Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp is een term uit de grammatica. Bedoeld is het zinsdeel dat een handeling ondergaat die door middel van het gezegde in dezelfde zin wordt beschreven. Je kunt het ook zo zeggen: het lijdend voorwerp is het zinsdeel dat als de zin in de lijdende vorm wordt gezet, onderwerp van die zin wordt (zie onder).

In sommige talen (zoals het Duits) heb je naamvallen. Het lijdend voorwerp staat dan in de vierde naamval, die we ook wel de accusatief noemen.

Voorbeelden

In de zin "Hij gaf een klap" is "Hij' onderwerp, "gaf" gezegde en "een klap" lijdend voorwerp. Het lijdend voorwerp is het antwoord op de vraag: wat werd gegeven? Antwoord: een klap. Dus een klap is lijdend voorwerp.

In de zin "Hij kreeg een klap" lijkt "hij" wel de handeling te ondergaan, maar is in dit geval onderwerp van de zin. Kreeg is de persoonsvorm die verandert als je het onderwerp ("hij") verandert. Dus zoals het onderwerp het antwoord is op de vraag: wie kreeg een klap? is het lijdend voorwerp het antwoord op de vraag: wat kreeg hij? Dus klap is lijdend voorwerp.

Een andere manier om het lijdend voorwerp te herkennen is om de zin van de zgn. bedrijvende (actieve) vorm om te zetten in de lijdende (passieve) vorm.

"Hij gaf een klap" staat in de bedrijvende vorm. In de lijdende vorm luidt de zin: "Een klap werd door hem gegeven." Het lijdend voorwerp klap wordt in de laatste zin onderwerp.

De afkorting van het lijdend voorwerp is LV