Aspartaam
Waar komen suikers vandaan? Ongeveer 600 jaar V.C. teelt men in het westen van India al twee soorten rietsuiker. Toen Europa hoorde dat er in India suiker werd gemaakt, wilde zij dat ook. Zo ontstond de export van suiker naar Europa. Het suiker kocht je vroeger bijna alleen maar in de apotheek, want suiker was goed voor zieke mensen. Mensen die bijvoorbeeld moesten overgeven, kregen wat suiker van de dokter, want dit hielp erg goed. Later werd suiker ook gebruikt om te koken. Dit gebeurde niet bij iedereen, want suiker was erg duur! De suiker werd gebruikt om etenswaren langer te kunnen bewaren of om de smaak lekker te maken. Want met suiker bleven bijvoorbeeld de vruchten langer goed. Vroeger groeide bepaalde vruchten alleen in de zomer of alleen in de winter. Nu konden de rijkere mensen het fruit uit de zomer bewaren tot de winter! Er kwamen uiteindelijk toch suikerplantages in Europa, dat was veel makkelijker dan het suiker steeds uit een ver land te halen. Maar toch bleef het suiker erg duur. Er kwam verandering in de 18e eeuw. Iedereen dronk koffie en thee en maakte chocola. Hierbij hoorde ook een lekker koekje, waarin suiker zit. Suiker werd normaal, maar was nog best wel duur. In Duitsland gingen een aantal mensen op onderzoek uit, kun je niet uit andere producenten suiker halen? Vroegen zij zich af. Later ontdekten zij dat je suiker ook uit suikerbieten kan halen(dit zijn andere bieten dan de rode bieten die je ’s avonds eet!). Nu werd suiker pas echt normaal, iedereen kon het goed betalen en iedereen had het in huis. (Suikerinfo.nl, z.j.)
Tegenwoordig wordt suiker uit heel veel producten gehaald, hieronder staan een aantal voorbeelden (suikerinfo.nl, z.j.) : -Uit de wortels van de suikerbiet of zoethout -De sappen van de rietsuiker -Uit de zaden van rijst, mais of tarwe -Uit fruit van bijvoorbeeld druiven of watermeloen -Uit de bladen van planten wordt stevia gehaald (zoetstof, geen suiker) -Uit de bloemen worden door de bijen honing gehaald
Hoe wordt suiker nu gemaakt?
Rietsuiker: De suikerriet plant wordt fijn geperst, zodat de sap van het riet vrij komt. Dit sap wordt ingekookt, zodat het water verdampt en alleen de suiker overblijft, dit ziet er uit als stroop. De stroop wordt gekookt in water, zo ontstaan er suikerkristallen. Deze kristallen worden gedroogd en dan heb je suiker.
Suikerbiet:
Rond april worden de zaadjes van de suikerbiet geplant en rond half september worden alle suikerbieten geoogst. Deze suikerbieten worden naar de fabriek gebracht, goed schoongemaakt en in kleine stukjes gesneden. Het snijsel wat overblijft, wordt verwarmd en vervolgens in een grote ketel gestopt met water. Dit draait heel langzaam rondjes, zodat het suiker van de suikerbiet in het water kan worden opgenomen. Dit noem je diffusie. Het water met het suiker er in wordt ingekookt en er worden kleine kristalletjes aan toegevoegd. Zo gaat het suiker aan de kristallen vastkleven en worden de kristallen groter en groter, zo krijg je een dikke bruine stroop. De suikerstroop wordt daarna heel snel gecentrifugeerd, dit houdt in dat de ketel zo snel draait dat het vocht uit de stroop verdwijnt en er witte kristalsuiker ontstaat.
Filmpje: http://www.schooltv.nl/video/hoe-wordt-suiker-gemaakt-van-suikerbiet-tot-suikerkristal/
Media:http://www.schooltv.nl/video/hoe-wordt-suiker-gemaakt-van-suikerbiet-tot-suikerkristal/
Zijn er verschillende suikers? Je hebt verschillende soorten suikers. In het stukje ‘waar komt suiker vandaan’ heb ik al beschreven dat je suiker onder andere kan halen uit de sappen van suikerriet of uit de wortels van suikerbieten. Beide suikers noem je kristalsuiker. Ook maken mensen suiker uit rietsuiker of suikerbiet om los te verkopen. Dit kan kristalsuiker, rietsuiker, of (bruine/witte) basterdsuiker zijn. Dit kun je in alle supermarkten kopen en dat gebruik je om bijvoorbeeld een taart of koekjes te maken.
Hoe komt het dat basterdsuiker en rietsuiker bruin zijn en de andere suikers wit zijn als je deze in de supermarkt koopt? Bij het maken van basterdsuiker of rietsuiker laat de fabrikant een beetje bruine stroop over om de suiker een bruine kleur te geven. Dit doet hij bij de andere suikers niet en dat betekent dat deze suikers wit worden.
Je hebt ook suikers die standaard al in fruit zitten, bijvoorbeeld in appels, bananen, peren en nog veel meer. Dit noem je druivensuiker(glucose) of vruchtensuiker (fructose). De mensen hebben hier geen invloed op, dit doet de natuur. De planten maken zelf druiven- en vruchtensuiker aan door het zonlicht en water op te nemen en dit om te zetten naar suikers, dit is energie voor de planten zodat ze goed kunnen groeien. In een zoete vrucht zit alleen vruchtensuiker( fructose ). In een plant, zoals de suikerbiet en het suikerriet zit vruchtensuiker (fructose) én duivensuiker (glucose). Deze natuurlijk aangemaakte suikers wordt ook wel sacharose genoemd. Maar ook deze suiker wordt tegenwoordig uit het fruit gehaald, om suiker van te maken die door de fabrikanten in het eten worden gestopt om de smaak lekker te maken.
Het verschil tussen rietsuiker en suiker van de biet (kristalsuiker): Eigenlijk is er geen verschil in smaak, alleen het verschilt in kleur. Rietsuiker wordt korter gecentrifugeerd en heeft dus meer stroop, dit houdt in dat rietsuiker iets donkerder van kleur is. Bij het suiker van de biet wordt geen stroop overgehouden bij het centrifugeren , dus dit is wit. Maar ook suiker van de suikerbiet kan bruin worden, dan noemen wij het basterdsuiker. Deze suiker komt dus wél van de suikerbiet, maar daar zit iets meer stroop aan toegevoegd en de suiker wordt iets fijner gemalen. Je hebt ook nog melksuiker (lactose) en moutsuiker (maltose) Melksuiker ook wel lactose genoemd. Melksuiker is suiker wat in de melk van zoogdieren zit. Moutsuiker, ook wel maltose genoemd is een suiker die in eerste instantie niet zoet proeft. Het zit in zoete aardappel, graanproducten en bier.
Hieronder staan alle soorten suiker op een rijtje:
Melksuiker (lactose)
Vruchtensuiker (fructose)
Druivensuiker (glucose)
Moutsuiker (maltose)
Je hebt dus natuurlijke suikers en toegevoegde suikers. Wat is het verschil? Natuurlijke suikers eet je als je bijvoorbeeld groenten, fruit, zuivelproducten of aardappels eet daar in zit suiker wat de natuur heeft aangemaakt. Toegevoegde suikers eet je, wanneer je zelf of de fabrikant extra suiker toevoegt tijdens het maken van bijvoorbeeld taart, snoepjes of frisdrank. (Kennislink, 2007)
Wat doet je lichaam als je suikers eet? Je lichaam heeft brandstof nodig om te kunnen functioneren, het geeft je energie. De belangrijkste brandstoffen voor je lichaam zijn: -Koolhydraten -Eiwitten -Vetten
Suiker valt onder de brandstof koolhydraten. Het zorgt ervoor dat je kunt denken en bewegen. Via het maag-darmkanaal komt suiker in je bloed. Vervolgens wordt het afgegeven aan hersenen en spieren.
Alle soorten suiker, dus ook de suikers die in fruit zitten, worden door het lichaam op dezelfde manier verwerkt. Suiker wordt door het lichaam omgezet in glucose, dat wordt gebruikt voor de energievoorziening. Alle suikers bevatten ongeveer evenveel calorieën. In vloeibare suikers zoals honing of fruitstroop zitten net iets minder calorieën omdat het ook water bevat, dat is dus minder gecentrifugeerd in de ketel in de fabriek. (Voedingscentrum, z.j.)
Wat zijn calorieën? Wanneer je iets eet van bijvoorbeeld 100 calorieën, geef je je lichaam weer 100 calorieën energie. Je lichaam kan weer bewegen. (NLbewustengezond, 2013)
Zijn suikers goed of slecht?
Suiker zit in heel veel eten verwerkt. Denk aan de koekjes die je hebt gemaakt, of de zak drop die je in de supermarkt hebt gekocht. Maar ook zitten er suikers in fruit. In fruit zitten ook hele andere belangrijke voedingsstoffen voor je lichaam, wat goed is voor je gezondheid. Daarom wordt er gezegd dat je 2 porties fruit per dag mag eten.
Maar er zitten ook suikers in koekjes, snoepjes en frisdranken. Dit zijn de toegevoegde suikers die eigenlijk niet zo goed voor je zijn. Als je heel erg honger hebt en je kiest ervoor om bijvoorbeeld een reep chocola te eten, dat komt je lichaam in actie. Maar wat gebeurt er als je op dat moment bijna niet beweegt maar je lichaam wel heel veel energie van de reep chocola heeft? Dan is het suiker in je lichaam eigenlijk helemaal niet nodig, want je eet het omdat je honger hebt of zin hebt in iets lekkers, maar niet omdat je gaat bewegen. Je lichaam slaat de suikers dan als reserve op, voor een later moment als je geen energie meer hebt maar wél moet bewegen. De suikers worden dan alleen niet als suikers opgeslagen, maar het wordt omgezet naar lichaamsvet. Deze vetten slaan zich het allerliefst op bij je buik, je billen en je heupen.
Dit houdt in, dat als je veel suiker eet of drinkt en niet beweegt, er een kans bestaat dat je buik, je billen en je heupen steeds wat groter worden door de suikers die zijn omgezet naar vetten.
Buitenom dat je lichaam groeit door te veel suiker en te weinig beweging, is te veel suiker ook voor je gebit heel slecht. Te veel suiker veroorzaakt gaatjes in je tanden. Dus poets iedere dag heel goed je tanden! Ook kan te veel suiker er voor zorgen dat je lichaam niet meer zo goed werkt als dat het hoort.
Suikers in ons eten: Je kunt weinig producten meer opnoemen uit de supermarkt waar geen suiker meer in zit, dit houdt in dat wij, volwassenen en kinderen gewend zijn aan de smaak van eten met suiker. Stiekem raakt je lichaam, zonder dat jij het door hebt gewend aan deze smaak en de suikers die je lichaam iedere dag binnen krijgt. Eigenlijk kunnen we zeggen dat we niet meer zonder suiker kunnen. We vinden het lekker smaken en daarom kopen wij het steeds weer in de winkel. Dit houdt ook in dat de fabrikanten weten dat wij het steeds weer kopen. Ook weten zij dat te veel suiker niet zo goed is, maar dat als zij géén suiker meer in het eten doen, wij het niet meer kopen en de fabrikant veel minder geld kan verdienen.
Dus zijn suikers nou goed of slecht?
Eigenlijk heb je gewoon suiker nodig om energie van te krijgen! Dus ja, je moet ze eten! Dan zijn suikers goed voor je. Maar te veel suiker is niet goed voor je, dat heeft best wel wat nadelen voor je lichaam. Maar tuurlijk mag je af en toe lekker snoepen, dat hoort er bij. Maar zorg dat je dan wel daarna lekker gaat buitenspelen of gaat sporten zodat de suiker goed zijn werk kan doen!
Hoe ga je bewust om met suikers?' Gelukkig zijn er ook genoeg dingen waar weinig suiker in zit, die je prima kunt eten én wat zelfs erg lekker is! Maar nu je weet dat in veel dingen van ons eten suiker zit, hoe weet je dan dat je het goede kiest? Je kunt zelf op onderzoek gaan naar lekkere recepten of producten waar minder suiker in zit, lekker is én gezond voor je is. Achter op ieder product staat een tabel. Op deze tabel staan alle ingrediënten van het product, dit noem je de voedingswaarden.
Bewuste keuzen vinkjes op producten (Het Vinkje, 2016)
Deze twee vinkjes zijn tegenwoordig veel te vinden op producten in de supermark. Het blauwe vinkje geeft aan dat je een bewuste keuze maakt binnen deze product groep. Dus stel voor je koopt een pak sap waar dit vinkje op staat, heb je dat misschien gekozen omdat je dat gewoon het lekkerste vindt maar de stichting ‘Ik kies bewust’ geeft met dit blauwe vinkje aan dat de keuze van dat pak sap een bewuste keuze is binnen de andere pakken sap die je had kunnen kiezen. Het gaat hierbij om de producten die je beter niet te vaak kunt eten of drinken, maar als je het dan toch koopt het product met het blauwe vinkje een bewuste keuze is. Het groene vinkje geeft aan dat je een gezondere keuze kiest. Je kiest een product, bijvoorbeeld magere vanielle yoghurt. In de yoghurt zitten voedingsstoffen die je lichaam dagelijks nodigt heeft, het groene vinkje geeft aan dat deze keuze dan een gezondere keuze is tussen alle andere soorten yoghurt die je kunt kopen. Nu wil het niet zeggen dat alles waar het blauwe of groene vinkje op staat ook daadwerkelijk echt gezond voor je is. Het vinkje zegt iets over onder andere de hoeveelheid suiker. Het wil dus niet zeggen dat er in de producten waar dit vinkje op staat, geen suiker in zit. Maar er zit minder suiker in dan de rest van de producten die behoren tot die groep. (Hetvinkje.nl, 2016)
Light producten in de winkel: Omdat er zoveel bekend is over suiker en wat suiker met je lichaam doet wil de overheid meer gezondere dingen in supermarkt zien. Vroeger bestond er helemaal geen cola light of Taxi met minder suiker. Tegenwoordig zijn alle frisdranken die er bestaan ook verkrijgbaar in een light versie.
Maar is light nu veel gezonder dan gewone frisdranken?
In gewone frisdrank zit erg veel toegevoegde suiker. In Cola zit per 100 ml 10,6 gram suiker, dat zijn ongeveer 4 suikerklontjes. Per glas cola(250 ml) zijn dat 10 suikerklontjes! In light producten zitten geen suikers.
Wat is aspartaam? Maar waarom smaken light frisdranken dan toch zoet? In light frisdranken zit aspartaam, aspartaam is een zoetstof die ongeveer 200 keer zo zoet is als suiker maar bijna geen calorieën (energie) bevat. (Voedingscentrum.nl, z.j.)
Wat doet aspartaam met je lichaam? Er zijn verschillende onderzoeken geweest naar aspartaam. Want veel onderzoekers vragen zich af of aspartaam wel goed voor je lichaam is. Op de website van het voedingscentrum wordt gezegd dat aspartaam geen kwaad kan. Er zijn ook veel andere bronnen die juist zeggen dat aspartaam wel kwaad kan en dat zij niet begrijpen dat het voedingscentrum zegt dat aspartaam geen effect heeft op je lichaam. Het voedingscentrum(voedingscentrum, z.j.) zegt zelf op hun website: Het Voedingscentrum biedt consumenten en professionals wetenschappelijke en onafhankelijke informatie over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze. Het bekende voorlichtingsmodel Schijf van Vijf is één van de manieren om voorlichting te geven, maar het Voedingscentrum doet veel meer. Daarvoor krijgen we voor 100% subsidie vanuit de overheid. We nemen geen geld aan van bedrijven. Wij kunnen daardoor zonder commercieel belang praktische informatie geven.
Het voedingscentrum (Voedingscentrum, z.j.) zegt het volgende over aspartaam: Aspartaam is een kunstmatige zoetstof, die ongeveer 200 keer zoeter is dan suiker en nauwelijks calorieën levert. Je vindt aspartaam vooral in light-frisdrank, suikervrij snoepgoed en zoetjes. Het heeft het E-nummer E951. Aspartaam is een veilige zoetstof zolang het gebruik onder de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) blijft. Aangezien aspartaam een E-nummer heeft, is het gegarandeerd dat je er niet te veel van binnen krijgt, zelfs al drink je veel light-frisdrank.
Soms hoor je dat aspartaam een verband heeft met het ontstaan van ernstige aandoeningen zoals hersentumoren, hoofdpijn en gedragsveranderingen. Deze uitlatingen zijn vrijwel altijd terug te voeren op onzorgvuldig onderzoek en onterechte conclusies. Negatieve resultaten uit gedegen onderzoek zijn altijd aanleiding voor de autoriteiten om de veiligheid opnieuw na te gaan. Er bestaan geen studies die aanwijzingen geven dat aspartaam slecht is voor de gezondheid of kankerverwekkend is. In 2006 en 2007 zijn 2 studies gepubliceerd door het Italiaanse Ramazzini Instituut, waaruit zou blijken dat proefdieren kanker krijgen als gevolg van aspartaam. Naar deze studies is zeer goed gekeken door de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA). Hun conclusie was dat de tumoren die waren gevonden niet kwamen doordat de ratten aspartaam kregen, maar omdat ze chronische ontstekingen hadden aan de ademhalingsorganen. De ratten waren dus al ziek voordat ze getest werden. Bovendien bleek de statistiek in het onderzoek niet te kloppen.
Voeding en Gezondheid, Robert van Boxtel op 3 december 2013 zegt het volgende over aspartaam: Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die ongeveer 200 maal zo zoet is als suiker en bevat nauwelijks calorieën. Aspartaam staat die ook bekend onder de naam E951 en zit in meer dan 6000 voedingsmiddelen en in meer als 500 medicijnen. Verder is het makkelijk en goedkoop te produceren, en goed verwerkbaar en makkelijk op te slaan. Aspartaam is de meest gebruikte zoetstof te wereld. 43% van alle zoetstof is aspartaam. Als je aspartaam intoetst in Google zie je op de eerste pagina volledig tegenstrijdige berichten. Heel veel negatieve berichten en een aantal die tegenspreken van aspartaam ongezond en gevaarlijk is. Voorstanders zijn onder meer het Voedingscentrum die stellen dat aspartaam volledig ongevaarlijk is. Volgens het Voedingscentrum en EFSA, de Europese voedselveiligheidsautoriteit mag je 40 milligram per kilo lichaamsgewicht gebruiken. Dat betekend dat een gemiddeld persoon die 65 kg weegt en per dag 4,3 liter aan frisdrank zou mogen drinken. Nu is het de vraag of je met 40 wel aan de veilige kant zit het Ramazzini instituut voor kankeronderzoek heeft in 2005 namelijk aangetoond dat het kantelpunt ligt bij 20 mg per kilogram lichaamsgewicht en als je meer gebruikt er een significante toename werd gemeten in lymfomen, leukemie en hersentumoren. En in 2007 is aangetoond dat aspartaam voor jonge kinderen nog veel gevaarlijker is omdat die minder gewicht hebben. Het kantelpunt bij kinderen zou al beginnen bij 5 mg per kilogram lichaamsgewicht.
Als ik beide teksten van verschillende bronnen vergelijk, zie ik dat beide bronnen zeggen dat aspartaam 200 keer zo zoet is als suiker. Het verschil wat ik lees is dat het Voedingscentrum zegt dat aspartaam veilig is en nu zegt de website Gezondheid en Voeding geschreven door zegt dat er veel tegenstrijdige onderzoeken zijn met aspartaam. Dat inhoudt dat uit onderzoeken onder andere komt dat aspartaam helemaal niet zo goed voor je is. Hij zegt dat het Ramazzini instituut heeft onderzocht dat 40 miligram aspartaam per kilo lichaamsgewicht te veel is en het eigenlijk al naar beneden wordt gehaald naar 20 miligram aspartaam per kilo lichaamsgewicht en bij kinderen zelfs naar 5 miligram per kilo lichaamsgewicht.
Het voedingscentrum zegt dat het Ramazzini instituut is onderzocht op proefdieren en dat deze dieren al ziek waren voordat er getest werd en dat het onderzoek dus onnauwkeurig was.
Wat zegt het onderzoek van de EFSA en Ramazzini? De Europesevoedselveiligheidsautoriteiten (EFSA): Er zijn geen onderzoeken te vinden die de wetenschappers van de EFSA zijn uitgevoerd.
Ramazzini instituut (2005)
Ramazzini is een onderzoek gestart naar aspartaam. Dit heeft hij gedaan omdat de vorige onderzoeken naar aspartaam niet voldeden aan ‘Good Laboraty practices’. Dit houdt in dat de tijd van het onderzoek te kort was, het aantal proefdieren te weinig en nog meer aspecten. Ramazzini ging het ‘mega experiment’ aan. Hij deed een aspartaam experiment met een grote groep dieren tot deze dieren plotseling dood gingen. Op de website van Ramazzini en aspartaam wordt niks gezegd over de dieren die voor het experiment al ziek waren.
Ramazzini gebruikte knaagdieren. De reden waarom hij knaagdieren gebruikten is omdat naar eerder onderzoek is gebleken dat onder andere knaagdieren aspartaam op dezelfde wijze verteren als mensen.
Na dit onderzoek waren een veel cijfers bekend, deze cijfers toonde aan dan veel ratten overleden na dat zij aspartaam in hun lichaam kregen. De ratten kregen lichamelijke aandoeningen.
Voor meer informatie kijk op: http://www.aspartaam.com/ramazzini.php
Hier kun je ook de Italiaanse en Engelse originele onderzoekuitslagen vinden.
Conclusie: Het Ramazzini onderzoek zegt dat het onderzoek voldoet aan de ‘Good laboratory practices’. Dit houdt in dat het onderzoek officieel is goed gekeurd. Uit dit onderzoek is gebleken dat aspartaam helemaal niet zo goed voor de gezondheid kan zijn, als je het met dezelfde hoeveelheid inneemt als het Voedingscentrum en de EFSA zegt. Het voedingscentrum geeft aan dat uit vele onderzoeken vanuit de EFSA is gebleken dat aspartaam geen kwaad kan. Ik ben gaan onderzoeken en ik kon de uitgevoerde onderzoeken door de wetenschappers van de EFSA niet vinden. Ik kan dus niet beschrijven op welke gegevens en resultaten het Voedingscentrum en de EFSA concluderen dat 40 miligram aspartaam per kilo lichaamsgewicht zijn gebaseerd.
Een leuk proefje met cola en cola light:
2) De cola en cola light proef
1)Neem een fles cola en een fles cola light (merk maakt niet uit)
2)Zet twee pannetjes op het vuur of gaspit en doe in de ene pan een deel cola en in de andere pan een deel cola ligt
3)Laat de cola in beide pannetjes koken.
4)Het resultaat: je ziet dat alle vloeistof is verdampt en alleen de resten nog overblijven. Bij cola light is dit zo goed als niks. Bij cola is dit best veel suiker!
Link naar een Youtube filmpje waar dit onderzoekje wordt uitgevoerd: https://www.youtube.com/watch?v=OBzvN9FLx4Q
Bronlijst:
Spijsverting.info/maagleverdarm stichting. (z.j.) Spijsvertering. Opgehaald op 19 september 2016 van http://www.spijsvertering.info/over-spijsvertering/alvleesklier/
Aspartaam.com ( 2006). Ramazzini. Opgehaald op 12 september 2016 vanhttp://www.aspartaam.com/ramazzini.php
Gezondheid&Voeding, Robert van Boxtel (2013). Aspartaam. Opgehaald op 12 september 2016 van http://gezondheidenvoeding.nl/voeding/e-nummers/aspartaam-e951-kunstmatige-zoetstof/
Hetvinkje.nl (2016). Organisatie. Opgehaald op 12 september 2016 van http://www.hetvinkje.nl/organisatie/vraag-en-antwoord/
Kennislink.nl (2007 ). Suikersoorten. Opgehaald op 12 september 2016 van http://www.kennislink.nl/publicaties/suikersoorten
Nlbeweustgezond.nl (2013 ). Calorieën. Opgehaald op 19 september 2016. Van https://www.nlbewustgezond.nl/gezonde-voeding/calorieen/
Schooltv.nl ( 2014 ). Hoe wordt suiker gemaakt van suikerbiet tot suikerkristal. Opgehaald op 12 september 2016 van http://www.schooltv.nl/video/hoe-wordt-suiker-gemaakt-van-suikerbiet-tot-suikerkristal/
C3.nl. (z.j.) Smaaktest. Opgehaald op 12 september 2016 van https://onderwijsmiddelen.c3.nl/resultaten/
Suikerinfo.nl (z.j. ). Wat zijn suikers. Opgehaald op 12 september 2016 van https://www.suikerinfo.nl/wat-zijn-suikers
Voedingscentrum.nl ( z.j. ). Wat doet suiker in je lichaam. Opgehaald op 12 september 2016 van http://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/wat-doet-suiker-in-je-lichaam.aspx