Vibrafoon

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Sopraan vibrafoon met duidelijk zichtbaar de toetsenbord indeling van de aluminium staven.

De vibrafoon is een muziekinstrument. Het behoort tot de slaginstrumenten en omdat elke metalen staaf een eigen klank maakt is het een zogeheten idiofoon. Het bestaat uit gestemde aluminium klankstaven en wordt meestal gespeeld met twee of vier zachte hamers of kloppers die in de handen worden gehouden en waarmee je op de staven slaat.. Een persoon die de vibrafoon speelt, wordt een vibrafonist, vibraharpist of vibist genoemd.

De vibrafoon lijkt op de marimbafoon en de stalen marimba, die hij eigenlijke in de loop van de tijd heeft vervangen. Een van de belangrijkste verschillen tussen de vibrafoon en andere slaginstrumenten met een op het toetsenbord gelijkend geheel, is dat elke staaf boven een resonatorbuis (die als een soort klankkast werkt) hangt met bovenaan op een as ronddraaiende 'vlinderklep'. Deze kleppen zijn met elkaar verbonden op een gemeenschappelijke as, wat een tremolo- (trillend) of vibrato- (golvende toon) effect maakt terwijl de motor de as draait. De vibrafoon heeft ook een sustainpedaal (demper) vergelijkbaar met die van een piano. Met het pedaal omhoog, maken de staven een gedempt geluid. Met het pedaal ingedrukt kunnen de staven enkele seconden doorklinken, of totdat men het pedaal los laat zodat ze worden gedempt.

De vibrafoon wordt vaak gebruikt in de jazz muziek. Het is het tweede meest populaire slaginstrument in de klassieke muziek met een toetsenbord indeling, na de marimba. De vibrafoon maakt deel uit van de standaard slagwerker-opleiding op universitair niveau. Het is een standaardinstrument in de moderne slagwerkgroep voor orkesten en harmonieorkesten.

Hoe het begon

Rond 1916 begon instrumentenmaker Herman Winterhoff, van de Leedy Manufacturing Company, het een en ander uit te proberen met geluidseffecten die op de menselijke stem lijken op een stalen marimba met drie octaven (toonladders). Door een motor aan te sluiten, kon hij vibrato-effecten maken, vandaar de naam "vibrafoon". Ook als je een lange toon zingt, dan hoor je dat je stem vibreert (iets golft).

Henry Schluter (een werknemer van de concurrent JC Deagan, Inc.) bouwde in 1927 deze vernieuwde 'marimba' na. Maar in plaats van staal gebruikte hij aluminium staven, wat een warmere klank geeft. Ook paste hij de afmetingen van de staven aan om een nog 'milder' geluid te krijgen. Ook paste hij voor het eerst het sustainpedaal toe, zodat de speler meer verschillen in hard en zacht in het spel kon maken (meer dynamiek). Ze noemden het instrument eerst 'virbraharp', wat later in vibrafoon veranderde.