Bestuiving: verschil tussen versies
| Regel 2: | Regel 2: | ||
=== '''Bestuiving''' === | === '''Bestuiving''' === | ||
| − | Bestuiving is een belangrijke stap in de voortplanting van zaadplanten. Dit betekent de overdracht van stuifmeelkorrels die uit de helmhokjes van de meeldraad komen en naar de stempel van de stamper gaan. De stuifmeelkorrels kan je zien als het mannetje, de stempel kan je zien als het vrouwtje. | + | Bestuiving is een belangrijke stap in de voortplanting van zaadplanten. Dit betekent de overdracht van [[stuifmeelkorrels]] die uit de [[helmhokjes]] van de [[meeldraad]] komen en naar de stempel van de [[stamper]] gaan. De stuifmeelkorrels kan je zien als het mannetje, de stempel kan je zien als het vrouwtje. |
==== '''Verschil bestuiving en bevruchting''' ==== | ==== '''Verschil bestuiving en bevruchting''' ==== | ||
| Regel 9: | Regel 9: | ||
==== '''Geslachten bij bloemen''' ==== | ==== '''Geslachten bij bloemen''' ==== | ||
Er zijn twee soorten geslachten bij bloemen, namelijk: | Er zijn twee soorten geslachten bij bloemen, namelijk: | ||
| − | * Eenslachtige bloemen | + | * [[Eenslachtige bloemen]] |
** Dit is of een mannetjes bloem, of een vrouwtjes bloem | ** Dit is of een mannetjes bloem, of een vrouwtjes bloem | ||
| − | * Tweeslachtige bloemen | + | * [[Tweeslachtige bloemen]] |
** Deze bloem heeft mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen. | ** Deze bloem heeft mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen. | ||
| Regel 27: | Regel 27: | ||
==== '''Bijen VS Hommels''' ==== | ==== '''Bijen VS Hommels''' ==== | ||
| − | De hommels en bijen vliegen van bloem naar bloem en verzamelen hier nectar, dat is een stof waar veel suiker inzit en die gemaakt wordt door een plant. Dit wordt later, als de bijen het naar hun korf brengen, omgezet naar honing. Ze nemen niet alleen nectar mee, maar ook stuifmeel. Dit kunnen zij actief en niet actief meenemen. Ze kunnen het meenemen door tegen de meeldraden van de plant aan te wrijven, het stuifmeel blijven ‘plakken’ aan de dichte haren op de achterste poten. Als de insecten van bloem naar bloem vliegen, laten ze stuifmeelkorrels achter. | + | De hommels en [[bijen]] vliegen van bloem naar bloem en verzamelen hier [[nectar]], dat is een stof waar veel suiker inzit en die gemaakt wordt door een plant. Dit wordt later, als de bijen het naar hun korf brengen, omgezet naar honing. Ze nemen niet alleen nectar mee, maar ook stuifmeel. Dit kunnen zij actief en niet actief meenemen. Ze kunnen het meenemen door tegen de meeldraden van de plant aan te wrijven, het stuifmeel blijven ‘plakken’ aan de dichte haren op de achterste poten. Als de insecten van bloem naar bloem vliegen, laten ze stuifmeelkorrels achter. |
| − | Er is ook veel last van bijensterfte, dit heeft veel verschillende oorzaken. Namelijk ziekteverwekkers, bijvoorbeeld de Varroamijt en Nosema. Maar ook de mens brengt schade aan de bijen, door het bespuiten van bestrijdingsmiddelen (pesticiden) over de weilanden, klimaatverandering en ook door de onvoldoende en eenzijdige voeding die de bij heeft. | + | Er is ook veel last van bijensterfte, dit heeft veel verschillende oorzaken. Namelijk ziekteverwekkers, bijvoorbeeld de [[Varroamijt]] en [[Nosema]]. Maar ook de mens brengt schade aan de bijen, door het bespuiten van bestrijdingsmiddelen ([[pesticiden]]) over de weilanden, [[klimaatverandering]] en ook door de onvoldoende en eenzijdige voeding die de bij heeft. |
| − | ''Domme hommels'' | + | ===== ''Domme hommels'' ===== |
| + | Om de bestuiving goed te laten verlopen, schakelen veel vruchtgroentelers hommels in. Je zou ook voor bijen kunnen kiezen, maar hommels hebben een duidelijk voordeel: ze zijn dommer. Bloemen van vruchtgroenten zijn helemaal niet zo aantrekkelijk voor bijen en hommels. Door de [[luchtramen]] kunnen ze gemakkelijk naar buiten ontsnappen en op zoek gaan naar iets beters. Als een bij buiten een nectar-rijkere bloem vindt, kan ze dat aan haar korfgenoten vertellen. Dat doet ze met een bijendans. Hiermee kan ze precies het aantal meters tot de bloem aangeven en in welke [[windrichting]] er gevlogen moet worden, zo kan het hele nest uit de [[kas]] verdwijnen. | ||
| − | + | Een [[hommel]] heeft een veel minder ontwikkeld sociaal leven. Als er eentje buiten de kas raakt – en ze vinden de kas überhaupt nog terug – dan kan ze de andere hommels niet vertellen dat er buiten de kas nectar-rijkere bloemen zijn. Overigens hebben bijen nog een nadeel: bij lage temperaturen of bewolkt weer werken ze niet goed. Omdat de bloemen van vruchtgroenten de hommels te weinig bieden, moet een teler ze met suikerwater bijvoeren. | |
| − | |||
| − | |||
==== '''Bestuivingswijzen''' ==== | ==== '''Bestuivingswijzen''' ==== | ||
| Regel 41: | Regel 40: | ||
Er zijn 4 wijzen waarop er bestuiving plaats kan vinden, namelijk: | Er zijn 4 wijzen waarop er bestuiving plaats kan vinden, namelijk: | ||
| − | * Bestuiving door insecten | + | * Bestuiving door [[insecten]] |
** Bijen en hommels | ** Bijen en hommels | ||
** Kevers | ** Kevers | ||
| Regel 49: | Regel 48: | ||
** Zweefvliegen | ** Zweefvliegen | ||
| − | * Bestuiving door andere dieren | + | * Bestuiving door andere [[dieren]] |
** Vogels | ** Vogels | ||
** Vleermuizen | ** Vleermuizen | ||
| Regel 55: | Regel 54: | ||
* Bestuiving door de wind | * Bestuiving door de wind | ||
| − | ** Vooral bij grassen | + | ** Vooral bij [[grassen]] |
| − | ** Bomen | + | ** [[Bomen]] |
*** Coniferen | *** Coniferen | ||
*** Populieren | *** Populieren | ||
| Regel 70: | Regel 69: | ||
==== '''Bestuivingstypen''' ==== | ==== '''Bestuivingstypen''' ==== | ||
Je hebt verschillende wijzen van bestuiving, maar ook verschillende typen. | Je hebt verschillende wijzen van bestuiving, maar ook verschillende typen. | ||
| − | * Kruisbestuiving - Het stuifmeel van de ene bloem, komt terecht op de stempel van de andere bloem van een andere plant. | + | * [[Kruisbestuiving]] - Het stuifmeel van de ene bloem, komt terecht op de stempel van de andere bloem van een andere plant. |
| − | * Buurbestuiving - Het stuifmeel van de ene bloem, komt terecht op de stempel van een andere bloem, maar deze bloem zit wel op dezelfde plant | + | * [[Buurbestuiving]] - Het stuifmeel van de ene bloem, komt terecht op de stempel van een andere bloem, maar deze bloem zit wel op dezelfde plant |
| − | * Zelfbestuiving – Het stuifmeel van de bloem, komt terecht op de stempel van dezelfde bloem. | + | * [[Zelfbestuiving]] – Het stuifmeel van de bloem, komt terecht op de stempel van dezelfde bloem. |
==== '''Een vrucht zonder bestuiving''' ==== | ==== '''Een vrucht zonder bestuiving''' ==== | ||
| − | Als een proces op veel plaatsen mis kan gaan, is het aantrekkelijk om dat hele proces te omzeilen. Dus niet dat hele gedoe met stuifmeel dat van goede kwaliteit moet zijn, transport van het stuifmeel, ingroei van de pollenbuis en versmelting. Het is heel aantrekkelijk als een vruchtbeginsel uitgroeit tot een vrucht, zonder dat er bevruchting heeft plaats gevonden. Het kan, en heet met een moeilijk woord parthenocarpie. Het kenmerk van deze vruchten is dat er geen zaadjes inzitten, want er heeft ook geen bevruchting plaatsgevonden. Bij komkommers is dit de normale gang van zaken. In principe zijn alle komkommerbloemen in de kas vrouwelijk. Ze worden niet bestoven en toch groeit er het vruchtbeginsel uit, omdat de moderne rassen uitgeselecteerd zijn op de dit vermogen. Overigens kan zijn kleine broertje, de augurk, dit niet. Komkommerbloemen mogen niet eens meer bestoven worden, want dan ontstaat er een versie die wel zaden heeft. En dat kan veel meer de suikers naar zich toe trekken, waardoor andere vruchten minder aantrekkelijk zijn om te bestuiven. Parthenocarpie is zo interessant en aantrekkelijk dat ze bij de paprika, tomaat en aubergine veel onderzoek doen naar de mogelijkheden om hetzelfde te bereiken als bij de komkommer. Als dat lukt, dan is er geen bestuiving meer nodig bij dit voedsel. | + | Als een proces op veel plaatsen mis kan gaan, is het aantrekkelijk om dat hele proces te omzeilen. Dus niet dat hele gedoe met stuifmeel dat van goede kwaliteit moet zijn, transport van het stuifmeel, ingroei van de pollenbuis en versmelting. Het is heel aantrekkelijk als een [[vruchtbeginsel]] uitgroeit tot een vrucht, zonder dat er bevruchting heeft plaats gevonden. Het kan, en heet met een moeilijk woord [[parthenocarpie]]. Het kenmerk van deze vruchten is dat er geen zaadjes inzitten, want er heeft ook geen bevruchting plaatsgevonden. Bij komkommers is dit de normale gang van zaken. In principe zijn alle komkommerbloemen in de kas vrouwelijk. Ze worden niet bestoven en toch groeit er het vruchtbeginsel uit, omdat de moderne rassen uitgeselecteerd zijn op de dit vermogen. Overigens kan zijn kleine broertje, de augurk, dit niet. Komkommerbloemen mogen niet eens meer bestoven worden, want dan ontstaat er een versie die wel zaden heeft. En dat kan veel meer de suikers naar zich toe trekken, waardoor andere vruchten minder aantrekkelijk zijn om te bestuiven. Parthenocarpie is zo interessant en aantrekkelijk dat ze bij de paprika, tomaat en aubergine veel onderzoek doen naar de mogelijkheden om hetzelfde te bereiken als bij de komkommer. Als dat lukt, dan is er geen bestuiving meer nodig bij dit voedsel. |
Versie van 3 nov 2020 02:19
 Dit artikel is (gedeeltelijk) geschreven door Pabo-studenten van de MarnixAcademie en blijft in ieder geval staan tot de beoordeling is gegeven.
|
Bestuiving
Bestuiving is een belangrijke stap in de voortplanting van zaadplanten. Dit betekent de overdracht van stuifmeelkorrels die uit de helmhokjes van de meeldraad komen en naar de stempel van de stamper gaan. De stuifmeelkorrels kan je zien als het mannetje, de stempel kan je zien als het vrouwtje.
Verschil bestuiving en bevruchting
Bestuiving en bevruchting zijn niet hetzelfde, bestuiving kan leiden tot een bevruchting, maar dat hoeft niet. De eicel van de stamper en de spermacel van de stuifmeelkorrel moeten hiervoor samensmelten, maar dit gebeurt dus niet altijd. Zodra dit wel gebeurt, is er sprake van bevruchting.
Geslachten bij bloemen
Er zijn twee soorten geslachten bij bloemen, namelijk:
- Eenslachtige bloemen
- Dit is of een mannetjes bloem, of een vrouwtjes bloem
- Tweeslachtige bloemen
- Deze bloem heeft mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen.
Een mannetjesbloem bestaat uit de volgende onderdelen:
- Helmknop
- Helmdraad
Dit alles bij elkaar noemen ze de meeldraad
Een vrouwtjesbloem bestaat uit de volgende onderdelen:
- Stempel
- Stijl
- Vruchtbeginsel
Dit alles bij elkaar noemen ze de stamper.
Bijen VS Hommels
De hommels en bijen vliegen van bloem naar bloem en verzamelen hier nectar, dat is een stof waar veel suiker inzit en die gemaakt wordt door een plant. Dit wordt later, als de bijen het naar hun korf brengen, omgezet naar honing. Ze nemen niet alleen nectar mee, maar ook stuifmeel. Dit kunnen zij actief en niet actief meenemen. Ze kunnen het meenemen door tegen de meeldraden van de plant aan te wrijven, het stuifmeel blijven ‘plakken’ aan de dichte haren op de achterste poten. Als de insecten van bloem naar bloem vliegen, laten ze stuifmeelkorrels achter.
Er is ook veel last van bijensterfte, dit heeft veel verschillende oorzaken. Namelijk ziekteverwekkers, bijvoorbeeld de Varroamijt en Nosema. Maar ook de mens brengt schade aan de bijen, door het bespuiten van bestrijdingsmiddelen (pesticiden) over de weilanden, klimaatverandering en ook door de onvoldoende en eenzijdige voeding die de bij heeft.
Domme hommels
Om de bestuiving goed te laten verlopen, schakelen veel vruchtgroentelers hommels in. Je zou ook voor bijen kunnen kiezen, maar hommels hebben een duidelijk voordeel: ze zijn dommer. Bloemen van vruchtgroenten zijn helemaal niet zo aantrekkelijk voor bijen en hommels. Door de luchtramen kunnen ze gemakkelijk naar buiten ontsnappen en op zoek gaan naar iets beters. Als een bij buiten een nectar-rijkere bloem vindt, kan ze dat aan haar korfgenoten vertellen. Dat doet ze met een bijendans. Hiermee kan ze precies het aantal meters tot de bloem aangeven en in welke windrichting er gevlogen moet worden, zo kan het hele nest uit de kas verdwijnen.
Een hommel heeft een veel minder ontwikkeld sociaal leven. Als er eentje buiten de kas raakt – en ze vinden de kas überhaupt nog terug – dan kan ze de andere hommels niet vertellen dat er buiten de kas nectar-rijkere bloemen zijn. Overigens hebben bijen nog een nadeel: bij lage temperaturen of bewolkt weer werken ze niet goed. Omdat de bloemen van vruchtgroenten de hommels te weinig bieden, moet een teler ze met suikerwater bijvoeren.
Bestuivingswijzen
Bij het proces van de bestuiving van zaadplanten heb je stuifmeelkorrels die van een meeldraad naar een stempel worden verplaatst.
Er zijn 4 wijzen waarop er bestuiving plaats kan vinden, namelijk:
- Bestuiving door insecten
- Bijen en hommels
- Kevers
- Wantsen
- Dagvlinders
- Nachtvlinders
- Zweefvliegen
- Bestuiving door andere dieren
- Vogels
- Vleermuizen
- Slakken
- Bestuiving door het water
- Het stuifmeel drijft op het water
- De stempel drijft op het water
Bestuivingstypen
Je hebt verschillende wijzen van bestuiving, maar ook verschillende typen.
- Kruisbestuiving - Het stuifmeel van de ene bloem, komt terecht op de stempel van de andere bloem van een andere plant.
- Buurbestuiving - Het stuifmeel van de ene bloem, komt terecht op de stempel van een andere bloem, maar deze bloem zit wel op dezelfde plant
- Zelfbestuiving – Het stuifmeel van de bloem, komt terecht op de stempel van dezelfde bloem.
Een vrucht zonder bestuiving
Als een proces op veel plaatsen mis kan gaan, is het aantrekkelijk om dat hele proces te omzeilen. Dus niet dat hele gedoe met stuifmeel dat van goede kwaliteit moet zijn, transport van het stuifmeel, ingroei van de pollenbuis en versmelting. Het is heel aantrekkelijk als een vruchtbeginsel uitgroeit tot een vrucht, zonder dat er bevruchting heeft plaats gevonden. Het kan, en heet met een moeilijk woord parthenocarpie. Het kenmerk van deze vruchten is dat er geen zaadjes inzitten, want er heeft ook geen bevruchting plaatsgevonden. Bij komkommers is dit de normale gang van zaken. In principe zijn alle komkommerbloemen in de kas vrouwelijk. Ze worden niet bestoven en toch groeit er het vruchtbeginsel uit, omdat de moderne rassen uitgeselecteerd zijn op de dit vermogen. Overigens kan zijn kleine broertje, de augurk, dit niet. Komkommerbloemen mogen niet eens meer bestoven worden, want dan ontstaat er een versie die wel zaden heeft. En dat kan veel meer de suikers naar zich toe trekken, waardoor andere vruchten minder aantrekkelijk zijn om te bestuiven. Parthenocarpie is zo interessant en aantrekkelijk dat ze bij de paprika, tomaat en aubergine veel onderzoek doen naar de mogelijkheden om hetzelfde te bereiken als bij de komkommer. Als dat lukt, dan is er geen bestuiving meer nodig bij dit voedsel.