Scheurbuik

Tekening van een man met scheurbuik.

Scheurbuik, ook wel scorbutus of scorbuut, is een ziekte die ontstaat als je te lang geen vitamine C binnenkrijgt. Scheurbuik is bekend sinds de eerste ontdekkingsreizen rond het jaar 1500.

Hoe herken je scheurbuik en wat is er tegen te doen?

Scheurbuik is vooral te zien aan je tandvlees. Dat kan erg opzwellen en gaan bloeden. Ook kan je huidbloedingen krijgen, ben je slap en stijf, doen je ledematen pijn en krijg je inwendige bloedingen. Als tegen scheurbuik niks wordt gedaan kan de patiënt er uiteindelijk aan sterven.

Scheurbuik is niet besmettelijk en de behandeling is erg simpel: de patiënt heeft alleen maar vitamine C nodig, dat onder andere in sinaasappels en citroenen zit. Vitamine C ondersteund de collagenen, het eiwit dat je vlees "samenbindt". Inwendige bloedingen bij scheurbuik komen voor omdat het vlees niet goed wordt samengebonden door de collagenen. Scheurbuik is geen ziekte zoals bijvoorbeeld griep: er komt geen virus bij kijken.

Geschiedenis

Vroeger was scheurbuik een erg bekende ziekte. De ziekte was er vooral op schepen die verre reizen maakten, want zij hadden meestal geen vitamine C aan boord. Scheurbuik was een van de bekendste doodsoorzaken op de schepen. De ontdekkingsreizigers Vasco da Gama en Ferdinand Magellaan hadden allebei last van scheurbuik op hun schepen.

Al vrij snel werd ontdekt dat fruit hielp tegen scheurbuik, maar toch bleven de geleerden nog lang zoeken naar een ander geneesmiddel. De Nederlandse dokter Herman Boerhaave beweerde dat het te maken had met de beweging van je bloed, die vertraagd zou worden door koud weer en regen. Doordat Boerhaave zo bekend was geloofden veel geleerden hem, maar deze stelling was wel fout.

James Lind.

In 1747 was het op de schepen zo'n beetje afgelopen met de scheurbuik. De Britse arts James Lind zorgde er toen voor dat schepen altijd vruchtensap bij zich hadden. Het probleem hiermee was dat dat sap niet lang houdbaar was. Later werd ontdekt dat zuurkool, dat erg lang houdbaar is, ook helpt tegen scheurbuik. Vanaf toen was het echt afgelopen met de scheurbuik.

Sinds het begin van de 20e eeuw komt er in Nederland en België bijna geen scheurbuik meer voor, behalve bij een enkeling die héél ongezond eet.

De naam scheurbuik

Scheurbuik is een verbastering van het woord "scorbus" uit het Latijn. De Latijnse/wetenschappelijke naam van scheurbuik is dan ook scorbutus of scorbuut. Een andere naam voor vitamine C is ascorbinezuur. Daar zit het woordje "ascorbine" in verstopt en dat betekent "voor scheurbuik". scheurbuik bestaat nu gelukkig niet meer