Kwak
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Een Volendammer kwak is een houten platbodem, die sterk lijkt op de meer bekende Zuiderzeebotters. De kwak is een stuk groter en breder en op een aantal punten wijkt de bouw af. De kwak door de Volendamse vissers gebruikt toen het IJsselmeer nog Zuiderzee was. De kwak werd vooral gebruikt voor de zogeheten kwakkuil-visserij op garnalen. Vandaar dat ze in het Volendams dialect ook vaak een garnkwak (garnalen kwak) werden genoemd.
Het vissen zelf gebeurde door voordewind (met de wind mee) zeilend een trechtervormig net voort te slepen (de kwakkuil). De netopening werd wijd open gehouden door extra vislijnen, die liepen vanuit de uiteinden van twee zijwaarts uitstaande kwakkebomen. Iets wat je in de huidige garnalenvisserij ook nog wel ziet als boomkor of garnalenkor.
De Volendammers visten met de kwak ook op haring, ansjovis en bot. In de 19e eeuw werd met kwakken 's winters op de Noordzee gevist, met name boven de Waddeneilanden. Dit hield op nadat bij de storm in maart 1896, 7 vissers verdronken. Volendamse vloot telde in de toptijd rond 1910 ca. 300 kwakken. Mede door de komst van de Afsluitdijk in 1932 moesten veel vissers werk aan de wal gaan zoeken.
Er zijn er nog 4 kwakken bewaard gebleven: de VD5, VD17, de VD84 en de VD172. VD staat voor het visserijnummer van Volendam. Deze vier schepen zijn nu varend erfgoed en ondergebracht in een aantal Volendamse stichtingen. Ze worden nog gebruikt bij botterwedstrijden, maritieme evenementen als Sail en dagtochten met passagiers (bruine vloot). Er zijn ook nog enkele stalen kwakken verspreid over Nederland bewaard gebleven.