Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk
| Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk | |
|---|---|
| Foto | |
| |
| Locatie: | Sarajevo, Bosnië |
| Datum: | 28 juni 1914 |
| Dader(s): | Gavrilo Princip |
| Wapen(s): | FN-pistool model 1910 |
| Slachtoffer(s): | Frans Ferdinand van Oostenrijk |
De moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk was een moord die de Eerste Wereldoorlog zou hebben ontketend. Deze moord werd gepleegd door 3 Bosnisch-Servische studenten.
Wat vooraf ging
Een "vreemde" vrouw
Frans Ferdinand was getrouwd met Sophie Chotek, een gravin. Deze was van de lage adel, ofwel "boerenadel" en het werd niet door de traditie voorgeschreven dat mensen van de hoge adel trouwden met de lage adel. Zo mocht bijvoorbeeld Chotek op plechtigheden nooit mee op foto's verschijnen, en bij feesten mocht ze nooit aan het hoofd van de tafel zitten, naast Ferdinand, maar moest ze achter de hogere adel gaan zitten en ook pas na de hogere adel (meestal dus als laatste) binnengaan. Op de rondrit in Sarajevo reed Ferdinand met de titel van inspecteur-generaal en veldmaarschalk, en niet met de titel aartshertog omdat Chotek anders niet naast hem mocht zitten.
Waarom?
De rondrit vond plaats op 28 juni 1914, maar dit was echter de nationale feestdag in Servië. Op 28 juni 1389 werd Servië bij het Merelveld verslagen en bezet door Turkije. Het meeste volk van Servië apprecieerde het dan natuurlijk niet dat Ferdinand daar eens op een feestdag kwam "paraderen". 3 Bosnisch-Servische studenten reageerden hier dan fanatiek op en kwamen op het idee Ferdinand te vermoorden. Bosnië lag in die tijd ook erg gevoelig; het was pas 6 jaar Oostenrijks.
De moord
De voorbereidingen
Op 25 mei 1914 arriveerde Gavrilo Princip met 2 andere Bosnische studenten, Trifko Grabež en Nedeljko Čabrinović in Sabac. Ze namen meteen contact top met een terreurorganisatie "De Zwarte Hand", die hen wapens gaf en ermee leerde omgaan. Uiteindelijk waren ze klaar voor "hun grote dag".
De eerste poging
Op 28 juni 1914 stonden ze alle 3 klaar, verborgen langs de weg, gewapend met Belgische FN-pistolen, handgranaten en cyanidepillen, om zelfmoord te plegen indien dat nodig zou zijn. Toen de auto er voorbij reed, gooide één van hen een bom op de auto. Maar deze viel op de kap achter in de auto en Ferdinand kon de bom op de auto daarachter gooien, en hierbij raakte een generaal gewond. Hij werd op tijd naar het ziekenhuis afgevoerd en was buiten levensgevaar. Na deze mislukte poging gaven Grabež en Čabrinović de hoop op.
Tweede poging
Frans Ferdinand wilde de officier gaan bezoeken in het ziekenhuis, maar de weg was de chauffeur heel slecht uitgelegd. Hierdoor sloeg hij een verkeerde straat in. Ondertussen was Gavrilo Princip zich aan het bezatten omdat zijn vrienden de aanslag hadden verknoeid. Hij kwam het café op de hoek uit, en zag ineens de auto met de aartshertog erin zachtjes achteruit rijden. Hij greep meteen zijn FN-pistool en vuurt drie schoten af. Sofie Chotek is in de hals getroffen en sterft ongeveer onmiddellijk. Frans Ferdinand zou uitgeschreeuwd hebben: "Sopherl! Sopherl! Sterbe nicht! Bleibe am Leben für unsere Kinder!" (Sophie! Sophie! Sterf niet! Blijf leven voor onze kinderen!).
Poging tot zelfmoord
Princip slikte zijn cyanidepil in om zelfmoord te plegen, maar deze had geen effect meer, waarschijnlijk omdat het te oud was. De bende van de Zwarte Hand had tenslotte de bende jongeren al van het begin niet serieus genomen. Daarna trachtte hij zich door het hoofd te schieten maar de omstaanders sloegen het pistool uit zijn hand en hij werd gearresteerd. Omdat hij nog geen 21 jaar was, kon hij geen doodstraf krijgen. Hij kreeg de maximale straf voor zijn leeftijd, 20 jaar celstraf maar hij overleed in 1918 aan een ziekte.
Gevolgen
Oostenrijk-Hongarije gaf Servië de schuld, en stuurde een vernederend ultimatum naar Servië. Servië ging akkoord met alle punten, maar verworp er toch één. In dat punt eiste Oostenrijk-Hongarije dat zij het onderzoek deden en dat Servië zich er niet mee bemoeide, maar hiermee kon Servië als onafhankelijke staat niet mee akkoord gaan, en verworp het ultimatum. Op 28 juli 1914, verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië en de Eerste Wereldoorlog was begonnen.
Begraafplaats
Frans Ferdinand overleed 10 minuten na Sophie Chotek. Ze werden begraven in het kasteel Artstetten, omdat het keizerlijke graf in Wenen vanwege de lage afkomst van zijn vrouw zeker uitgesloten zou zijn.
Bronnen
- Boek "Grote Oorlog in België" van Luc de Vos, ISBN-978-94-625-8020-6
- Wat is een ultimatum precies?