, Verenigde Staten, Frankrijk en Saoedi-Arabië. |
| Totaal aantal van dit volk | 500.000 |
| Talen | Cham, Vietnamees, Cambodjaans, Maleis (Bahasa Melayu), Tamil |
| Godsdiensten | Islam, Hindoeïsme, Boeddhisme |
| Soortgenoten | Jarai, Rhade, Utsul, Maleisiërs en Indonesiërs |
De Cham zijn een hindoeïstisch, islamitisch en boeddhistisch volk dat het meest in Cambodja en Vietnam woont. Oorspronkelijk waren ze uit Indonesië geëmigreerd lang geleden. Vroeger hadden ze een eigen rijk: het Cham-rijk. Ook hoorden een paar delen van Cambodja bij hun rijk. Cham hebben een eigen taal en cultuur. Het Cham is een taal die erg verwant is aan het Maleisisch.
Bevolking
De meeste Cham wonen tegenwoordig vooral in de Cambodjaanse provincies Kampong Cham en Kampong Chhnang. Het meest wonen ze dus in Cambodja met een aantal van 317.000 mensen. In Vietnam wonen ze in de provincies: Ninh Thuan, Binh Thuan, Phu Yen, Binh Dinh, An Giang, Dong Thap, Tay Ninh, Dong Nai en Ho Chi Minh Stad. Maar de meesten wonen in Ninh Thuan en Binh Thuan. Het aantal van het Cham-volk in Vietnam is 133.000 mensen. Ook leven ze in Laos en nog een aantal landen.
Bevolkingstabel
| Land | Bevolking |
|---|---|
 Cambodja
|
317.000 |
 Vietnam
|
133.000 |
 Laos
|
15.000 |
 Maleisië
|
10.000 |
 Thailand
|
4.000 |
.svg){kind=small} Verenigde Staten
|
3.000 |
 Frankrijk
|
1.000 |
 Saoedi-Arabië
|
100 |
Geschiedenis
Het Cham-rijk ontstond in de 2e eeuw rond het gebied van de Vietnamese stad Da Nang en was eerst hindoeïstisch en boeddhistisch. Eerst was dit rijk niet zo bekend, maar het werd voor het eerst vermeld in een Chinees geschrift van de keizer van het Keizerrijk China in het jaar 192. Nadat het Cham-rijk al 1600 jaar had bestaan, begonnen de Chinezen het rijk steeds aan te vallen. Het Rijk had hulp nodig van twee andere rijken die meer soldaten en bevolking hadden: het Koninkrijk Vietnam en het Khmer-Rijk. Het Cham-rijk was een groot zeehandelsland, want het handelde zelfs tot het Koninkrijk Butuan in de Filipijnen. In het keizerlijke Chinese geschrift stond dat het Cham-rijk voor een korte tijd zelfs het hele noorden van Vietnam veroverde en een paar Chinese provincies. Maar na die tijd werd alles weer gewoon. In de 4e en de 5e eeuw heroverde China de verloren provincies terug. In 543 probeerde het Cham-rijk weer Vietnam te veroveren, maar ze verloren toen ze werden verslagen door de Vietnamese koning Ly Bon. Langzamerhand verzwakte het Cham-rijk en verloor het steeds meer noordelijke provincies aan Vietnam. In het zuiden was een koninkrijk genaamd Funan gesticht, maar dat koninkrijk werd veroverd door de Cham. In het jaar 982 probeerde Vietnam het Cham-rijk te veroveren, maar de Cham hadden hun rijk succesvol beschermd. Maar al gauw werden er grote delen van het Cham-rijk opgeslokt door het Koninkrijk Vietnam. Zo ontstond de huidige Vietnamese provincie Thanh Hoa. Er werd nog meer gevochten en deze keer namen de Vietnamezen de Cham-koning Che Chu gevangen. De Vietnamezen lieten de koning in ruil voor de huidige provincies: Quang Binh en Quang Tri. In de 10e eeuw begonnen ze te handelen met Arabië en Perzië, dus ze werden langzamerhand helemaal moslim. In de 12e eeuw werden de Cham aangevallen door het Khmer-rijk en die veroverden de Mekong Delta. Maar juist in 1217 werden alle twee bondgenoten bij de strijd tegen het Koninkrijk Vietnam. De Khmer gaven tijdelijk de Mekong Delta aan het Cham Rijk. In de 13e eeuw werd het Cham-rijk bezet door het Mongoolse leger van Koeblai Khan. Vijf jaar lang werd het bezet door Mongolen, maar in 1287 werd het door Koninkrijk Vietnam weer bevrijd. In het jaar 1822 werd het Cham-rijk volledig ingenomen door het Koninkrijk Vietnam bij de tegenwoordige Vietnamese provincie en de laatste nog overgebleven Cham-provincie: Nha Trang. Dit was het einde van het Cham-rijk.
Economie
Een van de belangrijkste beroepen van het Cham-volk is op een rijstplantage werken. Ook weven ze en planten ze katoen. Ze zijn ook bekend om het pottenbakken. De potten hebben prachtige en aparte patronen. Typisch Cham-cultuur. De Cham planten geen bomen, omdat ze denken dat er geesten en spoken in bomen wonen.
Kleding
De Cham dragen nogal aparte kleding, want Cham mannen dragen meestal wikkelhanddoeken langs hun lange haar. Wikkel handdoeken zijn witte sjaals met een bepaald motiefje (meestal een lichte kleur). Mannen dragen ook een soort van taille en een sarong (een soort van wikkeljurk) en vaak een wit overhemd. Vrouwen dragen handdoeken en een speciale sjaal voor vrouwen. De sjaal is erg mooi geborduurd met bloemen er op, maar de sjaal kan wel 23 meter lang zijn over heel hun lichaam. Ook hebben zij een wikkeljurk (sarong). Ze dragen ook wel eens handdoekrokken. Juwelen van vrouwen zijn houtgesneden kralen en gouden kettingen.
Huwelijk
Bij Cham-huwelijken wordt nog matriarchaat gebruikt in de Cham-families. Dat betekent dat de vrouw de belangrijkste is in huis en niet de man. Ook krijgt het kind de achternaam van zijn moeder, in plaats van zijn vader. Dat is het rare van de Cham-huwelijken.
Cham-gemeenschappen
Cham wonen altijd in een gemeenschap. Het gemiddelde van de bevolking in zo'n gemeenschap is van 1.000 inwoners tot en met 2.000 inwoners.