Rode peper: verschil tussen versies
| Regel 7: | Regel 7: | ||
|Leefgebied = oorspronkelijk Midden- of Zuid-Amerika ([[Mexico (land)|Mexico]]) |
|Leefgebied = oorspronkelijk Midden- of Zuid-Amerika ([[Mexico (land)|Mexico]]) |
||
|Leefomgeving = divers, gekweekt in kassen |
|Leefomgeving = divers, gekweekt in kassen |
||
| − | |Behoort tot de = |
+ | |Behoort tot de = [[Nachtschadefamilie]] |
|AfbeeldingLeefgebied = |
|AfbeeldingLeefgebied = |
||
}} |
}} |
||
| − | '''Rode peper''', oftewel '''chilipeper''' is familie van de [[aardappel]] en [[tomaat]]. Er zit een stof in chilipeper die de peper erg pittig maakt. In 'gewone' zwarte of witte peper zit weer een andere pittige stof. Chilipeper en gewone [[peper]] zijn geen familie van elkaar. [[Paprika]] is eigenlijk ook een |
+ | '''Rode peper''', '''Spaanse peper''' oftewel '''chilipeper''' is familie van de [[aardappel]] en [[tomaat]]. Er zit een stof in chilipeper die de peper erg pittig maakt (capsaïcine). In 'gewone' zwarte of witte peper zit weer een andere pittige stof (piperine). Chilipeper en gewone [[peper]] zijn geen familie van elkaar. [[Paprika]] is eigenlijk ook een chilipeper, maar dan met een hele zachte en zoete smaak. Waarschijnlijk vinden jullie dit ook lekkerder smaken. Als je eten pittig wilt maken, kan je gewone peper of chilipeper gebruiken. In Nederland wordt vaak zwarte of witte peper gebruikt, maar in bijvoorbeeld [[Suriname|Surinaamse]] gerechten wordt veel gebruikgemaakt van de rode peper. Er zijn heel veel verschillende soorten pepers: groene (onrijpe) pepers, gele pepers, jalapeño pepers en Madame Jeanette pepers. Madame Jeanette pepers zijn wat mildere pepers die veel in de Surinaamse keuken gebruikt worden. De chilipeper komt eigenlijk uit [[Zuid-Amerika]], maar wordt nu ook in veel andere warme landen gekweekt. |
| ⚫ | |||
| + | De branderige stof wordt ook gebruikt in Tijger balsem, wat een pijn verlichtende en warmte gevend effect heeft op spieren. |
||
| + | |||
| + | == Herkomst == |
||
| + | Van chilipepers wordt aangenomen dat ze ergens in [[Midden-Amerika|Midden]]- of [[Zuid-Amerika]] zijn ontstaan en werden voor het eerst gekweekt in [[Mexico (land)|Mexico]]. ''Capsicumplanten'' zijn ontstaan in het hedendaagse [[Bolivia]] en maken al sinds ongeveer 7.500 voor Christus deel uit van het menselijke dieet. Na de zogeheten Colombiaanse uitwisseling verspreidden veel gekweekte versies van de chilipeper zich over de hele wereld, gebruikt voor zowel voedsel als traditionele geneeskunde. Dit leidde tot een grote verscheidenheid aan cultuurvariëteiten. Toen [[Christoffel Columbus|Christopher Columbus]] en zijn bemanning het Caribisch gebied bereikten, waren zij de eerste Europeanen die rode peper tegenkwamen. Ze noemden ze "paprika's" omdat ze, net als zwarte peper van het geslacht ''Piper'' dat reeds in Europa bekend was, een pittige, hete smaak hebben in tegenstelling tot ander voedsel. |
||
| + | |||
| + | Chilipepers verspreidden zich naar [[Azië]] door hun introductie door Portugese handelaren, die - zich bewust van hun handelswaarde en gelijkenis met de pittigheid van zwarte peper - hun handel op de Aziatische specerijenhandelsroutes reclame hiervoor maakten. Ze werden tegen het einde van de 16e eeuw door de Portugezen in [[India]] geïntroduceerd. In de Aziatische keuken van de 21e eeuw worden chilipepers in veel regio's veel gebruikt. |
||
| + | |||
| + | Aangenomen wordt dat cultivars die in Noord-Amerika en Europa worden gekweekt allemaal afkomstig zijn van de rode peper ''(Capsicum annuum)'' en wit, geel, rood of paars tot zwart fruit hebben. In 2019 bedroeg de wereldproductie van rauwe groene chilipepers 38 miljoen ton, waarvan [[Volksrepubliek China|China]] de helft produceerde. |
||
| + | |||
| + | == Soorten == |
||
| ⚫ | |||
| + | # ''Capsicum annuum'' bevat veel voorkomende variëteiten zoals groene paprika's, cayennepeper, jalapeños, Thaise pepers, chiltepin en alle vormen van chili uit New Mexico . |
||
| + | # ''Capsicum frutescens'' omvat malagueta , tabasco, piri piri en Malawische Kambuzi. |
||
| + | # ''Capsicum chinense'' bevat de heetste pepers zoals de naga, habanero, Datil en Scotch bonnet |
||
| + | # ''Capsicum pubescens'' omvat de Zuid-Amerikaanse rocoto- paprika's. |
||
| + | # ''Capsicum baccatum'' omvat de Zuid-Amerikaanse aji-pepers |
||
| + | |||
| + | == Gebruik == |
||
| + | Chilipeperpeulen zijn biologisch gezien bessen. Als ze vers worden gebruikt, worden ze meestal als groente bereid en gegeten. Hele peulen kunnen worden gedroogd en vervolgens geplet of vermalen tot chilipoeder dat als specerij of smaakmaker wordt gebruikt. Veel Mexicaanse gerechten , waaronder variaties op chilipepers , gebruiken de hele chili. In India hebben de meeste huishoudens altijd een voorraad verse hete groene pepers bij de hand en gebruiken ze om de meeste curries en droge gerechten op smaak te brengen. Spaanse pepers zijn in veel keukens aanwezig. Enkele opmerkelijke andere chili-achtige gerechten, zijn arrabbiata-saus, paprikash, chiles en nogada, gemarineerde kip, mole poblano, nam phrik, 'nduja, ''sambal'' en som tam. |
||
[[Categorie:Specerij]] |
[[Categorie:Specerij]] |
||
| + | [[Categorie:Nachtschadefamilie]] |
||
Huidige versie van 11 apr 2023 om 10:44
| Rode peper of Chilipeper Capsicum annuum | |
|---|---|
|
| |
| Leefgebied | oorspronkelijk Midden- of Zuid-Amerika (Mexico) |
| Leefomgeving | divers, gekweekt in kassen |
| Behoort tot de | Nachtschadefamilie |
Portaal  Biologie
| |
Rode peper, Spaanse peper oftewel chilipeper is familie van de aardappel en tomaat. Er zit een stof in chilipeper die de peper erg pittig maakt (capsaïcine). In 'gewone' zwarte of witte peper zit weer een andere pittige stof (piperine). Chilipeper en gewone peper zijn geen familie van elkaar. Paprika is eigenlijk ook een chilipeper, maar dan met een hele zachte en zoete smaak. Waarschijnlijk vinden jullie dit ook lekkerder smaken. Als je eten pittig wilt maken, kan je gewone peper of chilipeper gebruiken. In Nederland wordt vaak zwarte of witte peper gebruikt, maar in bijvoorbeeld Surinaamse gerechten wordt veel gebruikgemaakt van de rode peper. Er zijn heel veel verschillende soorten pepers: groene (onrijpe) pepers, gele pepers, jalapeño pepers en Madame Jeanette pepers. Madame Jeanette pepers zijn wat mildere pepers die veel in de Surinaamse keuken gebruikt worden. De chilipeper komt eigenlijk uit Zuid-Amerika, maar wordt nu ook in veel andere warme landen gekweekt.
De branderige stof wordt ook gebruikt in Tijger balsem, wat een pijn verlichtende en warmte gevend effect heeft op spieren.
Herkomst
Van chilipepers wordt aangenomen dat ze ergens in Midden- of Zuid-Amerika zijn ontstaan en werden voor het eerst gekweekt in Mexico. Capsicumplanten zijn ontstaan in het hedendaagse Bolivia en maken al sinds ongeveer 7.500 voor Christus deel uit van het menselijke dieet. Na de zogeheten Colombiaanse uitwisseling verspreidden veel gekweekte versies van de chilipeper zich over de hele wereld, gebruikt voor zowel voedsel als traditionele geneeskunde. Dit leidde tot een grote verscheidenheid aan cultuurvariëteiten. Toen Christopher Columbus en zijn bemanning het Caribisch gebied bereikten, waren zij de eerste Europeanen die rode peper tegenkwamen. Ze noemden ze "paprika's" omdat ze, net als zwarte peper van het geslacht Piper dat reeds in Europa bekend was, een pittige, hete smaak hebben in tegenstelling tot ander voedsel.
Chilipepers verspreidden zich naar Azië door hun introductie door Portugese handelaren, die - zich bewust van hun handelswaarde en gelijkenis met de pittigheid van zwarte peper - hun handel op de Aziatische specerijenhandelsroutes reclame hiervoor maakten. Ze werden tegen het einde van de 16e eeuw door de Portugezen in India geïntroduceerd. In de Aziatische keuken van de 21e eeuw worden chilipepers in veel regio's veel gebruikt.
Aangenomen wordt dat cultivars die in Noord-Amerika en Europa worden gekweekt allemaal afkomstig zijn van de rode peper (Capsicum annuum) en wit, geel, rood of paars tot zwart fruit hebben. In 2019 bedroeg de wereldproductie van rauwe groene chilipepers 38 miljoen ton, waarvan China de helft produceerde.
Soorten
Er zijn vijf gedomesticeerde (gekweekte) soorten chilipepers:
- Capsicum annuum bevat veel voorkomende variëteiten zoals groene paprika's, cayennepeper, jalapeños, Thaise pepers, chiltepin en alle vormen van chili uit New Mexico .
- Capsicum frutescens omvat malagueta , tabasco, piri piri en Malawische Kambuzi.
- Capsicum chinense bevat de heetste pepers zoals de naga, habanero, Datil en Scotch bonnet
- Capsicum pubescens omvat de Zuid-Amerikaanse rocoto- paprika's.
- Capsicum baccatum omvat de Zuid-Amerikaanse aji-pepers
Gebruik
Chilipeperpeulen zijn biologisch gezien bessen. Als ze vers worden gebruikt, worden ze meestal als groente bereid en gegeten. Hele peulen kunnen worden gedroogd en vervolgens geplet of vermalen tot chilipoeder dat als specerij of smaakmaker wordt gebruikt. Veel Mexicaanse gerechten , waaronder variaties op chilipepers , gebruiken de hele chili. In India hebben de meeste huishoudens altijd een voorraad verse hete groene pepers bij de hand en gebruiken ze om de meeste curries en droge gerechten op smaak te brengen. Spaanse pepers zijn in veel keukens aanwezig. Enkele opmerkelijke andere chili-achtige gerechten, zijn arrabbiata-saus, paprikash, chiles en nogada, gemarineerde kip, mole poblano, nam phrik, 'nduja, sambal en som tam.