Komi
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Komi of Zurjeens (in het Komi: Коми кыв) is een Fins-Oegrische taal en wordt gesproken in Rusland, om precies te zijn in de Komi Republiek. Het wordt vooral gesproken door het volk Komi. Het aantal sprekers van Komi neemt snel af.
Komi is ook een cultuur, net als de taal komt deze vooral voor in de Komi Republiek in Rusland. Deze cultuur bestaat al erg lang, maar neemt de laatste tijd ook af.
Er zijn een aantal grote dialecten zoals Komi-Permjaaks en Komi-Jazva.
Geschiedenis
Middeleeuwen
De Komi stammen af van de Permische volkeren, maar ergens in het eerste millennium splitste de Komi zich af. Rond het jaar 1200 werd er voor het eerst iets beschreven over Perm en de Komi door handelaren uit Novgorod. Volgens de handelaren werkten verschillende volkeren samen en vormden ze samen een soort land onder bestuur van de Permiërs. Rond het jaar 1365 werden er voor het eerst mensen uit het Vorstendom Moskou gestuurd om de mensen naar het christendom te bekeren, want tot die tijd waren de Permiërs en de Komi nog aanhangers van het Fins Heidendom. De missie slaagde en na zijn dood werd de belangrijkste van de missionarissen, Stephen van Perm, verklaard tot sint. Sommigen hielden wat langer stand, maar om de militaire druk uit Moskou te verminderen bekeerden ze zich alsnog. In deze tijd ontwierp Stephen van Perm ook een alfabet voor de Komi en de Permiërs, het Oud-Permse alfabet.
Na het jaar 1500
Rond het jaar 1500 verhuisden meer Russen naar de regio en begonnen ze de Komi zo veel mogelijk naar de Russische cultuur te veranderen. Langzaam begonnen de Komi meer Russisch te worden, maar in de 19e eeuw waren er een aantal opstanden en werd er een instituut opgericht om de Komi cultuur weer in een nieuw leven te blazen. Toen de Sovjet-Unie de gebieden van het Russische Keizerrijk overnam kwamen de Komi onder druk te staan van de Sovjets. In de [Tweede Wereldoorlog]] kwamen, mede dankzij de verhoging van de industrie in het Russische achterland, meer Russen naar het leefgebied van de Komi en werden de Komi zelfs een minderheid in hun gebied. Jozef Stalin begon in de jaren 40 de Komi verder te onderdrukken. Veel Komi werden vermoord, opgesloten of mochten hun taal en cultuur niet meer uitoefenen. Pas na de val van de Sovjet-Unie in 1991 konden de Komi weer opnieuw beginnen hun cultuur te onderscheiden van de Russische.
Taal
Alfabet
De taal gebruikt niet het latijns alfabet, maar het cyrillisch schrift. Dit schrift word over het algemeen gebruikt in de Balkan en Oost-Europa. Bij het Komi zijn er echter twee letters aan toegevoegd, de 'ö' en de 'i', beide zijn cyrillische letters die hetzelfde worden geschreven als hun latijnse tegenhanger. De ö wordt uitgesproken als de 'e' in het woord 'bomen', en de 'i' wordt uitgesproken als de 'i' in 'machine'.
Naamvallen
Komi heeft zeer veel naamvallen, maar liefst 17. Dit maakt het erg moeilijk om de taal te leren als iemand die er niet mee is opgegroeid. Ze geven allerlei dingen aan: bijvoorbeeld het lijdend voorwerp of een meewerkend voorwerp, maar het kan ook de locatie van iets aangeven, zoals 'in' of 'naartoe'. Dit soort naamvallen komen ook voor in veel andere talen, maar vaak hebben die er maar een paar, in het Nederlands zijn er geen naamvallen meer. Soms worden klinkers aan het eind van een woord vervangen door een andere letter, ныв wordt ныл als er een uitgang achter komt, omdat het anders moeilijk is om de twee klinkers achter elkaar uit te spreken.
Werkwoorden
Het persoon, getal en tijd van de werkwoorden worden gemaakt door een uitgang achter het werkwoord te plaatsen, er wordt niets voor het werkwoord geplaatst, Het werkt wordt уджалö, waarbij ö de persoon aangeeft en уджал het werkwoord is. Bij ontkennende werkwoordsvormen wordt er wel een woord voor het werkwoord geplaatst, maar die is bij elke persoon anders. Zij werken niet wordt оз уджавны, оз geeft de ontkenning aan, ны geeft de persoon aan en уджал is het werkwoord.
Komi cultuur
Komi is niet alleen een taal, maar ook een volk met hun eigen cultuur. Alhoewel het sinds het jaar 1500 meer op Russisch is gaan lijken, zijn er nog steeds dingen die typisch Komi zijn.
Landbouw en jacht
Een groot deel van het voedsel van de Komi wordt verkregen door jacht, landbouw (vooral graan) en visserij. Door het koude klimaat in het noorden wordt landbouw vooral in het zuiden van het leefgebied uitgeoefend. Door de relatief harde grond zijn ploegen vaak uitgerust met stalen punten. Er wordt vaak gejaagd op pelsdieren, waaronder vossen en hazen, maar ook op verschillende soorten vogels en hoefdieren. Veeteelt komt minder voor maar wordt soms uitgevoerd. Rendier wordt ook gefokt in de noordelijke gebieden, en is al honderden jaren een traditie. Tuinbouw, het verbouwen van fruit en groente, komt zeer weinig voor. Sommige producten, zoals bessen worden simpelweg met de hand verzameld.
Ambachten
De ambachten van de Komi worden vooral gekenmerkt door de houtkunst. Hout wordt gesneden, geverfd of gevlochten, waardoor allerlei vormen ontstaan, vaak geometrische vormen en driedimensionale schilderingen. Een ander kenmerk van de Komi zijn hun weefsels. Ambachtslieden weven, borduren en spinnen verschillende natuurlijke stoffen in mooie patronen. Sommige stoffen worden gebruikt om thuis te gebruiken, bijvoorbeeld als tafelkleed. Andere stoffen, zoals vilt, worden gebruikt als Koopwaar. Ook wordt er aardewerk en bontproducten gemaakt.
Woonplaatsen
De oudste plaatsen van de Komi werden vaak aan een rivier gebouwd, bestonden uit een aantal dorpen met elk een binnenplaats. Er zijn twee soorten huizen die typisch Komi zijn en vaak door de Komi gebruikt worden als woning, ze zijn beide een type blokhut. Een van de varianten is gekenmerkt doordat het is opgedeeld in een ruimte om in te koken, slapen en gewoon te wonen, terwijl de andere helft werd gebruikt om koopwaar te verkopen en te produceren. Het andere type ziet er van buiten hetzelfde uit maar is van binnen iets anders, vooral de ramen en de indeling van dit type waren anders. Deze blokhutten worden soms nog steeds gebruikt om in te wonen, maar in veel gevallen wonen de Komi tegenwoordig in een gewoon huis.
Keuken
Kleding
De kleding van een vrouw bij de Komi verschilt per regio, maar bij de man blijft het overal hetzelfde. Ook is er een winter- en zomerkleding.
In het zuiden bestaat dameskleding vaak uit een jurk met verschillende kleuren, waaronder ze een overhemd en een trui zonder mouwen dragen. Daarbij dragen ze een zelfgemaakte riem en een sierlijk hoofddeksel. De mannen dragen hier een kleurrijk overhemd, een broek met wijde pijpen en wollen sokken, een riem en een pet.
In het noorden is de kleding meer gemixt met de klederdracht van de Nenetsen. Als schoenen dragen ze laarzen van leer. De kleding is vaak gemaakt om beter bestand te zijn tegen de kou. Ook is er een speciale kledingstijl voor de jacht. Er wordt dan een cape en een speciale legging van wol.