Centrumpartij
| Centrumpartij | |
|
| |
|---|---|
| Oprichting | 11 maart 1980 |
| Opheffing | 13 mei 1986 |
| Actief in |  Nederland
|
| Richting | Extreemrechts |
| Stroming | Nationalisme |
| Overig | |
| Opvolgende partij(en) | Centrumpartij '86 |
| Afsplitsing(en) | Centrum Democraten |
Portaal  Politiek
| |
De Centrumpartij was een Nederlandse politieke partij die tussen 1980 en 1986 bestond. De Centrumpartij was tussen 1982 en 1984 vertegenwoordigd met één zetel in de Tweede Kamer. Deze zetel werd door politicus Hans Janmaat ingenomen, maar hij verliet de partij in 1984 en richtte de Centrum Democraten op.
Ondanks de naam was de Centrumpartij een extreemrechtse partij. De Centrumpartij wilde de immigratie beperken en was een nationalistische en rechts-populistische partij. De slogan van de partij was "niet links, niet rechts". De Centrumpartij was daardoor erg omstreden in de Nederlandse politiek. In 1986 werd de Centrumpartij voortgezet als de nog radicalere Centrumpartij '86 die in 1998 verboden werd.
Geschiedenis
Ontstaan
De Centrumpartij was erg beïnvloed door de gedachtegoed van professor Henry Brookman. Brookman geloofde dat de immigratie in Nederland beperkt moest worden. Daarnaast was hij voorstander van directe democratie, maatregelen tegen milieuvervuiling en een sterke verzorgingsstaat. In 1979 richtte hij de Nationale Centrum Partij (NCP) op samen met anderen. Enkele leden van de NCP pleegden in februari 1980 een overval op Marokkanen die een hongerstaking hielden tegen hun uitzetting in Amsterdam.
Brookman wilde deze leden uit zijn partij halen door de partij op te heffen een nieuwe te starten. Op 11 maart 1980 werd de Centrumpartij opgericht met de slogan "niet rechts, niet links". Naast Brookman kreeg ook Hans Janmaat een belangrijke positie binnen de partij. Al sinds de oprichting lag de Centrumpartij onder vuur door linkse partijen en actiegroepen, vooral vanwege uitspraken als "Nederland is vol". De partij deed voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 1981. Toen wist de Centrumpartij geen zetel te behalen.
In de Tweede Kamer
Tijdens de verkiezingen van 1982 behaalde de Centrumpartij één zetel. Deze werd ingenomen door Hans Janmaat. Janmaat was de eerste nationalistische politicus in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog. Dit zorgde voor veel verontwaardiging, aangezien men vanwege de Tweede Wereldoorlog met enige angst naar nationalisme keek. De Centrumpartij kreeg dan ook veel kritiek en werd zelfs als "extreemrechts" omschreven.
Desondanks haalde de Centrumpartij ook veel successen. In 1983 won de partij twee zetels in de gemeenteraad van Almere. Tijdens de Europese verkiezingen van 1984 behaalde de partij ook veel stemmen, maar net niet genoeg voor één zetel. Ook in de deelraden van Rotterdam was de Centrumpartij vertegenwoordigd. Ondertussen brak er een discussie uit binnen de partij over de koers en opstelling van de partij. Dit zorgde voor veel conflicten en verwarring binnen de partij. Janmaat legde zijn functie als partijvoorzitter neer en werd op 15 oktober 1984 uit de partij gezet. Janmaat weigerde echter zijn Tweede Kamerzetel op te geven en werd een onafhankelijk lid.
Einde
Janmaat was het gezicht van de Centrumpartij, waardoor het bergafwaarts ging met de Centrumpartij. Na enkele maanden richtte Janmaat de Centrum Democraten op. Veel leden stapten toen ook over naar de Centrum Democraten. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1986 deden de partijen in verschillende gemeenten mee, maar het resultaat viel tegen. De Centrumpartij behaalde slechts één zetel en de Centrum Democraten behaalden nergens zetels.
Daarom besloot Janmaat beide partijen uit te nodigen in een hotel in het Utrechtse Kedichem op 29 maart 1986. Op dit congres moest het conflict tussen beide partijen worden opgelost. De bijeenkomst leidde tot extreemlinkse tegenprotesten bij het hotel. Deze liepen uit de hand en het hotel werd in de brand gestoken. Janmaats vrouw, Wil Schuurman, verloor hierdoor haar been. Janmaat besloot hierna zelf mee te doen aan de verkiezingen van 1986 met zijn Centrum Democraten. De Centrumpartij werd op 13 mei 1986 bankroet verklaard. Veel leden stapten vervolgens over naar de Centrum Democraten of de nieuwe Centrumpartij '86.